گزیده نکات تاریخ هنر _ تمدن ایلام

·         در اوایل هزاره سوم پیش از میلاد، تمدن ایلامی شکل گرفت.

·         ایلامیان شهر شوش را که از اواسط هزاره چهارم پیش از میلاد، وارد مرحله شهرنشینی شده بود، مرکز دولت خود قرار دادند.

·         شهر شوش به عنوان مادر شهرهای باستانی جهان شناخته می­شود.

·         تمدن ایلام سه دوره آغازین، میانه و جدید را گذراند و سرانجام به دست آشوریان پایان یافت.

·         دولت ایلام به علت همجواری و روابط نزدیک، حلقه ارتباطی تمدن­های اطراف خود، مانند بین­النهرین و تمدن دشت لوت بود.

·         ایلامیان خطی تصویری موسوم به ایلامی آغازین یا ایلامی مقدم به وجود آوردند.

·         خط ایلامی مقدم، به مرور به خطی ساده­تر با حدود 300 علامت به نام خط میخی ایلامی تبدیل شد.

·         سفالینه­های ایلامی دارای نقوش چندرنگ یا تک­رنگ هستند.

·         اغلب سفالینه­ها،به شکل کوزه­های ته­پهن با شکم­های دایره­ای شکل، گردن کوتاه و دهانه گشادند.

·         نقش­های سفالینه­های ایلامی روی شانه ظروف و در مواردی تمام ظرف را در بر می­گیرد.

·         نقش­های ظروف شامل نقوش هندسی (خطوط شکسته، مثلث، لوزی و چهارخانه) و در برخی موارد نقوش جانوری (مار،عقرب، حیوانات شاخ­دار و افسانه­ای و...) و مناظر طبیعی هستند.

·         از نمونه­های سفالینه­های ایلامی می­توان به سفالینه­های موسوم به کفتری نخودی­رنگ اشاره کرد که از «تپه هلیان» به دست آمده است.

·         شاخص­ترین تندیس­ها و پیکره­های ایلامی از مفرغ ساخته شده­اند.

·         مهمترین اثر فلزی شناخته شده ایلامی پیکره ناپیرآسو متعلق به سده سیزده قبل از میلاد است. این پیکره به لحاظ تکامل فن ریخته­گری و شناخت نوع پوشاک ایلامی حائز اهمیت است.

·         لوحه سنگی نقش­برجسته­ای با طرح نخ­ریسی و بافندگی در شوش کشف شده که با نگاهی واقع­گرایانه، ویژگی­های مهم هنر ایلامی را نشان می­دهد.

·         در برخی از نقش­برجسته­های ایلامی حضور نوازندگان و سرایندگان مشهود است.

·         از دیگر دستاوردهای هنری این تمدن، مهرهای استوانه­ای با تصاویر پرکار و نقوش خلاصه شده عموما خطی، هستند.

·         مصالح مهم معماری ایلامی را خشت و آجر تشکیل می­دهد.

·         شاخص­ترین اثر معماری به جا مانده ایلامی معبد یا زیگورات چغازنبیل است که به صورت برج پنج طبقه ساخته شده است و قدمت تقریبی آن به 1250 پیش از میلاد می­رسد.

·         این بنا به خواست «اونتاش­گال» برای «اینشوشیناک» ساخته شد.

·         چغازنبیل بزرگ­ترین بنای خشتی جهان و کهن­ترین بنای ایرانی محسوب می­شود.

·         زیگورات چغازنبیل از سوی یونسکو به عنوان میراث فرهنگی جهانی به ثبت رسیده است.

·         در بخشی از تزیینات ساختمانی این معبد آجر لعابدار به کار رفته و برای اولین بار در معماری ایرانی با استفاده از فنون پیشرفتۀ لعاب از کاشی برای تزیین استفاده شده است.

·         در قسمت در ورودی معبد، میله­های باریک شیشه­ای به کار رفته که شاید بتوان آن را اولین کاربرد شیشه در معماری جهان خواند.

·         بر درهای چوبی بنا علاوه بر معرق شیشه با نقوش سیمین و زرین به روش خاتم­کاری عاج کار شده است.