اثر تدریجی و تجمعی استرس، به ناگاه بر شما ظاهر نمیشود. در ابتدا، شاید بتوانید با ناخوشیهای جزئی و بیخوابیهای گه گاه خود کنار بیایید و تمرکز پایین و بهرهوری تحلیل رفته خود را توجیه کنید ولی در نهایت، استرس کار خودش را میکند و مشکلاتی جدی برایتان به وجود میآورد.
مشکل فقط استرس مزمن نیست. گاهی حادثهای، یک زندگی آرام را به هم میریزد. مشکلی جسمی، از دست دادن فردی نزدیک، طلاق و بیکاری تنها تعدادی از مسائلی هستند که میتوانند یک شبه افراد را دچار استرس شدیدی کنند. اگر برای رویارویی با چالشهای حتمی روزگار آماده نباشیم، استرس شدید دیر یا زود زمینگیرمان میکند.
مضرات استرس
استرس تقریباً تمام دستگاههای بدن را تحت تأثیر قرار میدهد. این حس سبب تولید مقدار زیادی آدرنالین (و چند هورمون دیگر) میشود که نرخ ضربان قلب و تعرق را افزایش میدهد. غلظت گلوکوز خون نیز بالا میرود تا بدن برای انجام واکنش سریع آماده باشد.
بدن انسان قرار نبوده برای مدت زیادی در این وضعیت باقی بماند چرا که تبعات سنگینی دارد. بیماریهای قلبی، سکته، دیابت و چاقی تعدادی از این تبعات هستند. پژوهشی که در سال 1994 در یکی از مجلات هاروارد منتشر شد تخمین زده بود که بین شصت تا نود درصد مراجعاتی که به پزشکان صورت گرفته به نحوی به استرس مربوط میشدند. با این حال، اغلب مردم میگویند در مراجعاتشان به پزشک، اشارهای به استرس نکردهاند.
استرس ترحمی نسبت به ذهنمان نیز ندارد و با کوچک کردن مغز، سلامت روانی ما را تهدید میکند. تحقیقی که در سال 2010 توسط محققان دانشگاه ییل انجام شد حاکی از آن بود که استرس ناشی از وقایع نامطلوب زندگی، ماده خاکستری مغز در بخش پیش پیشانی را کاهش میدهد. این بخش از مغز، در تسلط بر خود و تنظیم عواطف نقش دارد. محققان بین اندازه کوچکتر مغز و مشکلاتی همچون افسردگی و اضطراب و انجام رفتارهای پرخطر و مصرف مواد ارتباط معناداری یافتهاند.
چرخه منفی استرس
استرس بر طرز تفکر، احساس و رفتار ما تأثیر میگذارد و اغلب منجر به چرخهای خود تشدیدکننده میشود که به سختی میتوان آن را شکست. مثالی برای درک بهتر آن میزنم:
شغل بابک فشار زیادی به او وارد میکند و او به تازگی، عصرها هم در خانه به کار میپردازد. هرچند با افزایش ساعات کاری به دنبال پیشبرد کارهایش است، ولی بهرهوری کلیاش پایین آمده. او نمیتواند تمرکز کند و اغلب حس میکند نامنظم شده است. با این اوصاف، او خود را ملزم میداند که باز هم بیشتر کار کند تا بتواند کارهایش را به موقع تحویل دهد.
استرس بابک بر خوابش نیز اثر میگذارد. ساعات کار زیادش به او اجازه آشپزی و تهیه غذاهای سالم نمیدهد و تغذیهاش را به فست فود و غذاهای آماده محدود کرده است. مشخص است که هیچوقتی هم برای ورزش کردن ندارد. عادات روزانه او سلامتیاش را تضعیف کرده و در نهایت منجر به کاهش تابآوریاش در برابر استرس و تبعات منفیاش میشود.
از طرف دیگر، استرس او را کجخلق کرده است. بابک اخیراً با همسرش بحث و جدل میکند و با بیحوصلگی جواب بچههایش را میدهد. چنین جو پرتنشی، خود استرس بابک را افزایش میدهد.
متأسفانه تنها بابک نیست که گرفتار این چرخه میشود. بنا به گزارش انجمن روانشناسی آمریکا، 42 درصد از بزرگسالان عنوان کردهاند به اندازه کافی برای مدیریت استرسشان تلاش نمیکنند. بیست درصد از آمریکاییها نیز هرگز تلاشی برای رهایی یا مدیریت استرسشان نکردهاند.
مبارزه مؤثر با استرس
در دنیای شلوغ امروز، کمتوجهی به نیازهای فردی امری رایج است. ولی بیتوجهی به تبعات مخرب استرس میتواند برایمان بسیار گران تمام شود. درست است که نمیتوان استرس را از زندگی حذف کرد، ولی میتوان با اجرای روشهایی، از شدت اثر آن کاست.
تقویت مهارتهای ذهنی میتواند تابآوری شما در برابر استرس و تبعات مخربش را افزایش دهد. این مهارتها شامل پایان دادن به الگوهای مخرب منفی و جایگزین کردن آنها با تفکرات، رفتارها و احساسات سالمتر است.
هر فردی میتواند تابآوریاش در برابر استرس را افزایش دهد. چنین افزایشی مستلزم تلاش سخت است ولی ارزشش را دارد. افرادی که تابآوری مناسبی در خود پرورانده باشند، آمادگی مواجهه با هر اتفاق غیرمنتظرهای که در زندگی به سراغشان بیاید را خواهند داشت. مدیریت استرس علاوه بر افزایش کیفیت زندگی، طول آن را نیز بیشتر میکند.
منبع:
https://www.psychologytoday.com/us/blog/what-mentally-strong-people-dont-do/201503/are-you-mentally-strong-enough-combat-stress