تحليل درس «علوم اجتماعي» در کنکور سراسري سال 92
کتابهاي جديد جامعهشناسي (1) و (2) و علوم اجتماعي براي نخستين بار در دفترچهي اختصاصي کنکور سراسري 92 مورد ارزيابي و پرسش قرار گرفتند.
براي تحليل اين آزمون، مباحث را به 4 مورد تقسيمبندي ميکنيم:
1) تحليل دادههاي آماري
2) تحليل سطح کيفي سؤالات
3) انواع (تيپها) سؤالات
4) ابداعات و نوآوريها
1) تحليل دادههاي آماري:
الف) مقايسه با سالهاي گذشته:
همانطور که بيان شد، اين درس با کتابهاي جديد در آزمون سراسري امسال روبهرو بود. در نتيجه، نميتوان به مقايسهي سؤالات از نظر تعداد سؤالات در هر درس و هر مبحث پرداخت و تنها کاري که ميتوان انجام داد، اين است که تعداد سؤالات در سه کتاب جديد با يکديگر مقايسه شوند:
از کتاب جامعهشناسي (1)، همانند ميانگين سالهاي گدذشته، 6 سؤال طراحي شده است ولي تعداد سؤالات کتاب جامعهشناسي (2) کاهش يافته است. در توجيه اين کاهش ميتوان به کمتر بودن تعداد دروس در اين کتاب در مقايسه با تعداد دروس جامعهشناسي (1) اشاره کرد. البته کاهش سؤالات جامعهشناسي (2)، افزايش سؤالات علوم اجتماعي (کتاب درسي سال چهارم) را بهدنبال داشته است.
ب) اهميت مباحث در هر کتاب:
|
جامعهشناسي (1) | |
|
فصل |
تعداد سؤال در کنکور 92 |
|
اول |
3 |
|
دوم |
2 |
|
سوم |
1 |
از اين دادهها ميتوان به اين نتيجه رسيد که فصول بهترتيب فصل اول، فصل دوم و فصل سوم براي طراحان حائز اهميت بوده است.
|
جامعهشناسي (2) | |
|
فصل |
تعداد سؤال در کنکور 92 |
|
اول |
2 |
|
دوم |
2 |
|
سوم |
1 |
اين آمار نشان ميدهد که فصل سوم براي طراحان از اهميت کمتري نسبت به فصول ديگر برخوردار بوده است. در اين ميان، از درس 4 که در فصل اول قرار دارد، 2 سؤال طراحي شده است (هرچند که يکي از آنها در ترکيب با درس 3 بوده است.)؛ بنابراين ميتوان اذعان داشت که در نگاه طراحان سؤال، اين درس نسبت به ساير دروس کتاب جامعهشناسي (2) واجد اهميت بيشتري بوده است. اين نکته در مورد درس 8 که در فصل دوم قرار گرفته است نيز ديده ميشود.
|
علوم اجتماعي | |
|
فصل |
تعداد سؤال در کنکور 92 |
|
اول |
2 |
|
دوم |
3 |
|
سوم |
1 |
|
چهارم |
3 |
اهميت فصلها بهترتيب عبارت است از: فصل چهارم، فصل دوم، فصل اول و فصل سوم
دليل اهميت بيشتر فصل چهارم ميتواند اين باشد که از تمام دروس آن سؤال طراحي شده است. در اين ميان، از درس 8 در فصل دوم، 2 سؤال آمده است که نشاندهندهي اهميت بيشتر آن در نگاه طراح سؤال است.
2) سطح کيفي سؤالات:
همانطور که پيشبيني ميشد، از آنجا که کتب جامعهشناسي و علوم اجتماعي جديد براي نخستين بار در کنکور سراسري امسال مورد پرسش قرار گرفتهاند، سطح سؤالات نيز از دشواري بالايي برخوردار نبودهاند. اغلب سؤالات از متن کتب طراحي شده است و دانشآموزاني که تسلط کافي بر کتاب درسي داشتهاند، بهراحتي ميتوانستهاند از عهدهي پاسخگويي به آنها برآيند. البته طراحي برخي از سؤالات بهگونهاي بود است که دانشآموزان حتي با عدم تسلط کافي بر کتابهاي درسي ميتوانستهاند به آنها پاسخ دهند؛ اين موضوع از دو جهت ميتوانست رخ دهد:
1) دانشآموزي که از اطلاعات عمومي خوبي برخوردار بودد، تنها با خواندن گزينهها ميتوانسته پاسخ صحيح را از ميان گزينهها بيابد. (سؤالات 216، 224و 223)
2) طراحي گزينهها بهنحوي است که از طريق روش «ردّ گزينه» بهآساني پاسخ صحيح سؤال نمودار ميشود. (سؤالات 221، 222 و 228)
تنها علت دشواري برخي از سؤالات را ميتوان به اين امر ارجاع داد که برخلاف ساير دروس، سؤالات مشابه (سؤالات کنکورهاي گذشته) براي تمرين در دسترس دانشاموزان نبوده است و براي نخستين بار با سؤالاتي از اين مباحث روبهرو شدهاند. البته دانشآموزاني که در آزمونهاي کانون شرکت داشتهاند، از اين حيث با دغدغهي کمتري مواجه بودهاند چراکه بسياري از سؤالات کنکور سراسري 92 داراي مشابههايي در آزمونهاي آزمايشي کانون بودهاند.
3) نوع (تيپ) سؤالات:
اکثريت نوع سؤالها را سؤالهاي «صحيح – غلط» و «جاي خالي» به خود اختصاص دادهاند. (سؤالات 216، 217، 219، 226، 231 و 234)
الف) سؤالات «صحيح – غلط»:
اين نوع سؤالات، اغلب دو و يا حتي سه قسمتي بودهاند و حتي در مواردي داراي يک قسمت اما طولاني بودهاند بهطوري که متن هر گزينه دو سطر را به خود اختصاص ميدهد.
اکثريت غلطها نيز ناشي از منفي کردن افعال عبارتهاي کتاب درسي بوده است. (بهعنوان مثال، استفاده از «نميتوان» بهجاي «ميتوان» / «غيرغربي» بهجاي «غربي» و نظاير آنها)
ب) سؤالات «جاي خالي»:
تعداد اين تيپ سؤال نيز مانند سؤالات «صحيح – غلط»، 6 سؤال بوده است. (سؤالات 218، 221، 222، 223، 228، 229)
ميانگين جاهاي خالي در هر سؤال نيز 3 عدد جاي خالي بوده است. در مواردي که سؤال، 2 جاي خالي را دربرگرفته است، جملههاي طولاني اين تفاوت را جبران کردهاند. طرح جاهاي خالي بيشتر از مواردي بوده که در درس، اهميت داشتهاند و بهراحتي نيز به اهميت آنها پي برده ميشود.
ج) سؤالات «ترکيبي»:
سؤالات ترکيبي از 2 درس، سؤال 222 است که از درسهاي 3 و 4 کتاب جامعهشناسي (2) طرح شده است. البته دانشآموزان تنها با دانستن پاسخ قسمت مربوط به درس 3 ميتوانستهاند گزينهي صحيح را بيابد.
د) سؤال «مفهومي»:
شايد تنها سؤال 232 را بتوان قدري مفهومي دانست. در اين سؤال، گزينهاي خواسته شده که از ويژگيهاي نظريهي مارکس نميباشد. هرچند که گزينهي پاسخ از مبحث نظريهي مارکس طراحي گرديده، ولي دانشآموزان بايد اين نکته را درک ميکردهاند که گزينهي پاسخ، مربوط به «شعار» و مشکلات نظامهاي سوسياليستي و مارکسيستي بوده است و نه نظريهي خود مارکس.
4) ابداعات و نوآوريها:
در يک نگاه کلي ميتوان گفت که اين آزمون نسبت به آزمونهاي سالهاي گذشته، از ابداعات جديدي برخوردار نبوده است. شايد علت آن برگردد به ديدگاه طراحان سؤال که قائل به اين بودهاند که نو و جديد بودن کتب و مباحث اين درس به ميزان کافي دانشآموزان را با اشکال در پاسخگويي و چالش مواجه ميسازد و نميخواستهاند تا با طرح سؤالات ابتکاري و ابداعي، اين دشواري را افزايش دهند.
آذر محمودي، رتبهي 3 کنکور سراسري سال 88
و مسئول درس جامعهشناسي