روز ۲۲ اردیبهشت (12 مه هرسال) روز تولد «مریم میرزاخانی» ریاضیدان ایرانی، از سوی اتحادیه بینالمللی انجمنهای ریاضی جهان با پیشنهاد کمیته بانوان انجمن ریاضی ایران به عنوان «روز جهانی زن در ریاضیات» نامگذاری شده است.
مریم میرزاخانی در دوران تحصیل در دبیرستان فرزانگان تهران، برندهٔ مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی در سالهای ۱۹۹۴ (هنگکنگ) و ۱۹۹۵ (کانادا) شد و در این سال به عنوان نخستین دانشآموز ایرانی، نمرهٔ کامل را به دست آورد.
وی نخستین دانش آموز ایرانی بود که دو سال پیاپی مدال طلا گرفت. او در سال ۱۹۹۹ مدرک کارشناسی خود را در رشتهٔ ریاضی از دانشگاه شریف و دکتری خود را در سال ۲۰۰۴ از دانشگاه هاروارد اخذ کرد.
میرزاخانی در سال ۱۹۹۹ میلادی موفق شد راهحلی برای یک مشکل ریاضی پیدا کند؛ ریاضیدانان مدتهای طولانی است که به دنبال یافتن راه عملی برای محاسبه حجم رمزهای جایگزین فرمهای هندسی هذلولوی بودهاند و در این میان مریم میرزاخانی جوان در دانشگاه پرینستون نشان داد که با استفاده از ریاضیات شاید بتوان بهترین راه را به سوی دست یافتن به راهحلی روشن در اختیار داشت.
از وی بهعنوان یکی از ده ذهنِ جوان برگزیدهٔ سال ۲۰۰۵ از سوی نشریهٔ پاپیولار ساینس در آمریکا و ذهن برتر در رشتهٔ ریاضیات تجلیل شد.
مریم میرزاخانی ریاضیدان ایرانی و استاد دانشگاه استنفورد، در سال ۲۰۱۴ به دلیل کار بر «دینامیک و هندسه سطوح ریمانی و فضاهای پیمانهای آنها» برنده مدال فیلدز شد، که بالاترین جایزه در ریاضیات است.
همچنین وی در مه سال ۲۰۱۶ به عضویت در آکادمی ملی علوم برگزیده شد؛ در واقع او نخستین زن ایرانی است که به عضویت در این آکادمی برگزیده شده است.
مریم درباره خودش گفته است: «گاهی مواقع احساس میکنم در یک جنگل بزرگ هستم و نمیدانم به کجا میروم؛ ولی به طریقی به بالای تپهای میرسم و میتوانم همه چیز را واضحتر ببینم. آنچه آن گاه رخ میدهد، واقعاً هیجان انگیز است.»
گفتنی است پدر وی، احمد میرزاخانی، مهندس برق، یکی از خیرین سرشناس ایرانی و بنیانگذار مجتمع آموزشی نیکوکاری «رعد» است.
وی درباره دختر خود گفته است: تفاوت الگو و اسطوره در آن است که اسطوره دست نیافتنی و دور از دسترس است اما الگو، قابل حصول و تکرار شدنی خواهد بود؛ با این تعریف من موافق نیستم از مریم در جامعه اسطوره بسازیم.
در صفحه اینستاگرام کانون ببینید: