اکنون وقت آیندهنگری و برنامهریزی است. چهکار کنیم که مطالب ماندگاری بیشتری در ذهن داشته باشند؟ آیا تکرار بیهدف و مکرر باعث تعمیق فرایند یادگیری خواهد شد؟ کدام تکنیک یادآوری و مرور میتواند مؤثر باشد؟
درست حدس زدید! تکنیک بازیابی بهترین روشی است که باید در دستور مطالعاتی خود قرار دهید؛ بنابراین شناخت درست از انواع بازیابیها و بهکارگیری آنها موجب بهبود روند مطالعه خواهد شد. بازیابی کمک میکند داوطلب به مرحلهی درستی از درک و فهم از مبحث مورد نظر دست یابد. همچنین بازیابیهای مجدد موجب تجزیه و ترکیب یافتهها خواهد شد. در این مرحله فرایند یادگیری به اوج خود میرسد. تصور کنید مفاهیمی را که روزانه مطالعه میکنید در همان روز آزمون بدهید. بدیهی است که چون مطالب را همان روز خواندهاید به همهی سؤالات پاسخ خواهید داد اما هیچ تضمینی وجود ندارد که اگر این پرسش و پاسخ بعد از مدتی به صورت مجدد از شما پرسیده شود به سؤالات پاسخ درست بدهید. کارنامهی بازیابی در این مرحله کمک شایانی به داوطلب میکند.
برخی افراد برای حفظ آموختههای خود مطالب را بازخوانی میکنند؛ یعنی بیهدف از روی همان متن اصلی مطالعه مکرر دارند. این روش نوعی در جا زدن است و نتیجهای جز اعتمادبهنفس کاذب در فرد ایجاد نخواهد کرد
اولین نوع بازیابی بعد از مطالعهی مباحث یا بعد از کلاس درس انجام میشود؛ یعنی آموختههای آن روز را به یاد میآوریم.
دومین نوع بازیابی هنگام آزمون دادن صورت میگیرد. هنگام آزمون، یادگیریتان به بالاترین مرحله میرسد و با استفاده از تکنیک «ف، ش، ن، م» که به ترتیب شامل سؤالات فراموششده، شکدار، یادگیری ناقص و مهم تقسیم بندی میشوند بازیابی خواهید داشت.
سومین نوع بازیابی زمانی صورت میگیرد که دانشآموز قبل از شروع مطالعه از آموختههای خود آزمون بگیرد که باعث میشود از سردرگمی درآید و بداند مطالعه را از کجا شروع کند. کارنامهی بازیابی سؤالات مربوط به نوع سوم است.
آیا بازیابی فقط به زمانی که در مدرسه هستیم یا فقط در زمان امتحانات مدرسه کارایی دارد؟
بازیابی نوع چهارمی هم وجود دارد که به بعد از آزمون مربوط میشود. هنگامی که در خانه آزمون را ارزیابی میکنید، استفاده از «ف، ش، ن، م» موجب تقویت این مرحله خواهد شد. همچنین میتوانید خطری را که بر سر راه پاسخگویی به سؤالات تستی وجود دارد یعنی صرف زمان بیش از حد برای سؤالاتی که سخت و وقتگیر هستند با تکنیک ضربدر و منها به حداقل برسانید و از اشتباهات احتمالی جلوگیری کنید.