بهبود عملکرد آموزشی با توسعه فرهنگ خوشبینی علمی
مفهوم خوشبینی علمی[1]، باور مثبت در فراگیران و کادر آموزشی است، مبنی بر اینکه فراگیران قادر هستند با تأکید بر یادگیری خود، اعتماد به کادر آموزشی و احساس هویت نسبت به محیط آموزشی، زمینه پیشرفت علمی خود را فراهم آورند.
هوی و میسکل [2](2013) سه مؤلفه کارآمدی گروهی، اعتماد[3] و تأکید علمی[4] را از عناصر تشکیلدهنده فرهنگ خوشبینی علمی مطرح کردند. اولین مؤلفه خوشبینی علمی، کارآمدی گروهی است. کارآمدی گروهی، قضاوت جمعی معلمان و مجریان آموزشی مبنی بر این است که میتوانند اقدامات و عملکردهای موردنیاز برای ایجاد تأثیرات مثبت بر دانشآموزان را سازماندهی و اجرا کنند. مؤلفه دیگر خوشبینی علمی، اعتماد است. اعتماد کادر آموزشی به دانشآموزان، به این معنا است که معلمان و مجریان امر آموزش، دانشآموزان را قابل اطمینان، شایسته و صادق میدانند. اعتماد تمایل افراد برای کار با دیگران است. اعتماد دانشآموزان به معلمان و کادر آموزشی؛ یعنی دانشآموزان اعتقاد دارند که معلمان همیشه آماده کمک کردن به آنها هستند، معلمان برای گفتوگو به آسانی در دسترس هستند و در نحوه آموزش خود خوب عمل میکنند، آنها میتوانند روی کمک کادر آموزشی حساب کنند، معلمان همیشه صادق هستند و واقعاً به صحبتهای دانشآموزان گوش میدهند. سومین مؤلفه خوشبینی علمی، تأکید علمی میباشد. تأکید علمی، میزان تلاش کادر آموزشی است که برای دستیابی به پیشرفت، برتری علمی و حصول یادگیری، صورت میگیرد. یک فضای آموزشی با تأکید علمی قوی، متمایل به محیطی است که در آن اهداف و انتظارات سطح بالا وجود دارد، پیشرفت مورد قدردانی و تجلیل قرار میگیرد و دانشآموزان به هنجارها احترام میگذارند.
در این راستا میتوان گفت در کلیه فضاهای آموزشی اعم از مدارس، دانشگاهها، مؤسسات آموزشی، سازمانها و ... که آموزش صورت میگیرد و مسئله یادگیری و انتقال یادگیری اهمیت دارد، سازه خوشبینی علمی مطرح میشود. هرچه باورهای کارآمدی گروهی کادر آموزشی، قویتر باشد، یعنی کادر آموزشی یقین داشته باشند که میتوانند تأثیرات مثبتی بر فراگیران بگذارند و اعتماد متقابل بین فراگیران و کادر آموزشی قوی باشد، احتمال بیشتری وجود دارد که معلمان، دانشآموزان و کادر آموزشی با تلاش سرسختانه و استوار، بر موانع فایق آمده و در مواجهه با شکست، ایستادگی نمایند که این انعطافپذیری، میتواند یادگیری بهتر فراگیران را در پی داشته باشد.
نویسنده: آزاده قمری، دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی دانشگاه خوارزمی
[1] Academic optimism
[2] Hoy & Miskel
[3] Trust
[4] Academic press