نخستين بار در سال ۱۲۷۹ با تأسيس دفتر پستي انگلستان در ريشهرِ بوشهر و استفاده از تمبر هندوستان در محمولات پستي، تمبر در ايران رواج يافت.
در سال۱۲۸۲، هيئتي از ايران رهسپار پاريس شد تا با مقامات پست فرانسه براي سفارش تمبر مذاکره کند. فردي به نام ريستر، که از منظور هيئت ايراني با خبر شده بود، کليشههايي با نقش شير و خورشيد تهيه کرد و نمونههاي چاپ شده آن را به نمايندگان ايران نشان داد. چون وي قبلاً اجازه نگرفته بود، هيئت ايراني آن را نپذيرفت و شخصي به نام بار عهده دار اين کار شد.
مقامات ايراني با نمونه تمبرهاي بار با طرح شير و خورشيد موافقت کردند، اما استفاده از تمبر به سبب بيسر و ساماني تشکيلات پستي ايران تا مدتي به تعويق افتاد. در سال ۱۲۸۵، از روي همين کليشهها تمبرهايي چاپ شد و در اختيار پستخانهها قرارگرفت. از اين تمبرها، که به «سري باقري» معروف بود، تا ۱۲۹۶ استفاده شد.
در سال ۱۲۹۳، توزيع تمبر از انحصار دفاتر پستي خارج شد و در ۱۲۹۴ ايران به عضويت اتحاديه جهاني پست درآمد. مدتي بعد با پشتکار ميرزا علي خان امينالدوله ، وزير پستخانه، اداره ثبت و تمبر دولتي اعلام کرد: از اين پس تمام اسناد معاملات از قبيل نقدي و جنسي، ملکي و تجارتي و کليه نوشتجات از عرايض و احکام تا قبوضات … موافق قانون مخصوص بايد به مُهر و تمبر و ثبت اداره مذکور برسد.
با توجه به اينکه انتشار تمبر در انحصار دولت بود، پيامها و تصاوير روي تمبر، ديدگاههاي رسمي حکومت را در عرصههاي اجتماعي و فرهنگي و سياسي بيان ميکرد. در دوره قاجار، نقش شير و خورشيد يا تصوير شاه تنها تصوير تمبرها بود و فقط اين دو، نماد ايران به شمار ميآمدند.
در دوره پهلوي، برخي اقدامات عبارت بود از چاپ تمبرهاي فراوان با نقوش معماري باستاني ايراني و تصاوير شاهان هخامنشي و ساساني، اعلام تغيير نام پِرشيا به ايران و انتشار دوره تمبر با تصاوير ورزشهاي باستاني، بزرگداشت مفاخر و مشاهير ايراني همچون سعدي، رودکي و ابن سينا.
با پيروزي انقلاب اسلامي در سال ۱۳۵۷، تصاوير و مضامين تمبرها کاملاً دگرگون شد. نخستين تمبرهاي پس از انقلاب، که در فروردين ۱۳۵۸ منتشر شد، تصاويري از قيام مردم داشت. وقايع ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، ۱۷ شهريور ۱۳۵۷ و ۲۱ و ۲۲ بهمن ۱۳۵۷، بر تمبرها ترسيم شد، که به نوعي مراحل گوناگون مبارزه مردم را تا پيروزي انقلاب بيان ميکرد.
برخي تمبرهاي منتشر شده در سال 1359 به بزرگداشت شهيد مطهري، علي شريعتي و آيت اللّه طالقاني، پيشگامان انقلاب اسلامي، اختصاص داشت. برخي تمبرهاي منتشر شده پس از انقلاب به طور ويژه به کساني اختصاص دارد که در حافظه تاريخي مردم به عنوان الگوي شهامت و مبارزه ثبت شدهاند، مانند انتشار تمبر يکصدمين سالگرد تولد محمد مصدق در29 اسفند 1358/ته نقش تمبرهاي ايران ــ که در دوره قاجار، تصوير شير و خورشيد و در دوره پهلوي، عبارت «دولت شاهنشاهي ايران» بود ــ در ارديبهشت 1360 به عبارت «جمهوري اسلامي ايران» تغيير يافت.
پس از انقلاب به جاي تمبرهاي ويژه جشنهاي 2500 ساله يا تاجگذاري، تمبرهايي به مناسبت اعياد و مناسبتهاي مذهبي چاپ شد. تمبرهاي ويژه هفته وحدت نيز به منظور همبستگي ميان مذاهب اسلامي بارها به چاپ رسيد. حمايت از جنبشهاي اسلامي ديگر کشورها، همچون انتفاضه فلسطين و قيام مردم افغانستان، در اين ميان جايگاهي خاص دارد.
بر تمبرهاي پس از انقلاب، موضوع شهادت، به صورت گوناگون تصوير شده است؛ از جمله تمبرهاي بزرگداشت پيشگامان انقلاب اسلامي و شهداي جنگ تحميلي و شهيدان نهضتهاي اسلامي ساير کشورها. جنگ تحميلي و پيامدهاي آن نيز موضوع بسياري از تمبرهاست. برخي از اين تمبرها رويدادهاي مهم جنگ را بازگو مي کند.
امروزه، چند انجمن دوستدار تمبر فيلاتلي در زمينه گردآوري و مطالعه تمبرهاي ايراني فعاليت ميکنند، از جمله انجمن دوستداران تمبر اصيل و انجمن مطالعاتي دوستداران تمبر ايران. مجلاتي اختصاصي نيز چون جام تمبر، تمبر و پيام تمبر در ايران به طور متناوب چاپ شده است.
انواع تمبرها :
1-تمبر جاري (پستي) :
به تمبرهائي ميگويند که تحت عنوان موضوعي خاص، در تيراژي نامحدود براي مصارف عمومي پست منتشر ميشود. تمبر جاري يا « سريهاي پستي » ممکن است بارها تجديد چاپ گردد و قيمت روي آن مطابق تعرفههاي جاري پست تعيين ميگردد.
2- تمبر يادگاري :
تمبري است که به مناسبتي خاص و برخلاف تمبرهاي جاري در تيراژ محدود منتشر مي گردد.
3- تمبرهاي خيريه( نيکوکاري ) :
اين نوع تمبر جهت کمک به سازمانهاي خيريه و آسيب ديدگان چاپ و به مصرف پست ميرسيد.
4- تمبر امانات :
جهت ارسال محمولههاي پستي از شهري به شهر ديگر روي بستهها و يا قبوض رسيد پستي تمبر امانات را الصاق ميکردند تا محمولههاي مورد نظر به مقصد برسد.
5- معرفي تمبر شخصي
ارسال نامه از سالهاي دور يکي از روشهاي ارتباط افراد با يکديگر بوده و شايد بتوان آنرا قديميترين راه ارتباط افراد با يکديگر دانست.
همانطور که ميدانيم، براي ارسال نامه از يک نقطه به نقطه ديگر از تمبر استفاده ميشود و بدليل سابقه طولاني استفاده از تمبر بسياري از مردم جهان اقدام به جمع آوري تمبر هاي انتشار يافته کردند و کلکسيون هاي بينظيري در سراسر جهان بوجود آوردند بطوريکه در بعضي از اين کلکسيونها تمبرهاي منحصربفردي وجود دارد.
حتي با پيشرفت روزافزون تکنولوژي و ارتباطات و مهيا بودن ارسال نامه به روشهاي پيشرفته و الکترونيکي باز هم استفاده از نامه به همان شيوه سنتي ادامه دارد و همچنين استفاده از تمبر نيز در بين عموم مردم رواج داشته و کلکسيونرهاي بسياري به دنبال جمع آوري تمبر ميباشند.
