روستای کندوان در دامنهی سرسبز سلطانداغی، در ۱۸ کیلومتری جنوب اسکو و ۶۲ کیلومتری جنوب غربی تبریز در استان آذربایجان شرقی قرار دارد. خانههای سنتی و باستانی کندوان از نظر نوع معماری در ایران نظیر ندارند و به عقیدهی برخی از محققان احداث این خانهها به قرن ۷ هجری همزمان با یورش مغولها برمیگردد.
در تاریخ این منطقه، این گونه نقل شده که نخستین کسانی که به کندوان پا گذاشتهاند، ساکنان روستایی به نام حیلهور- که در 2 کیلومتری غرب کندوان قرار داشته- بودهاند که در قرن هفتم هجری برای در امان ماندن از حملهی مغولها به دشتی در مقابل کندوان فعلی مهاجرت کردهاند و به تدریج درون کرانها را حفاری کرده و پناهگاهی امن برای خود ساختهاند.
کندوان روستایی بناشده در صخره است و تنها سازهی این دهکده را سنگها تشکیل میدهند. خانهها هرمیشکل هستند و برای دامها نیز حفرههایی در سنگها بنا شده است. در دل این تپههای بلند که ارتفاع بعضی از آنها به 40 متر میرسد صدها آغل، انبار و اتاقک حفر شده که بسیار دیدنی است.
همچنین آب معدنی گوارایی از دل یکی از تپههای این روستا میجوشد که از شهرت فراوانی برخوردار است و برای بیماریهای کلیوی بسیار مفید است. خانههای این روستا مانند کندوی عسل در دل کوه کنده شدهاند و جالب اینجاست که عسل یکی از مهمترین محصولات این روستاست.
کندوان منطقهای ییلاقی از رشتهکوههای سهند است که مراتع سرسبزش عشایر زیادی را به آنجا میکشاند. معماری خاص این روستا موجب شهرت جهانی آن شده است. دامداری و کشاورزی و باغداری عمدهی فعالیت مردمان این روستاست. لولهکشی آب و برق در دل این سنگها همزیستی مسالمتآمیز بشر با محیط زیست را نشان میدهد. کندوان نمونهی زیبای استفاده از طبیعت در زندگی انسان است. آنچه به کندوان هویت باستانی داده، وجود 117 خانوار و منزل مسکونی در درون تودههای مخروطی و هرمیشکل صخرهای است. روستاییان کندوان داخل این تودهها برای خود خانهی مسکونی، آغل، انبار و کارگاه ایجاد کردهاند. کندوان یکی از سه روستای صخرهای جهان است که موجب جذابیت بینظیر آن شده است. معماری روستای کندوان و جاری بودن زندگی مردم در قالب بافت قدیمی آن، یک استثنا در دنیا به حساب میآید.
