سرآغاز هر کاری برای به ثمر نشستن، بیش از هر چیزی مرهون شناخت زوایای آن کار است. بیشک کسب شناخت و علم به آنچه در پیش روی ماست و برگزیدن یک استراتژی سرنوشتساز در مسیر کنکور، اولین و مهمترین گامی است که هر دانشآموز نکتهسنج باید به دنبال آن باشد. برای دستیابی به این شناخت، ضروری است که مهمترین شاخصهایی که ضامن موفقیت در کنکور هستند، واشکافی شوند.
هدف روشن، منطقی و دستیافتنی:
مهمترین اصل برای دستیابی به موفقیت، اصل هدفگزینی است. واضح است که اگر هدف روشنی پیش رویتان نباشد، آیندهی پیش روی شما هم مبهم و حاصل آن چیزی است که محیط پیرامون و جامعه برای شما رقم میزند و نه آن چیزی که خود به دنبال آن بودهاید. افرادی که هدف مشخصی را برای خود برنمیگزینند، همواره متأثر از طرز تلقی، خواسته و روشهای دیگران در زندگی هستند.
هر شخص بسته به نوع زندگی و انتظاری که از آیندهی خود دارد، دارای اهدافی متفاوت از دیگران است؛ اما باید هدفها، بسته به نوع و درجهی اهمیت آنها اولویتبندی شوند و اهداف کوچک و کوتاهمدت در راستای اهداف بلندمدت قرار بگیرند؛ مثلاً برنامهریزی برای رسیدن به نتیجهی مطلوب در آزمونها و امتحانات مدرسه در طول سال (اهداف کوتاهمدت) باید در راستای رسیدن به یک نتیجهی مطلوب در کنکور (هدف بلندمدت) باشد.
نظم و برنامهریزی:
یکی دیگر از فاکتورهای بسیار مهم در گزینش یک استراتژی مطلوب برای رسیدن به موفقیت، نظم و برنامهریزی است. اگر این امر در سبک زندگی شما جایگاه ویژهای داشته باشد بیشک دستیابی به اهداف با صرف کمترین هزینه میسر خواهد بود. بین نظم و برنامهریزی و تعیین هدف، ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. نظم و برنامهریزی در زندگی، برای استفادهی مناسب از فرصتها و رسیدن به اهداف است. برای اینکه فرد منظمی باشید، باید اهداف را به دو دستهی بلندمدت و کوتاهمدت، تقسیم کنید، سپس برنامهای زمانبندیشده برای رسیدن به آنها طراحی و اجرا کنید. بدون تعیین هدف، برنامهریزی، غیر ممکن و بدون برنامهریزی، نظم و دستیابی به هدف ناشدنی است.
بهترین روش برای رسیدن به یک نظم ایدهآل، طبقهبندی و تهیهی فهرست از همهی کارهای کوچک و بزرگ روزمره و اولویتبندی آنها با توجه به درجهی اهمیت و اعتبارشان است. به این ترتیب میتوانید با تمرکز و بدون اتلاف وقت بهترین برنامهریزی را برای رسیدن به هدف کوتاه و بلندمدت خود داشته باشید.
هر چه تلاش و کوشش شما بابرنامه، منظم و با توجه به میزان وقتی باشد که در اختیارتان هست، نتیجهای که از مطالعه و تلاش برای تسلط بر درسها خواهید گرفت، بیشتر خواهد بود.
در مسیر موفقیت و به ثمر نشستن یک هدف، عوامل زیادی دخالت دارند. پس بهتر است که از کارهای غیر ضروری بپرهیزید، حتی اگر یک مصاحبت غیر مفید با یک دوست یا دیدن یک فیلم زمانبر که مخل برنامههای شماست، باشد.
اراده، تلاش و پشتکار:
متحول شدن زندگی هر کس فقط در گرو تلاش و کوشش خود اوست. برخورداری از این ویژگیِ بسیار مهم میتواند عوامل محدودکنندهای مثل عدم وجود امکانات مالی مناسب را پوشش دهد.
برای داشتن پشتکار و ارادهای مصمم ضروری است که کارهای خود را از کم شروع کرده و اگر حجم بالایی دارند، آنها را به قسمتهای کوچکتر تقسیم کنید تا سنگینی کار، دلهره و سست شدنتان در برنامهریزی و انجام کار را به دنبال نداشته باشد. هر مرحله از کار که به پایان رسید، برای خود جایزهای در نظر بگیرید و سپس مرحلهی بعدی را به طور مشخص برنامهریزی کنید.
در طول روز از جملههای دارای بار مثبت و پرانرژی برای تقویت ارادهی خود مدد بگیرید و به نیرو و توان خود ایمان داشته باشید. اگر خود را آرام، مصمم و دارای روحیه و پشتکار قوی تصور کنید، بیشک ارادهی شما هرگز متزلزل نخواهد شد.
علاوه بر موارد تعیینکننده و بسیار مهمی که به آنها اشاره شد چند عامل دیگر را نیز میتوان از شاخصهای موفقیت دانست که البته بیشتر به عنوان مکمل فاکتورهای ذکرشده عمل میکنند.
هوش و استعداد درونی: تحقیقات نشان داده است در رابطه با هوش، اکثریت افراد در حدود متوسط قرار میگیرند. والدین باید توجه داشته باشند که داشتن بهرهی هوشی بالا لزوماً به منزلهی دارا بودن استعداد در تمام زمینهها نیست. افرادی که بهرهی هوشی بالایی دارند ممکن است در زمینههای مختلف استعدادهای مختلف داشته باشند. از این رو بهرهی هوشی بهتنهایی نمیتواند تعیینکنندهی میزان موفقیت در رشتهی تحصیلی یا شغلی فرد در آینده باشد. بر این اساس، والدینی که اصرار دارند فرزند باهوش آنها حتماً در رشتههای ریاضی یا مهندسی تحصیل کند ممکن است با در نظر نگرفتن استعداد فرزند خود مثلاً در زمینهی هنر، استعدادهای او را سرکوب سازند (دانشنامهی رشد).
انگیزه و ذوق و شوق: یکی از عواملی که باعث تقویت انگیزه در هر فرد میشود، جلوگیری از عوامل مختلکننده و انرژیهای منفی تأثیرگذار و قضاوتهای غلط دیگران در مورد تواناییها و برنامههای شماست. اگر میخواهید انگیزهی مطالعه کردن بالایی داشته باشید، در ابتدا باید هدف خود را مشخص کنید. بدیهی است که برای رسیدن به آن هدف، احساس میکنید که نیازمند چیزهایی هستید که از طریق مطالعه و درس خواندن به دست میآیند و درنتیجه، برای دستیابی به آنها، برنامهریزی و عمل میکنید. یکی از بهترین روشهایی که میتوانید برای تقویت انگیزه و حفظ ذوق و شوق خود برای درس خواندن داشته باشید این است که دستاوردهایی را که در آینده به واسطهی موفقیت تحصیلیتان به دست میآورید یادداشت کرده و آنها را به طور مرتب برای خود یادآوری کنید.
داشتن نگاهی کاربردی به مطالب درسی نیز یکی از روشهای بسیار مهم برای بالا نگه داشتن سطح انگیزه است. بهتر است به جای اینکه مطالب درسی را چالش بدانید، آنها را به ابزارهایی پرثمر برای استفاده در زندگی روزمرهی خود تبدیل کنید. کتاب را دوست خود بدانید و از مطالعهی آن لذت ببرید.
هرازچندگاهی محیط مطالعهی خود را به هر نحوی که به شما آرامش و انگیزهی بیشتری میدهد، تغییر دهید و از تکراری و کسلکننده شدن آن جلوگیری کنید.
مثبتاندیشی: اگر مثبت باشید، اتفاقات، آدمها و فرصتهای مثبت را به سمت خود جذب خواهید کرد. بیشک هر گاه تحت تأثیر افکار منفی قرار بگیرید و احساس شما این باشد که در کل یا مقطعی از دوران تحصیل خود ناموفق بودهاید و تلاشهای فعلیتان بیهوده است، کارها و برنامههایتان از این طرز تفکر تأثیر پذیرفته و نتیجهی بهدستآمده نیز چیزی جز شکست نخواهد بود؛ اما اگر وجوه مثبت کارهای خود را مدنظر داشته باشید و افکار امیدبخش را در خود تقویت کنید، نتیجهای که به دست خواهید آورد جز پیروزی و موفقیت چیز دیگری نخواهد بود.
اعتمادبهنفس: عدم مقایسهی خود با دیگران اولین نکتهای است که در این مورد باید به آن توجه داشته باشید. اگر همواره در حال مقایسهی تواناییها و برنامههای خود با دیگران باشید، بهتدریج نظم امور از دستتان خارج شده و برنامههایتان مختل خواهد شد. اگر به دنبال برخورداری از اعتمادبهنفس بالا هستید، هیچ گاه خود را دستکم نگیرید و در مورد خود فکر منفی نداشته باشید و همواره نکات مثبت شخصیت خود را تقویت و برای خود تکرار کنید. سعی کنید ناخودآگاه درونتان بیش از هر چیزی توصیهها و تلقینهای مثبت برایتان داشته باشد.
الگو گرفتن از موفقیت و کامیابیهای دیگران: این مورد نیز از دیگر عواملی است که در دستیابی به موفقیت میتواند مؤثر باشد. اگر گفتوگوها و خاطرات تعداد زیادی از کنکوریهایی را که رتبههای برتر دورهی خود بودهاند بررسی و مطالعه کنید، درمییابید که بسیاری از روشها و انگیزههای مؤثر در کامیابی آنها مشترک و گاه یکسان است. پس بهتر است در مورد راهی که تا کنون نرفتهایم با افردای مشورت کنیم که حداقل یک بار این راه را با موفقیت گذراندهاند.