بسیاری از سیستمهای آموزشی در کشورهای مختلف طوری طراحی شدهاند که دانشآموزان محیط مدرسه و دنیای بیرون را دو فضای کاملا جداگانه و تا حد زیادی بیگانه از یکدیگر میدانند. این همان نقطهای است که موجب تضاد اهداف، علایق و منافع فردی دانشآموزان شده و آنها را از سطح بالقوه خود و کاربرد مطالب علمی دور میکند. در حال حاضر محققان در تلاشند تا با ایجاد کانالهای ارتباطی بین مطالب آموزشی در مدارس و مسائل موجود در جامعه مرزهای بین این دو حوزه را از بین ببرند و به دانشآموزان کمک کنند تا با حداکثر توان خود به کسب دانش و موفقیتهای علمی دست یابند. بدون شک، موفقیت یک دانشآموز در نحوه تعاملات خود در جامعه، کمک شایانی به سایر موفقیتهای او در حوزههای مختلف از جمله حوزه علم و دانش خواهد کرد.
بهطور کلی، سیستم آموزش رسمی میتواند با برقراری پیوند بین مسائل دنیای واقعی با مدرسه، به پرورش مسئولیت اجتماعی دانشآموزان کمک کند. در این راستا، در رویکردی جدید در مدرسه پارکوی[1] در آمریکا دورهای آموزشی با هدف آموزش مهارت حل مسائل اجتماعی به روش خلاقانه و ایجاد حس مسئولیت اجتماعی ، همه ساله، بهصورت مستمر برگزار میشود. در این دوره آموزشی، کتاب یا جزوهای وجود ندارد، معلمان تنها به دانشآموزان نحوه تحقیق و بررسی مسائل را آموزش میدهند و از آنها میخواهند در رابطه با مسائل مطرح شده در کلاس به پژوهش بچردازند و شروع به تعامل با دیگر دانشآموزان کنند( برای مثال در قالب گروههای کوچک چند نفره). در گام نخست دانشآموزان مهارت حل مسئله و تحقیقکردن را میآموزند. در گام بعدی دانشآموزان به تحقیق پیرامون مسائل مهم در جامعه خود و نمونههای مشابه آن در سایر کشورها پرداخته، و نحوه برخورد مردم در مناطق مختلف با پدیده مورد بررسی را رصد میکنند. در این میان دانشآموزان به بررسی چهرههای شاخص و تاثیرگذار در تاریخ بشر و کسانی که تاثیر زیادی در حل مسائل بشری داشتهاند میپردازند. این امر دامنهای از اطلاعات تاریخی و اجتماعی را به سطح دانشی آن ها میافزاید. آشنایی با هر یک از این حقایق ضمن کمک به حل مسائل پیشرو در زندگی آنها میتواند زمینهساز ایجاد روحیهای مسئولیتپذیر در آنها برای زندگی در اجتماع شود. به دیگر بیان، وقتی آنها به نحوه تاثیر اقدامات بزرگان در حل مسائل بشری و زندگی انسانها واقف شوند همواره در برخورد با مسائل و تعارضات موجود در جامعه سعی میکنند بر پایه رویهای اصولی و میتنی بر منطق تا حد ممکن مسئولیت خود را در قبال جامعه انجام دهند. معلمان نیز ضمن هدایت مسائل مورد بررسی در کلاس بهصورت هدفمند و متمرکز، در حین برگزاری دوره همواره در تلاشند تا با ایجاد چالشهایی و سوالاتی کلیدی در ذهن دانشآموزان انگیزه لازم برای واکاوی مسائل را به آنها بدهند. بدون شک چنین رویکردی ضمن پیوند محیط مدرسه با مسائل موجود در دنیایی خارج، موجب تربیت دانشآموزانی با درجه بالای مسئولیتپذیری اجتماعی شده که عوارض مثبت آن در بلندمدت کل جامعه را منتفع خواهد کرد.
[1] Parkway
منبع:
Ascd.org. (2009). Educational Leadership:Revisiting Social Responsibility:A School for Peace and Justice. [online] Available at: http://www.ascd.org/publications/educational leadership/jul09/vol66/num10/A-School-for-Peace-and-Justice [Accessed 6 Jan. 2018].