بسم الله الرحمن الرحیم
درس یازدهم – تاریخ دوازدهم – استقرار و تثبیت نظام جمهوری اسلامی – مطابق با آزمون 16 اردیبهشت 1401
تهیه شده توسط: آرمین عبدالحسینی ، رتبه 29 کنکور 1400 ، دانشجوی رشته حقوق دانشگاه تهران
اقدامات دولت موقت انقلاب برای رسیدن به استقرار سیاسی
1. همه پرسی تعیین نظام سیاسی جدید
* در روز های 10 و 11 فروردین 1358 برگزار شد.
* بیش از 98 درصد شرکت کنندگان به جمهوری اسلامی رای مثبت دادند.
* روز 12 فروردین ، روز جمهوری اسلامی اعلام شد.
2. تدوین قانون اساسی
* با انتخاب 72 نماینده مجلس خبرگان قانون اساسی توسط مردم ، قانون اساسی در مرداد 1358 تصویب شد.
* سفارت آمریکا در 13 آبان 1358 توسط دانشجویان پیرو خط امام تسخیر شد. تسخیر سفارت آمریکا به دلیل دشمنی و توطئه آمریکا علیه انقلاب اسلامی و دخالت در امور داخلی ایران از جمله اجازه ورود به محمدرضا شاه پهلوی برای سفر به آمریکا انجام شد.
* امام خمینی تسخیر سفارت آمریکا را تایید و آن را انقلاب دوم خواندند. مجلس خبرگان قانون اساسی نیز این اقدام را تایید کرد اما اعضای دولت موقت مهندس مهدی بازرگان در اعتراض به تسخیر سفارت آمریکا استعفا دادند. پس از کناره گیری مهندس مهدی بازرگان ، مسئولیت اداره کشور بر عهده شورای انقلاب قرار گرفت.
3. شکل گیری هیئت دولت بر اساس قانون اساسی جدید
* ابوالحسن بنی صدر به عنوان نخستین رئیس جمهور ایران در بهمن 1358 انتخاب شد و شهید رجایی به عنوان نخست وزیر تعیین گردید. در اسفند 1358 نیز اولین انتخابات مجلس شورای اسلامی برگزار شد.
* با برگزاری انتخابات اولین دوره مجلس خبرگان رهبری ، همه ارکان سیاسی کشور بر اساس قانون اساسی شکل گرفت و نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران به طور کامل استقرار یافت.
4. تاسیس نهادهای انقلابی
- کمیته انقلاب اسلامی به عنوان اولین نهاد انقلابی به دستور امام خمینی شکل گرفت و هدف از تاسیس آن حفظ نظم و امنیت و دستگیری سران جنایتکار رژیم پهلوی بود.
- سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای پاسداری از آرمان ها و دستاوردهای انقلاب پایه گذاری شد.
- جهاد سازندگی ، کمیته امداد امام خمینی ، نهضت سوادآموزی ، بنیاد شهید ، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی ، بسیج مستضعفان نیز به فرمان حضرت امام خمینی شکل گرفت.
اولین نماز جمعه به امامت آیت اله طالقانی در تهران اقامه شد.
توطئه ها و تلاش های دشمنان داخلی و خارجی علیه ایران
1. ایجاد آشوب و ناامنی در مناطق کردستان ، خوزستان ، سیستان و ترکمن صحرا.
2. ترور شخصیت های انقلابی مانند ترور سپهبد قرنی ، آیت اله مطهری ، دکتر مفتح ، حاج مهدی عراقی ، آیت اله قاضی طباطبایی و سوء قصد به جان آیت اله هاشمی رفسنجانی و آیت اله ربانی شیرازی توسط گروه فرقان و مجاهدین خلق.
3. حمله نظامی آمریکا به طبس برای آزادکردن گروگان های آمریکایی در سال 1359 انجام شد. وقوع توفان شن و کاهش دید خلبانان آمریکایی موجب سقوط چندین فروند بالگرد نظامی و کشته شدن نیروهای مهاجم آمریکایی شد.
4. طراحی کودتا
طراحی کودتا توسط افسران وابسته به رژیم پهلوی و هوادار شاپور بختیار (سازمان نقاب) با پشتیبانی سازمان جاسوسی آمریکا و حکومت بعثی عراق با هدف بمباران محل سکونت امام و برخی اماکن در پایتخت با استفاده از امکانات نظامی پایگاه هوایی شهید نوژه همدان انجام شد. حزب توده نیز به نفع شوروی کودتایی را طراحی کرد.
تثبیت نظام جمهوری اسلامی ایران
پس از انتخاب بنی صدر به عنوان رئیس جمهور ، امام خمینی فرماندهی کل قوا و ریاست شورای انقلاب را به وی واگذار کرد.
اقدامات بنی صدر:
* خودداری از پذیرش رجایی به عنوان نخست وزیر
* تلاش برای ایجاد تفرقه افکنی میان مسئولان و نهادهای نظام و فاصله گرفتن از خط امام
* نزدیک شدن به گروه های معاند مانند سازمان مجاهدین خلق
* در تنگنا قرار دادن سپاه پاسداران در هنگام جنگ و ایجاد زمینه برای سقوط خرمشهر
امام خمینی ، بنی صدر را از فرماندهی کل قوا و مجلس شورای اسلامی او را از ریاست جمهوری عزل کرد ؛ در دوره دوم انتخابات محمدعلی رجایی به ریاست جمهوری و محمدجواد باهنر به عنوان نخست وزیر انتخاب شد.
رجایی و باهنر در انفجار دفتر نخست وزیری در 8 شهریور 1360 توسط منافقین به شهادت رسیدند. مجلس شورای اسلامی آیت اله مهدوی کنی را به ریاست دولت برگزید تا در اداره کشور و جنگ وقفه ای ایجاد نشود.
در دوره سوم انتخابات ریاست جمهوری ، مردم آیت اله خامنه ای را به عنوان رئیس جمهور برگزیدند و ایشان نیز سید میرحسین موسوی را به عنوان نخست وزیر معرفی کردند.
در دو دوره متوالی ریاست جمهوری آیت اله خامنه ای ، ثبات سیاسی و امنیتی و موفقیت در اداره جنگ بیشتر شد و دانشگاه ها نیز بازگشایی شدند.
به فرمان امام خمینی ، مجمع تشخیص مصلحت نظام تشکیل شد که اعضای آن مرکب از مسئولان عالی رتبه کشور و صاحب نظران برجسته بودند و وظیفه آن رسیدگی به اختلافات میان مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان بود.
امام خمینی در 13 خرداد 1368 درگذشت و مجلس خبرگان به دلیل داشتن شرایط و ویژگی های مندرج در اصل 109 قانون اساسی ، آیت اله خامنه ای را به عنوان رهبر انتخاب کرد.
تست:
1. کدام اقدام انقلابیون موجب استعفای مهندس بازرگان و اعضای کابینه او شد؟
الف) حمله نظامی آمریکا به طبس ب) تسخیر لانه جاسوسی
ج) ترور شخصیت ها و مردم انقلابی د) دستگیری اعضای گروه مجاهدین خلق
2. نخستین نهادی که به فرمان امام خمینی (ره) یک روز پس از پیروزی انقلاب اسلامی تاسیس شد ، کدام است؟
الف) سپاه پاسداران ب) کمیته انقلاب اسلامی
ج) جهاد سازندگی د) بسیج مستضعفان
3. مدت کوتاهی پس از پیروزی انقلاب اسلامی ، ........ برخی از شخصیت های انقلابی از جمله .............. رئیس ستاد مشترک ارتش را به شهادت رساند.
الف) سازمان مجاهدین خلق – سپهبد صیاد شیرازی
ب) گروهک تروریستی فرقان – سپهبد ولی الله قرنی
ج) سازمان مجاهدین خلق – سپهبد ولی الله قرنی
د) گروهک تروریستی فرقان – سپهبد صیاد شیرازی
4. در تیر ماه 1359 ، تعدادی از افسران وابسته به رژیم پهلوی و هوادار شاپور بختیار موسوم به چه سازمانی و با استفاده از امکانات کدام پایگاه قصد کودتا داشتند؟
الف) کمینگاه – پایگاه هوایی شهید نوژه همدان
ب) نقاب – پایگاه هوایی شهید نوژه همدان
ج) کمینگاه – پایگاه هوایی شهید ستاری تهران
د) نقاب – پایگاه هوایی شهید ستاری تهران
5. مجمع تشخیص مصلحت نظام به فرمان چه کسی و به کدام منظور تشکیل شد؟
الف) آیت اله خامنه ای – رسیدگی به اختلافات میان مجلس و شورای نگهبان
ب) امام خمینی – رسیدگی به اختلافات میان مجلس و شورای نگهبان
ج) آیت اله خامنه ای – نظارت بر حسن اجرای قوانین کشور
د) امام خمینی – نظارت بر حسن اجرای قوانین کشور
پاسخ نامه:
1. گزینه 2
مهندس مهدی بازرگان و اعضای کابینه او که با اقدام دانشجویان پیرو خط امام در تسخیر سفارت آمریکا موافق نبودند ، استعفا کردند.
2. گزینه 2
بلافاصله پس از پیروزی انقلاب اسلامی ، به فرمان امام خمینی کمیته انقلاب اسلامی تاسیس شد. این کمیته وظیفه حفظ امنیت و نظم و دستگیری سران جنایتکار رژیم پهلوی را بر عهده داشت.
3. گزینه 2
مدت کوتاهی پس از پیروزی انقلاب اسلامی ، گروهک تروریستی فرقان برخی از شخصیت های انقلابی از جمله سپهبد قرنی ، رئیس ستاد مشترک ارتش را به شهادت رساند.
4. گزینه 2
در تیر ماه 1359 ، تعدادی از افسران وابسته به رژیم پهلوی و هوادار شاپور بختیار موسوم به سازمان نقاب با پشتیبانی سازمان جاسوسی آمریکا و حکومت بعثی عراق کودتایی را طراحی کردند. کودتاچیان قصد داشتند با استفاده از امکانات نظامی پایگاه هوایی شهید نوژه همدان ، این کار را انجام دهند.
5. گزینه 2
به فرمان امام خمینی ، مجمع تشخیص مصلحت نظام ، مرکب از مسئولان عالی رتبه کشور و صاحب نظران برجسته ، تشکیل شد تا به اختلافات میان مجلس و شورای نگهبان رسیدگی کند.
برای رزرو مشاوره و رفع اشکال درسی و شرکت در کلاس های کنکوری با مشاوران سایت برترها بر روی لینک زیر کلیک کنید یا با شماره تماس 0216463 داخلی1174(حیدریان) تماس بگیرید.
مطالب مرتبط:
