هذا، هذه، ذلک، تلک:اسم اشاره مفرد
برای شخص و شیئی که در نزدیکی ما قرار دارد:
مذکر: هذا (این)
مؤنث: هذه (این)
مثال: هذا رجلٌ، هذا طالبٌ، هذه بنتٌ، هذه إمرأهٌ و …
برای شخص و شیئی که دور از ما قرار دارد:
مذکر: ذلک (آن)
مؤنث: تلک (آن)
مثال: ذلک جبلٌ، تلک شجرهٌ و …
اسم های اشاره که برای:مکانبه کار می روند
هُنا: برای اشاره به نزدیک« اینجا»
هُناکَ : برای اشاره به مکان متوسط.
هُنالِکَ و ثَمَّ: برای اشاره به مکان دور
نکته!
أُولئکَوهؤلاء میان جمع مذکر و جمع مؤنث مشترک هستند.
هؤلاء إخوانٌ ، هؤلاءِ أخَوَاتٌ
برایجمع غیر عاقلاز اسم اشاره مفرد مؤنث استفاده می کنیم.
تلکَ(هذهِ) الجبالُ ، هذهِ (تلکَ) کُتُبٌ
هذِهِ کُتُبٌ علمیّهٌ: این ها ، کتابهای علمی هستند.
اسم اشاره مثنیمانند اسم های مثنی معرب به حروف هستند،
در حالترفع«الف و نون »
در حالتنصب و جر«یاء و نون »
می گیرند.
ترجمه اسم اشاره
اگر بعد از اسم اشاره اسم دارای(ال)بیاید باید لازم است که اسم اشاره به صورت مفرد (این) و (آن) ترجمه کرد. و برعکس اگراسم بعد از آنها (مشارٌالیه) نکره باشد اسم اشاره طبق صیغه ی خود ومشارٌالیه به صورت مفرد ترجمه میشود.
مثال
هذهِ الشَّجرهُ باسِقَهٌ: این درخت، بلند است.
هؤلاءِ طلابٌ: این ها ، دانش آموز هستند.
هؤلاءِ النّاسُیُکْرِمُونَنِی: این مردم مرا گرامی می دارند.
هذانِ المُعَلِّمانِ حاذِقانِ : این معلّمان، ماهر هستند.
هذانِ معلِّمانِ: این ها، معلّم هستند.
هؤلاءِ الْمُعَلِّمُونَ حَاذقُونَ: این معلّمان حاذق و ماهر هستند.
هؤُلاءِ مُعَلِّمُونَ: این ها معلّم هستند.
نکته!
اگر اسم دارای «ال» بعد از اسم اشاره جامد باشد نقشعطف بیاندارد و اگر مشتق باشد نقشصفتدارد.
هذا الرَّجُلُ : این مرد (الرَّجُلُ :عطف بیان است)
رَبِّ إِجعَل هذا البلدَ آمِنَاً (البلدَ :عطف بیان و منصوب است)
هذا الکَاتِبُ : این نویسنده ( الکاتِبُ: صفت است)
و اگر اسم بعد از اسم اشاره نکره باشد نقشخبردارد:
هذا کاتِبٌ : این نویسنده است. (کاتِبٌ خبر و مرفوع)