سال گذشته که با بسیاری از رتبههای برتر در برنامهی فرصت برابر شبکهی آموزش مصاحبه میکردم با پدیدهی بسیار جالبی روبهرو شدم. تقریباً 80 درصد آنها رتبهی کنکورشان بهتر از رتبههایشان در آزمونهای کانون بود؛ این در شرایطی است که میدانیم آمار شرکتکنندگان کنکور سراسری از شرکتکنندگان آزمونهای کانون بیشتر است. این موضوع مرا به تفکر و تحقیق واداشت که خلاصهای از نتایج این بررسیها را برایتان بازگو کنم.
بسیاری از آنها در طول آزمونها دارای نشیب و فراز بودند؛ یعنی گاهی رشد میکردند و گاهی نیز دچار افت میشدند؛ اما همهی آنها تقریباً با رویهای یکسان و درست، با این نوسانات در آزمونهای برنامهای کانون برخورد کردهاند؛ یعنی هنگام رشد به جای سرخوشی بیش از حد، به سراغ تأثیرگذارترین درسها در این رشد رفتهاند و سعی کردهاند دلایل رشد در این درسها را بیابند. سپس این دلایل را برای سایر درسها نیز تعمیم دادهاند و هنگام افت نیز به جای ناراحتی و ناامیدی به سراغ عوامل مؤثر در افت رفته و سعی کردهاند آنها را تکرار نکنند. موضوع مهمتر اینکه رتبههای برتر طوری برنامهریزی کرده بودند که روز کنکور بهترین روز آنها برای امتحان دادن باشد. برای روشن شدن این موضوع مثالی میزنم. خیلی وقتها بعد از اینکه یک تیم بزرگ ورزشی مثلاً فوتبال در مسابقهای نتیجهی مطلوب نمیگیرد آنالیزورها و مربیان میگویند این تیم به اوج آمادگی خود نرسیده بود و متذکر میشوند که شرایط جسمی و روحی تیم چند روز قبل از مسابقه به اوج رسیده بود و درنتیجه در روز مسابقه تا حدی از اوج آمادگی آنها کاسته شده بود. بعضی وقتها هم گفته میشود تیم هنوز آماده نشده بود و مثلاً اگر مسابقه یک هفته به تعویق میافتاد تیم به بهترین شرایط خود میرسید. برعکس وقتی هم تیمی با یک نتیجهی خیرهکننده شگفتیساز میشود میگویند تیم کاملاً هماهنگ بود و در اوج آمادگی به مصاف حریف رفته بود. شرکت در مسابقهی کنکور نیز تا حد زیادی شبیه مسابقات ورزشی است که در آن، شرکتکنندگان باید تلاش کنند که در روز آزمون به آمادگی کامل برسند.
برای موفقیت در کنکور تنها آمادگی علمی کافی نیست، بلکه کسانی موفقترند که علاوه بر رسیدن به اوج آمادگی علمی در این روز از نظر جسمی و روحی نیز به شرایط ایدهآل خود برسند و به قول آقای قلمچی بهترینِ خودشان باشند.
کنکور یک آزمون مهارتی است؛ یعنی دانشآموزان باید بتوانند ظرف 4 ساعت اطلاعات علمی خود را تا حد ممکن و به نحو مطلوب منتقل کنند؛ بنابراین لازم است تکنیکها و تواناییهای لازم را برای این کار کسب کنند؛ اما برای اینکه دانشآموزان بتوانند بهترین خودشان شوند یعنی از نظر علمی، روحی و جسمی در روز کنکور به شرایط ایدهآل خود برسند، کارهای زیر بسیار مؤثر است:
برای حفظ آمادگی جسمی و در اوج بودن لازم است دانشآموزان در ماه آخر و خصوصاً هفتهی آخر تغذیهی مناسب داشته باشند؛ یعنی هر روز صبحانههای متداول مانند نان و پنیر و شیر و... میل کنند. روزانه به اندازهی کافی آب بخورند. ناهار کافی میل کنند و شام را نیز سبک صرف کنند. به اندازهی کافی از میوهها و سبزیجات بهره ببرند. حتیالمقدور خصوصاً هفتهی آخر بیرون از منزل غذا نخورند. خواب کافی و منظم داشته باشند. در هفتهی قبل از کنکور طوری برنامهریزی کنند که صبحها در زمانی که روز کنکور باید بیدار شوند، از خواب برخیزند تا بدنشان به این شرایط عادت کند و در جلسهی آزمون، ذهنشان آمادگی لازم برای پردازش مطالب را داشته باشد. روزانه کمی فعالیت ورزشی، خصوصاً ورزشهای هوازی مانند پیادهروی در آمادگی جسمانی تأثیر زیادی دارد. هنگام خستگی در جلسهی آزمون یا هنگام مطالعه، چند نفس عمیق در افزایش راندمان یادگیری تأثیری بسزایی دارد. اگر بخواهید از نظر شرایط روحی در روز کنکور بهترین باشید لازم است در ماه آخر از افراد منفیباف و کسانی که به شما استرس وارد میکنند دوری کنید. به رتبه در کنکور فکر نکنید و به کارهای انجامشده و نکات مثبت فکر کنید. حتی اگر نرسیدید درسی را تمام کنید نگران نشوید؛ زیرا حتی رتبههای برتر کنکور هم درس یا مباحث نخوانده دارند. آمادگی علمی در جلسهی کنکور نتیجهی فعالیت سالهای قبل و خصوصاً ماههای اخیر شماست. برای آنکه به اوج آمادگی برسید لازم است شیوهی سه روز یکبار را در روزهای نزدیک به کنکور بهدرستی انجام دهید؛ یعنی دستکم دو بار در هفته دفترچهی کنکور سالهای اخیر را با کمک کتاب زرد اختصاصی امتحان دهید و شرایط امتحان را شبیهسازی کنید و سپس آزمون را تحلیل کنید. بعد با تقسیم روزها به دو نیمروز و خواندن دو یا سه کتاب در هر نیمروز، مباحث و کتابها را مرور کنید. فراموش نکنید که دوران جمعبندی زمان سازماندهی مطالب و مرور آنهاست نه یادگیری مطالبی که نخواندهاید.
هنگام شبیهسازی، تکنیکهای مؤثر در یادگیری و آزمون دادن مانند مبحثشناسی، ضربدر و منها، زمانهای نقصانی، استراتژی بازگشت و سایر تکنیکهای کاربردی را به کار ببرید تا در جلسهی کنکور بر آنها کاملاً مسلط باشید.
عاداتهای خود را- چه غلط و چه درست- تغییر ندهید تا بتوانید مانند نابغهها و بسیاری از رتبههای برتر بهترین نتیجهی خود را در روز آزمون کسب کنید. بررسیها نشان داده است اکثر رتبههای برتر با اجرای درست این کارها در روز کنکور بهترینِ خودشان بودند؛ یعنی طوری برنامهریزی کردهاند که در روز کنکور به شرایط آرمانی خود رسیدهاند. امیدوارم شما نیز بتوانید در روز کنکور بهترینِ خود باشید.