معرفی رشته گیاه پزشکی

در سال1302هجري خورشيدي پي آن با تاسيس مدرسه فلاحت آموزش حشره شناسي و دفع آفات را استاددکتر جلال افشار از سال 1306آغاز واقع افشار ، پايه گذار حشره شناسي ودفع آفات وبهبيان امروزين ، بنيانگذار گياه پزشکي در ايران است همين طور آموزش کشاورزي با سرعتيچشم گير راه خود را باز نمود

.عنوانرشته تحصيلي کشاورزي گرايش گياهپزشکي داراي گرايش هاي بيمارشناسي گياهي، حشره شناسي کشاورزي و علفهاي هرز در مقطع ارشد وگرايشهاي قارچ شناسي ، ويروس شناسي، نماتد شناسي گياهي،حشره شناسي وکنه شناسي در مقطع دکترياست.

 گرايش هاي مرتبط با رشته دانش گياهپزشکي  که تا چندي پيش در ايران با نام دفع آفات نباتي  شناخته ميشد شاخه اي جديد دانش بشري در جهان وترکيبياز علوم گوناگون است که آن را در کشورهاي غربي با نام (phytomedicine)و(plantmedicine)وبيشتر(plant  protection)برابرنهاده حفظ نباتات ميشناسد .در مقايسه پزشکي ،پزشکي گياهان وگياه پزشک ، پزشک گياهان ومعالج آفات و بيماريهايگياهي وگياهان خواسته(علفهاي هرز) است.

آفات کشاورزي را مي توان از بزرگترين دشمنان انسان به شمار آورد .اين آفات که شامل حشرات،وموجودات ذره بيني ، علفهاي هرز ونرم تنان، جوندگان وپرندگان است با خسارت زدن بهبخش هاي گوناگون گياه  هاي گياهي ، بخش مهمياز مواد غذايي انسان را از بين برده و زيان عمده اي به اقتصاد کشور وارد مي کنند .با  سموم فراوردهاي کشاورزي جهان طي مراحل کاشت، داشت وبرداشت در اثر آفات وبيماريهاي وعلفهاي هرز گوناگون ميرود که اين معنا تا حدودياهميت دانش گياهپزشکي رانشان ميدهد، دانشي که آفات وعوامل بيماري زاي را مطالعه  وبررسي مي کند واصول  وروشهاي مديريت خسارت اين عوامل را ارائه مي نمايد.وظايف ومسئوليت ها وفرهنگ هاي فارسي از جمله فرهنگ معين ، گياهپزشک را به معناي پزشکيکه گياهان دارويي به درمان بيماريهاي  مي پردازد، آمده است که با آنچه امروزه مورد نظر است تفاوت اساسي دارد .لذا گياه پزشک را نبايد داروشناس  ومتخصص به شمار آورد.يک  کارشناس  (pharmacologist)گياهان دارويي    ( Diagnosis)گياه پزشکي به شناخت وتشخيص(Expert)  شامل  (biotic agent) علمي ودقيق عوامل زيانآور زنده آفات ، بيماريها وعلفهاي هرز ، وعوامل غير زنده عوامل موثر بر رشد ونمو وهمهگيري آنها، Abiotic agent)) عوارض(Etiology)ونيز سبب شدن(Epidemiology)بيماري ها به شيوه هاي اصوليونوين مديريت آنها مي پردازد . در واقع هدف اساسي گياه پزشک  ميزان خسارت کمي وکيفي عوامل خسارت زاي کشاورزي( آفات، بيماريهاي کياهي ،علفهاي هرز ) وتامين توليدات گياهي است.

به طورجزيي تر ، مي توان اهداف علم گياهپزشکي را به صورت زير بيان نمود:

1- تلاشدر جهت کاهش منطقي  ومصرف بهينه آفت کش هايکشاورزي

2- جلوگيري  از هدر رفت منابع مالي محدودو کاهش هزينه تولي

3-افزايشسطح فرهنگ عمومي کشاورزان نسبت به عوامل زيان آور گياهي وشيوهاي مدرن

4- جلوگيرياز تخريب منابع آب،خاک وگياهان در اثر کاربرد بي رويه آفت کش هاي کشاورزي

5- جلوگيرياز پيدايش زيان آور جديد يا مقاوم نسبت به آفت کش ها به موزات پيشرفت علوم زستي وفناوريروز آمد، دانش گياه پردازش آخرين دستاوردهاي وبهره ميگيرد ودر زمينه موفولوژي ، فيزيولوژي، رفتارشناسي، اکولوژي ، نوسانات جمعيت و... آفات وسبب شناسي ، واگيري وساير مسائلمربوط به بيماريهاي گياهي به پيشرفت  هاي مهميدست يافته .

 برخي وظايف ومسئوليت هاي گياه پزشک عبارتند از:

1-     مسئله يابي گياهپزشکي وعلوم از طريق مراجعه وبازديداز مزارع ، باغ ها ، انبارها وسيلوها کشور ومراجعه کشاورزان به انها

2-     تحقيق وپژوهش زيست شناسي وفيزيولوژي عوامل زيانآور محصولات بوم شناسي(Ecology)کشاورزي زراعي ،باغي،جنگلي، مزرعه،سطوح آزمايشگاهي ، استاني ، منطقهايوملي

3-     اجراي پژوهش هاي بنيادين گياه پزشکي کشور باتاکيد بر بهره  برداري روشهاي نوين ( بيوتکنولوژي)

4-     همچنين آن دسته از پ‍ژوهش هايي که موسسات تکمحصولي صورت ميگيرد( مانند موسسه تحقيقات زراعي، موسسه تحقيقاتپسته، موسسه تحقيقاتخرماو...) . شناسايي ورده بندي جامعه جانوران(Fauna),VSJKD IHD )رستني(Flora)ايران وبررسي  تنوع زيستي آنها

5-     تحقيق در زمينه شناسايي، زيست شناسي ، کارايي وتکثير عوامل مفيد جهت مبارزه بيولوژيکيعليه آفات ونگهداري منابع آنها

6-      تحقيق در زمينه روشهاي مديريت تلفيقي (IPM)

7-     تحقيق در زمينه شناخت ،زيست شناسي ، بوم شناسيوعصارخ گيري از گياهان براي استفاه در زمينه کنترل عوامل زيان آور

8-     تحقيق در زمينه شناخت ،فرمولاسيون، تاثير سمومکشاورزي وتکنيک هاي گونگون سم پاشي وآزمايش سموم جديد

لازمبه ذکر است به دليل انبوهي دانش آموختگان مقطع کارشناسي وحتي در مواردي کارشناسي ارشدامکان جذب نيره هاي مدرک دکترا در بازار کار فراهم تر از ساير مقاطع است.                                       

      دانشگاه هاي دولتي پذيرنده کارشناسي:دانشکدهکشاورزي ، دانشگاه تهران، صنعتي اصفهان، شهيد چمران اهواز ، اروميه ، همدان ، تبريز، کرمانشاه،رفسنجان، اردبيل،رشت، مشهد،ساري، گرگان، شيراز و.... بسياري از دانشگاهآزاد  ، در مقطع ارشد :تهران تربيت مدرس، همدان،تبريز ،زنجان شهرکرد، کرمان، اهواز ،صنعتي شيراز،گرگان ،مشهد ، کردستان ،گيلان وزابلو دردکتري: دانشگاه تهران ،تربيت مدرس،

دورسمهم براي قبولي در کنکور سراسري در اين رشته ضريب رياضي 3 زيست شناسي2ر فيزيک2 شيمي2 وزمين شناسي 1  لازم ميباشد.

بخشياز دروس تخصصي که در دانشگاه مي گذرانيم : حشره شناسي- قارچ شناسي - افات مهم گياهانزارعي- افات مهم گياهان باغي -خاک شناسي  -آفاتمهم دختان ميوه – بيماريهاي مهم درختان ميوه – افات مهم گياهان زينتي و جاليزي وسبزيها-اصول مبارزه با آفات درختان ميوه –سم شناسي – تکنولوژي  وشيميايي- علف هاي هرز وکنترل انها – افات انباري-کار آموزي و... اکثر اين واحدهاي يک تا دو واحد عملي در مزارع ويا باغات متناسب باعنوان درسي دارند .

در پايان اميداست اطلاعات مفيد را جهت آشنايي ، علاقه مندي شما داوطلب گرامي به  اين رشته تحصيلي  را فراهم کرده باشيم.