مرجان نوبخت اصل، کارشناسي زبان و ادبيات عرب از دانشگاه تربيت معلّم تهران، مسئول درس عربي دوم دبيرستان
رشتهي زبان و ادبيات عرب از جمله رشتههاي اختصاصي گروه علوم انساني است. از جمله درسهاي دانشگاهي اين رشته ميتوان به مکالمه، آزمايشگاه، انشا، صرف و نحو، تاريخ ادبيات عرب (دورههاي مختلف)، متون نظم و نثر(دورههاي مختلف)، زبان تخصصي، علوم بلاغي، عروض و قافيه و ... اشاره کرد.
از جمله ويژگيهاي اين رشته اين است که تمام درسهاي اختصاصي آن به جز زبان تخصصي به زبان عربي است و دانشجو بايد تمام اين درسها را به زبان عربي بخواند، در برخي از واحدهاي درسي شعرهاي عربي را حفظ کند و در امتحانات پايانترم به زبان عربي به سؤالات پاسخ دهد.
مکالمه، آزمايشگاه و انشا، درسهايي هستند که براي افزايش دايرهي لغات عربي، بهتر صحبت کردن، بهتر فهميدن و بهتر نوشتن زبان عربي به دانشجويان ارائه ميشوند. آزمايشگاه درسي است که در آن دانشجو فيلم، اخبار و مستندهاي عربي را ضبط کرده و با چندين بار گوش کردن، مکالمهي آن را مينويسد و به فارسي ترجمه ميکند. با گذراندن درس انشا دانشجويان با نوشتن انشا در مورد موضوعات مختلف به زبان عربي جملهبندي صحيح با نکات قواعدي درست و استفاده از کلمات مناسب را ميآموزند.
صرف و نحو، نکات قواعدي زبان عربي را در سطح پيشرفته به دانشجويان ميآموزد و معمولاً اساتيد از دو جلد کتاب شرح بن عقيل براي آموزش اين درس استفاده ميکنند.
تاريخ ادبيات عرب که دورههاي مختلف اَعراب از جمله دورهي جاهليت، عباسي، معاصر و ... را دربرميگيرد باعث آشنايي دانشجو با تاريخ عربزبانها ميشود و از درسهاي حفظي اين رشته به شمار ميآيد. همچنين با گذراندن درس متون نظم و نثر که اين هم شامل دورههاي مختلف اَعراب ميشود دانشجو با متون عربزبانها در دورههاي مختلف آشنا ميشود.
در درس زبان تخصصي نيز مانند همهي رشتهها دانشجو برخي مطالب مربوط به رشتهي خود مانند زندگينامهي يک شاعر عرب يا يک دوره از ادوار عرب را به زبان انگليسي ميخواند.
درس علوم بلاغي نکات ادبي متون عربي از جمله نظم و نثر را به دانشجو ميآموزد. اين نکات شامل سجع، ايهام، ابهام، قافيه و ... که در ادبيات فارسي نيز وجود دارد.
درس عروض و قافيه نيز به درآوردن وزن بيتهاي شعري ميپردازد که دانشآموزان رشتهي علوم انساني در سال چهارم دبيرستان تا حدودي با آن آشنا شدهاند که البته اين درس هم در ادبيات فارسي وجود دارد.
موقعيت شغلي رشتهي زبان و ادبيات عرب:
دانشجويان پس از گذراندن واحدهاي درسي اين رشته و أخذ مدرک ليسانس ميتوانند به عنوان معلّم عربي در مدارس و آموزشگاههاي خصوصي به فعاليت بپردازند. در صورتي که دانشجويان به خوبي به مکالمهي زبان عربي و ترجمهي آن مسلّط شوند ميتوانند در سفارتخانههاي کشورهاي عربي و سازمان حج و زيارت نيز مشغول به فعاليّت شوند. همچنين با ادامهي تحصيل و أخذ مدرک فوق ليسانس و دکتراي زبان و ادبيات عرب ميتوانند به عنوان استاد در دانشگاهها تدريس کنند.