آزمون و امتحان بخش جداییناپذیر فرایند یادگیری است و تکمیلکنندهی آن. آشنایی با مهارتها و ایرادات در هر حیطهای مستلزم قرارگرفتن در محک آزمون است و سپس تلاش برای رفع آن.
آزمون با رعایت استانداردها علاوه بر اینکه ابزار خوبی برای سنجش است، تأثیر فراوانی در یادگیری و شناخت مفاهیم میگذارد؛ اما برای بهرهمندی کامل از آثار مثبت آزمون، نکاتی را باید مدنظر قرار داد:
1. آزمون نوعی تمرین
اولین رویکرد مهم در برگزاری آزمون برخلاف باور عمومی، قابلیت آموزشیبودن آن است و از آزمون میتوان مانند تمرین استاندارد و مؤثر برای تکمیل فرایند یادگیری استفاده کرد. برای حرکت در این مسیر باید توجه داشت که رویکرد تمرینیبودن آزمون با سنجشیبودن آن متفاوت است و در این زمینه باید محدودیت زمان را از آزمون حذف کرد و بدون درنظرگرفتن زمان و با کمک پاسخنامه و مربی، به سؤالات آزمون پاسخ داد. به این ترتیب در فضایی آرام و بهدور از استرس، آزمونهای تمرینی راهحل مناسبی برای آشنایی با ساختار سؤالات آزمونهای اصلی است.
2. آزمون با رویکرد سنجش
سنجش میزان اطلاعات و دانستهها و آشنایی با مهارتها و نقاط ضعف در بستر برگزاری آزمون استاندارد امکانپذیر است. آزمون با رویکرد سنجش، به شبیهسازی دقیق و درستی نیاز دارد و برگزاری آن باید مشابه جلسهی اصلی باشد. سنجش آموختهها و کنترل استرس، دو دستاورد مهم این نوع آزموندادن است. فایدۀ دیگر آن، بازیابی اطلاعات است که هنگام جلسهی آزمون اتفاق میافتد. استفاده از اطلاعات ذهن در جلسهی آزمون، فرایندی است که نشان میدهند کدام دسته از مطالب سریعتر فراموش شدهاند و از این منظر، موضوعها را دستهبندی میکند. پژوهشها نشان میدهد که بازیابی به دانشآموزان اجازه میدهد تمام انرژی شناختی خود را روی یک کار ساده متمرکز کنند.
3. تعداد و فاصلهی زمانی
موضوع مهم بعدی برای استانداردسازی آزمون، تعداد و فاصلهی زمانی برگزاری آن است. اثبات شده است که تعداد بیشتر آزمونهای شبیهساز، به یادگیری بیشتر کمک میکند. فواصل زمانی دوروزه و سهروزه برای برگزاری آنها مناسب است و پیشنهاد میشود این آزمونهای شبیهساز بین یک تا شش روز قبل از برگزاری آزمون اصلی اجرا شوند.
4. بازخورد
بر اساس پژوهشهای اخیر، آزمون بدون بازخورد اثرگذاری کمتری نسبت به آزمون همراه با بازخورد دارد. بازخوردها کمک میکند مهارتها و ضعفها را دقیقتر شناسایی کنید و بر اساس آنها فرایند یادگیری را با برنامهی منظمتری ادامه دهید.
چند پیشنهاد مؤثر
1. مربیان میتوانند بازیابیهای بیشتری را در کلاسهای درس خود اجرا کنند.
2. مربیان میتوانند تعداد آزمونهای کلاسی را افزایش دهند.
3. معلمها میتوانند بعد از طرح پرسش در کلاس، زمان پاسخگویی را افزایش دهند و اجازه دهند همهی دانشآموزان دستهای خود را برای پاسخدادن به سؤال بالا ببرند. مشارکت کلاسی به یادگیری مؤثرتر و بازیابی بهتر کمک میکند.