چگونه کودکي سپاسگزار داشته باشيم؟
قدردان بودن، نتيجهي تفکّر مثبت است و بستگي دارد که چه نگرشي از زندگي را به کودکتان نشان بدهيد؟ آيا ميخواهيد او نيمهي پر ليوان را ببيند و بهخاطر داشتههايش و آنچه از جهان اطرافش ميگيرد، قدردان باشد؟ اگر اين نگرش را ميخواهيد، بايد به او بياموزيد چگونه ديدگاه مثبتانديشي نسبت به جهان داشته باشد. برخي از گامهايي که در اين راه بايد برداريد، عبارتند از:
1- به کودکتان بياموزيد تا سپاسگزار و قدردان چيزهاي جذّاب، معمولي و سادهاي باشد که زندگي به او ميبخشد. چيزهاي سادهاي مثل حباب، آدامس، طناب بازي، آدمبرفي، پشمک و… که او را سرگرم ميکند. همچنين او را متوجّه طبيعت اطرافش کنيد و از او بخواهيد تا زيباييهاي طبيعت را ببيند. آواز پرندهها و درختان و کوه و دريا، همگي شايستهي قدرداني هستند.
2- از کودکتان بهخاطر کارهاي خوبش تشکّر کنيد. براي هر کار خوبي که براي ديگران انجام داده است، از او تشکّر کنيد، او را به آغوش بگيريد و بگوييد: «ازت ممنونم، بينهايت دوستت دارم.»
3- الگوي رفتارش باشيد. قدردان کارهاي حتّي کوچک همسرتان، دوستتان، نزديکانتان و همسايگان باشيد و اين قدرداني را در مقابل فرزندتان نيز نشان دهيد. اين احساسات را نسبت به نزديکانتان بيشتر نشان بدهيد، چون کودکتان بايد سپاسگزاري از نزديکان و کساني که به آنها، وابستگي عاطفي دارد را جدّي بگيرد. او نبايد فکر کند وقتي کسي را دوست دارد، ديگر نيازي به تشکّر از او ندارد. پس بهخاطر محبّتي که از ديگران ميبينيد، از آنها قدرداني کنيد.
4ـ براي کودکتان داستانهايي دربارهي ارزش قدرداني تعريف کنيد. هر چند که ميتوانيد از رسانههاي آموزشي استفاده کنيد، امّا هيچ چيز قابليت و تاثير کتاب خواندن، آن هم با صداي شما را ندارد.
5- به کودکان ياد بدهيد که بهخاطر آزادي عملش خوشحال باشد. به او ياد بدهيد که آنچه در خانواده، به عنوان حقّ انتخاب، حقّ تحصيل و حقّ بازي دارد اگر چه جزء حقوق واقعي او هستند، امّا او بايد قدردان کساني باشد که حقوق او را رعايت ميکنند. زيرا هميشه کساني هستند که از همين حقوق اوّليه نيز بيبهرهاند. اين آموزشها به کودک کمک ميکند تا در آينده مسوليتپذير باشد و زماني که خودش در جايگاه پدر يا مادري قرار گرفت، حقوق و آزاديهاي فرزندش را رعايت کند و در اجتماع نيز شهروند خوبي باشد. داستانها و افسانههاي فراواني دربارهي کودکاني که از حقوق اساسيشان محروم بودهاند، وجود دارد. شما ميتوانيد نمونههاي فراواني نظير داستان «بينوايان، ماه پيشوني و …» را برايش بخوانيد.
6- از پدر و مادر، همسر و دوستانتان بهخاطر توجّه و حمايتي که نسبت به شما دارند، تشکّر کنيد و اجازه بدهيد تا کودکتان قدرداني شما را ببيند. او بايد ياد بگيرد بدون ترس، احساساتش را در برابر محبّت و توجّهي که از ديگران ميبيند، بيان کند.
7- بسيار مهم است که از همان دوران کودکي، فرزندتان را با نعمتهاي خداوند آشنا کنيد. او بايد بهخاطر نعمت غذا، هوا و طبيعت سپاسگزاري را بياموزد. او بايد بداند که عدّهاي از مردم جهان، در فقر و گرسنگي به سر ميبرند و يک وعده غذاي سالم خوردن، با زحمت بهدست ميآيد. به او بگوييد که موادّ غذايي چگونه تهيّه ميشوند و يک دانه برنج يا گندم، يک شاخه سبزي و يک ليوان آب، بسيار ارزشمند هستند. به کودکتان ياد بدهيد که قبل و بعد از خوردن هر وعده غذا، از خداوند تشکّر کند و فلسفهي اين سپاسگزاري را به او بياموزيد. شايد تا به امروز به اهميّت و ارزش تشکّر از نعمت غذا در شکلگيري شخصيّت فرزندتان توجّه نداشتهايد، امّا او بايد ياد بگيرد که برآورده شدن نيازهاي ضروريش، اگر چه حقّ انساني اوست، امّا هميشه شرايطي وجود دارند که ميتوانند اين حق را از او بگيرند.
8- کودکتان را تشويق کنيد تا يک دانه از حبوبات يا بذر يک سبزي را بکارد و از آن مراقبت کند. او ياد ميگيرد که آنچه شما از سختي پرورش و رشد يک محصول غذايي ميگوييد، تا چه اندازه است. به او اجازه بدهيد تا با شما آشپزي کند. اين مشارکت، او را با ارزش زمان و انرژياي که شما براي پخت غذا صرف ميکنيد، آشنا ميکند. اين کار به کودک، درک بيشتري براي اينکه چرا بايد سپاسگزار نعمت غذا باشد، ميدهد.
9- به کودک ياد بدهيد که به اتّفاقات ناخوشايند نيز با رويکردي مثبت نگاه کند و قدردان باشد. اگر يک روز زير باران تند بهاري خيس شد، به او بگوييد که باران نعمت است و اگر چه خيس شده است، امّا طبيعت شاداب شده است و هوا عالي است. اگر بيمار شد، به او بگوييد که بيماري به انسانها، ارزش سلامتي را ميآموزد و او حالا ميتواند قدردان سلامتياش باشد.
10- اهميت و ارزش زندگي در کنار ديگران را به کودکتان بفهمانيد. به او بگوييد که او نميتواند تنها بماند و تکامل و بقا در ارتباط با ديگران است. بنابراين صرف نظر از اينکه ديگران چه محبّت و خيري نسبت به او دارند، قابل احترام و ستايش هستند و انسانها فارغ از رنگ و نژاد و تفاوتهاي فرهنگي، با يکديگر برابرند و بايد به آنها احترام گذاشت و هر زماني که از ديگران به او محبت و خيري ميرسد، آنها شايستهي احترام و قدرداني بيشتري نسبت به ديگران هستند.
11- به کودک کمک کنيد تا خودش را بيشتر دوست داشته باشد و به خودش احترام بگذارد. او بايد بداند که شايستهي بهترين چيزها و تجربهها در زندگي است. به او بگوييد او فرد مهمّي براي شماست و يکي از تاثيرگذارترين افراد زندگي شما بوده است و بههمين دليل، بايد خودش را بسيار دوست اشته باشد.