بازیابی و بازخوانی دو عنصر مهم در مطالعهی هدفمند است. بازخوانی به معنی تکرار هرچیزی است که قبلاً با همان روش قبل مطالعه کردهاید؛ اما بازیابی یا همان بهخاطرآوردن مطالب، راهبردی بسیار اثرگذار برای یادگیری است. این کار به تقویت حافظه کمک میکند و همچنین مرز بین آنچه را میدانید و نمیدانید و آنچه را به خاطر سپردهشده و فراموششده، آشکار میکند.
با توجه به کوتاهی زمان دوهفتهای برای جمعبندی درسهای نیمسال اول، بهجای مرور چندین بار یک مطلب یا بازخوانی، بهتر است آن مطلب را بازیابی کنید؛ زیرا با روش بازیابی میتوان قسمتهایی را که فراموش شده است، تشخیص داد و آن را به یادگیری کامل تبدیل کرد. همچنین در روش بازیابی، چون نقاط ضعفتان را شناسایی کردهاید، میتوانید به بهبود نقاط ضعف خود بپردازد و آنها را تبدیل به نقاط قوت کنید.
اما چگونه مطالب خواندهشده را بازیابی کنیم؟
یکی از روشها این است که مطالعه را با آزمون و امتحان آغاز کنید. این کار به طبقهبندی مطالب در ذهن منجر میشود. با استفاده از آزمون میتوانید موضوعات و مطالب مطالعهشده را بازیابی کنید. آزمونی برای خود مشخص کنید و بدون استفاده از هیچ منبع کمکی، به سؤالات آن پاسخ دهید و سعی کنید هر آنچه را فراموش کردهاید، به یاد بیاورید. این تمرین را تکرار کنید تا سریعتر تشخیص دهید که مطالب آموختهشده و فراموششده کدام است.
روش دیگر خالیکردن ذهن است که به دو صورت انجام میشود:
1. قبل از شروع مطالعه، کاغذی بردارید و هر آنچه را به یاد دارید، روی برگه بنویسید. این کار را تا وقتی ادامه دهید که تمام اطلاعات شما روی برگه بیاید. حالا هر آنچه را که روی برگه ننوشتهاید، در گروه مطالب فراموششده قرار دهید. با این کار، مطالب آموختهشده و فراموششده را دستهبندی میکنید.
2. بلافاصله پس از پایان مطالعه سعی کنید آنچه را که از مطالعه یاد گرفته و به یاد دارید، تکرار کنید یا بنویسید. در طی این فرایند، قسمتهایی که فراموش شدهاند یا بهدرستی آموخته نشدهاند، مشخص میشوند و در مرحلهی بعد میتوانید این مطالب را مطالعه کنید.
با توجه به آنچه گفته شد، بازیابی برای یادگیری و بهخاطرسپاری طولانیمدت مطالب، روش مناسبتری است. پس هنگام مرور، بیشتر زمان خود را صرف بازیابی کنید (حدود 70درصد) و با بازیابی مطالب، تشخیص دهید که کدام قسمت از هر درس به بازخوانی دوباره نیاز دارد.