خودتنظیمی در یادگیری از مقوله هایی است که به نقش فرد در فرآیند یادگیری توجه دارد. صاحب نظران مختلف الگوهای متفاوتی از خودتنظیمی در یادگیری ارائه داده اند. از جمله این الگوها، الگوی پینتریچ(Pintrich) است. در این الگو، خودتنظیمی در یادگیری به استفاده از راهبردهای شناختی، فراشناختی و مدیریت منابع اطلاق می شود.
راهبردهای شناختی به راهبردهایی که دانش آموزان برای یادگیری، به خاطر سپاری، یادآوری و درک مطلب از آنها استفاده می کنند اشاره دارد. این راهبردها هم برای تکالیف ساده و حفظ کردنی و هم برای تکالیف پیچیده تر که به درک و فهم نیازمندند کاربرد دارد.
راهبردهای فراشناختی راهبردهایی هستند که جهت برنامه ریزی، بازبینی و اصلاح فعالیت های شناختی مورد استفاده قرار می گیرند.
راهبردهای مدیریت منابع راهبردهایی هستند که یادگیرندگان از آن برای کنترل و اداره محیط مثل مدیریت در تنظیم وقت، نحوه تلاش، انتخاب محیط مطالعه و استفاده از افراد دیگر مثل معلمان، همسالان، منابع و مانند آن استفاده می کنند. این راهبردها به دانش آموزان کمک می کند تا با محیط سازگار شده و آن را با توجه به هدف ها و نیازهای خود تغییر دهند.
مطالعات انجام شده در زمینه ویژگی های افراد خودتنظیم گر حاکی از آن است که این افراد در زمینه یادگیری خودانگیخته اند؛ اهداف تحصیلی واقع گرایانه ای برای خود وضع می کنند؛ از راهبردهای کارآمد به منظور دستیابی به اهداف خود استفاده می نمایند؛ در صورت لزوم راهبردهای مورد استفاده را اصلاح می کنند یا تغییر می دهند؛ و سعی در استفاده بهینه از منابع در دسترس مانند زمان، مکان، همسالان، والدین، معلمان و منابع کمکی از قبیل فیلم، ویدئو و کامپیوتر دارند و همواره سعی در ساخت و خلق و انتخاب محیط هایی دارند که یادگیری را افزایش دهد.
از مطالعه عملکرد افراد خودتنظیم گر راهبردهایی استخراج شده است که عبارتند از: خود سنجی، سازماندهی و انتقال اطلاعات، خرد کردن اهداف، برنامه ریزی، جست و جوی اطلاعات، ضبط و یادداشت کردن و نظارت بر خود، سازماندهی محیط، سلسله مراتبی کردن و به یاد سپردن و کمک گرفتن از همسالان و معلم.
ویژگی این راهبردها این است که سطح برانگیختگی را بالا برده و میزان درگیری شناختی را افزایش داده و نهایتا عملکرد تحصیلی را بهبود می بخشند. بنابراین ارتباط معنی داری میان استفاده از راهبرد خودتنظیمی در یادگیری و پیشرفت تحصیلی وجود دارد.
رشد و شکل گیری راهبردهای خودتنظیمی تحت تاثیر عوامل مختلفی از جمله عوامل خانوادگی است. والدین اولین الگوها و سرمشق های کودکان هستند. به دلیل ویژگی تقلیدپذیری کودکان قسمت اعظم یادگیری آنها از طریق مشاهده رفتار والدین صورت می گیرد. والدین خود تنظیم گر می توانند از طریق فراهم کردن تسهیلات لازم برای یادگیری (از قبیل تخصیص زمان مناسب برای مطالعه، تهیه مکان مناسب و منابع مورد نیاز جهت مطالعه) و تشویق و پاداش، فرزندان را در تنظیم گری فعالیت های یادگیری شان و نهایتا عملکرد تحصیلی یاری رسانند.