توجه با مطالعه این درسنامه میتوانید به سوالات 16 - 515 - 701 - 712 در کتاب زرد 8 دورۀ تجربی و سوالات 1 تا 15 کتاب نوروز پاسخ دهید
( برای دسترسی به کتاب ها میتوانید به سایت کانون بوک مراجعه کنید )
سلام دوستان
در این مطلب متن کتاب و شکل های فصل یک دهم را به همراه نکات و تستهای کنکور آن را بررسی میکنیم.
ویژگی درسنامه
🎯 برسی کامل همۀ شکلهای فصل
🎯 نمونه سوالات امتحان نهایی و کنکور و حل ویدئویی
🎯 درسنامه کامل به همراه نکات کنکوری آن
نمونه سوالات امتحان نهایی این فصل
خلاصه درسنامه فصل اول :
زیست شناسی چیست؟
زیست شناسی شاخه ای از علوم تجربی است که به بررسی علمی جانداران و فرایندهای زیستی می پردازد.
امروزه بسیاری از بیماری ها که در گذشته منجر به مرگ می شدند مهار شده اند. علوم تجربی محدودیتهایی دارد و نمیتواند به همه پرسشهای ما پاسخ دهد.
مشاهده اساس علوم تجربی است؛ بنابراین ، در زیستشناسی فقط ساختار های قابل مشاهده و اندازه گیریاند.
زیستشناسی نوین :
کلنگری: پیکر هریک از جانداران نیز از اجزای بسیاری تشکیل شده است. هریک از اجزا بخشی از یک سامانه بزرگ را تشکیل میدهند. بنابراین جانداران را نوعی سامانه با اجزای مرتبط میدانند.
نگرش بینرشتهای: زیست شناسان برای شناخت بیشتر سامانه ها از اطلاعات رشته های دیگر استفاده میکنند.
فناوریهای نوین: این فناوریها نقش مهمی در پیشرفت داشتهاند که شامل فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی و مهندسی ژنتیک میشود.
اخلاق زیستی: یکی از سوء استفادهها از علم زیستشناسی، تولید سلاح های زیستی است.
گستره حیات :
تعریف حیات بسیار دشوار است و شاید حتی غیرممکن باشد.در علم زیستشناسی بهجای تعریف حیات، ویژگیهای آن و یا ویژگیهای جانداران را بررسی میکنیم. گسترۀ حیات زمینی از یاخته شروع میشود و با زیستکره پایان مییابد.
ویژگی جانداران:
نظم و ترتیب ، همایستایی، رشدونمو، فرایند جذب و استفاده از انرژی، پاسخ به محیط، تولیدمثل، سازش با محیط
🎯 نکات این قسمت :
پایینترین سطح دارای عوامل غیر زنده بومسازگان است. بومسازگان اولین بخشی است که میتوان با کلنگری تاثیر عوامل غیر زنده را در نظر گرفت.
پایینترین سطحی که میتواند همه فرایندهای زیستی را انجام دهد یاخته است.
پایینترین سطحی که بیش از یک گونه دارد، اجتماع است.
ویروسها جاندار محسوب نمیشوند.
الزاما همه یاخته های یک بافت همشکل و همکار نیستند مانند بافت عصبی.
سطوح دوم تا چهارم فقط در گروهی از جانداران مشاهده میشود، برای مثال برای تک یاختهایها، بافت، اندام و دستگاه معنایی ندارد.
در جمعیت، همه جانداران باید متعلق به یک گونه باشد و علاوه بر آن، در یک مکان و در یک زمان به خصوص زندگی کند. هر دو جاندار همگونه حتما در یک جمعیت نیستند!
در میان جانداران یک جمعیت نیز تفاوتهایی وجود دارد مثل شاخ گوزن (صفات ثانویه جنسی دوازدهم) که مخصوص نرها است.
یاخته و بافت در بدن انسان :
یاخته، واحد ساختار و عملکرد در جانداران است. یاخته از سه بخش هسته، سیتوپلاسم و غشا تشکیل شدهاست.
هسته شکل، اندازه و کار یاخته را مشخص و فعالیتهای آن را کنترل میکند. در هسته، دنا قرار دارد.
دنا دارای اطلاعات لازم برای تعیین صفات است. هسته پوششی دولایه (غشای داخلی، غشای بیرونی)
دارد. در این پوشش منافذی وجود دارند که از طریق آنها ارتباط بین هسته و سیتوپلاسم برقرار میشود.
سیتوپلاسم فاصله بین غشای یاخته و هسته را پر میکند. سیتوپلاسم از اندامکها و مادۀ زمینهای تشکیل شده است. مادۀزمینهای شامل آب و مواد دیگر است. هریک از اندام ها در سیتوپلاسم کار ویژهای دارند.
غشای یاختهای اطراف یاخته را احاطه کرده است. این غشا مرز بین درون یاخته و بیرون آن است. مواد گوناگون برای ورود یا خروج از یاخته باید از این غشا عبور کنند. غشا نفوذپذیری انتخابی دارد. غشا از دولایه مولکول فسفولیپید تشکیل شده است و شامل پروتئین و کلسترول نیز میشود. کربوهیدرات ها به پروتیین و فسفولیپید متصل اند( بیشتر پروتئین).
بافت های بدن انسان :
در اندام ها و دستگاههای متفاوت بدن انواع بافت ها به نسبت متفاوت حضور دارند.
بافت پوششی: سطح بدن حفرات و مجاری را میپوشاند و یاخته های نزدیک به هم دارد (اما در استثنایی در بخشی از گوش، پوششی ها فاصله دارند). زیر یاخته های این بافت غشای پایهای از جنس رشته های پروتیین و گلیکوپروتئین (ترکیب کربوهیدرات و پروتیین) وجود دارد. این بافت در شکل هایی مانند استوانه ای ، مکعبی و سنگفرشی در یک یا چند لایه وجود دارد.
بافت پیوندی: متشکل از انواع یاخته ها، رشته های پروتئینی مانند کشسان و کلاژن و ماده زمینه ای ( رشته ها و یاخته ها جدا از ماده زمینه ای اند یعنی جزء آن محسوب نمیشوند).
ماده زمینه ای میتواند مایع، جامد یا نیمهجامد باشد.
بافت پیوندی سست ماده زمینه ای شفاف بیرنگ و چسبنده و مخروطی از انواع مولکول های درشت مانند، گلیکوپروتیین دارد. این بافت معمولا بافت پوششی را پشتیبانی میکند.
در بافت پیوندی متراکم میزان رشته کلاژن از سست بیشتر، تعداد یاخته ها کمتر و ماده زمینه ای آن نیز اندک است پس در نتیجه مقاومت بیشتری دارد.
بافت های چربی ، خون ، استخوان ، غضروف نیز پیوندیاند.
بافت ماهیچهای قلبی : استوانهای شکل، مخطط، منشعب، یک یا دو هسته، کنترل از سیستم عصبی خودمختار.
بافت ماهیچهای اسکلتی : استوانهای شکل، چند هستهای، هستههای نزدیک به غشا، فاقد انشعاب.
بافت ماهیچهای صاف : دوکی شکل، هسته در وسط، تک هستهای، رنگ صورتی و سفید.
بافت عصبی :
این بافت شامل دو نوع سلول پشتیبان و عصبی است. یاخته های اصلی به نام سلول عصبی شناخته میشوند.
🎯 نکات :
علاوه بر یاخته های بافت پوششی، یاختههای بافت زیرین این بافت مانند پوششی، مثل بافت پیوندی سست، میتواند با غشایپایه در تماس باشد. در بافت پوششی چند لایه فقط لایۀ زیرین با غشای پایه در تماس است اما در بافت تک لایه همه یاخته ها با غشای پایه در تماس اند. یاختههای پوششی میتوانند در سطح خود ریزپرز (مثل روده باریک)، مژک (مثل مخاط نای)، تاژک (سطح داخل هیدر) داشته باشد. یاختههای تک لایه سنگفرشی تکلایه، مادۀمخاطی ترشح نمیکنند. اما استوانهای تک لایه در نای مادۀمخاطی ترشح میکند. دقت کنید در همه انواع بافت پیوندی رشتههای کشسان و کلاژن وجود (مثل خون). در همه انواع بافت های پیوندی رگ خونی وجود ندارد (مثل خون). عبارت کلاژن ماده زمینهای اشتباه است. فاصله بین یاختههای چربی با توجه به تغییر میزان چربی سیتوپلاسم متغیر است. تمام انعکاس ها توسط ماهیچههای اسکلتی انجام میشوند.
🎇برای دسترسی به درسنامه کامل و تمام نکات این فصل فایل ضمیمه را دانلود کنید🎇
تستهای کنکور
✨برای مشاهده ویدیو پاسخ تشریحی و تحلیل تست ها اینجا کلیک کنید✨
🔮عضویت در کانال تلگرام کانون برترها🔮
با آرزوی موفقیت
