رانندگان خوب هر 5ثانیه یک بار آینه های خود را چک می کنند تا از حوادث احتمالی جلوگیری کرده باشند. این رانندگان برای جلوگیری از حادثه باید بدانند در اطرافشان چه میگذرد. معلم نیز مثل راننده باید دانشآموزان خود را در طول تدریس چک کند و از اطلاعات آنها درباره درس مورد نظر اطلاع یابد. آگاهی از اطلاعات و سواد دانشآموزان درباره درس به معلم اجازه می دهد بازخوردی از کار تدریس خود بگیرد. البته بهتر بود برای نام این تکنیک این عبارت را جایگزین کرد « بررسی ادراک و اقدام بر اساس آن». به عبارت دیگر، دو جنبه کلیدی این روش جمعآوری و واکنش به اطلاعات دانشآموزان است.
جمعآوری اطلاعات
با طرح سوالات مختلف میتوانید اطلاعات لازم را از دانشآموزان جمعآوری کنید. قبل از این کار، باید خود را برای پاسخهای احتمالی به سوالات آماده کنید. فرض کنید از دانشآموزان علت مسئلهای را سوال کرده اید و بعد از سه جواب اشتباه، پاسخ چهارم صحیح است، معلم می تواند این پاسخها را مثل یک داستان در رسیدن به پاسخ اصلی سوال تلقی کند. معلم دیگر شاید این پاسخها را چهار متغیر جداگانه تلقی کند که هر کدام چهار نوع اطلاعات جداگانه محسوب می شود. نحوه واکنش به پاسخهای دانشآموزان ممکن است متفاوت باشد، با این حال باید این پاسخها را دادههایی تلقی کرد که فهم کلاس از مباحث مطرحشده را نشان میدهد. باید مراقب بود که پاسخها نمونهی درستی از فهم کلاس و آمادگی دانشآموزان در ارائه پاسخ درست به سوالات مشابه باشد.
پاسخ به اطلاعات
بخش دوم این تکنیک شامل پاسخ به اطلاعات جمعآوری شده است. دادههایی که از فهم کلاس به دست میآید اگر منجر به اقدامی عملی نشود هیچ فایدهای ندارد. در مورد بررسی اطلاعات و سواد دانشآموزان درباره درس خاصی معلم باید در کوتاهترین زمان ممکن مشکل یا نقص در فهم دانشآموزان را تشخیص دهد و برای اصلاح آن اقدام کند، هر چه این فاصله کوتاه تر باشد تاثیر کار بیشتر خواهد بود. این قانون برای همه دانشآموزان صدق نمی کند و حتی باید برای بعضی از آنها کلاسهای فوق العاده برگزار کرد، ولی قانون کلی تشخیص خط زمانی مهارت دانشآموزان بر دانشی است که به آنها عرضه میشود. وقتی می بینید دانشآموزی از حلکردن مسئله سادهای ناتوان است، طرح سوالات و مسائل سخت تر ضرورت ندارد. درس را متوقف کنید و مشکل را در همان زمان اصلاح کنید. وقتی دانش آموزی سه ساعت یا سه روز با مسئله حل نشده باقی بماند، اصلاح آن به مراتب سخت تر خواهد بود. بهتر است سریع مشکلات روند یادگیری دانشآموزان برطرف شود.
روشهای بسیاری در اصلاح مشکلات وجود دارد ولی تکرار تدریس مطالب قبلی برای دانش آموز بهترین آنها محسوب میشود. البته این به معنی این نیست که مطالب و دروس قبلی را دوباره تدریس کنید چون زمان زیادی از کلاس هدر می رود. این تکرار ممکن است در قالب استفاده از روشهای زیر باشد:
تکرار تدریس با سرعتی کمتر
تکرار عبارتهای پیچیده و توضیح بیشتر آنها
تدریس با رویکردی متفاوت از قبل
تعیین مراحل سخت مسئله و تدریس دوباره آنها
تدریس با ترتیبی متفاوت از قبل
تدریس با تکرار بیشتر
تدریس دوباره برای دانشآموزانی که مشکل دارند.
منبع:
Lemov, Doug. Teach Like A Champion. San Francisco: Jossey-Bass, 2010. pp. 97-102.