گزيده نکات روانشناسي «سيستمهاي زبان»
در مطلب زير، مهمترين نکات بخش سيستمهاي زبان از فصل سوم کتاب روانشناسي (فرايندهاي شناختي) را با هم مرور ميکنيم و خواهيم ديد که هر يک از مطالب اين بخش، در چه کنکوري مورد پرسش واقع شده است؛ چراکه در دوران جمعبندي بهتر است بر مباحث پرتکرار در کنکورهاي سراسري گذشته متمرکز شويد.
سيستمهاي زبان:
1-سيستم سلسلهمراتبي: يادگيري زبان بهشکل مراحل تحولي، شنيدن و گفتن (سيستمهاي اوليه) و خواندن و نوشتن (سيستمهاي ثانويه) صورت ميگيرد. (سؤال کنکور سراسري سال 86)
2-سيستم موازي: مبتني بر تقسيم سيستمهاي زبان به سيستمهاي ورودي و خروجي است؛ گفتن و نوشتن (سيستمهاي خروجي يا برونداد) و شنيدن و خواندن (سيستمهاي ورودي يا درونداد) (سؤال کنکور آزاد سال 89)
فرايند يکپارچهکنندهي مهارتهاي دروندادي و بروندادي: سيستم پردازش اطلاعات
اشکال چهارگانهي زبان:
1- شنيدن: مهارتي پايه و اساسي است.
«شنيدن حسي»: فرايند فيزيولوژيک / «شنيدن معنايي»: توجه به معاني
«پديدهي لبخواني» مفيد براي افراد ناشنوا و حتي افراد طبيعي در فهم بيشتر کلمات
2- گفتن:در زمينهي اجتماعي اتفاق ميافتد و «زمينه و متن گفتار» در کيفيت آن بين گوينده و شنونده موثر است. (زمينه و متن گفتار سؤال کنکور سراسري سال 89 بوده است.)
انواع خطاهاي گفتاري:
خطاي تبديلي:جابهجايي کلمات؛ مثال: دوستم را به کتاب امانت دادم! (کتاب را به دوستم امانت دادم.) (سؤال کنکور سراسري سال 87)
خطاي شکلي:کاربرد نادرست کلمات؛ مثال: فردا از معلمم جايزه گرفتم! (فردا از معلمم جايزه خواهم گرفت / ديروز از معلمم جايزه گرفتم.) (سؤال کنکور سراسري سال 88)
خطاي نوکزباني: آگاهي اجمالي و معنايي نسبت به کلمه؛ مواقعي که ميگوييم: «هولم نکن! الان ميگم! اول اسمش چي بود! آخ! چرا يادم نمياد!» و هرچه تلاش ميکنيم کلمهي مورد نظر را کامل به خاطر نميآوريم، با خطاي نوکزباني مواجه شدهايم. (سؤال کنکور آزاد سالهاي 90 / کنکور سراسري سال 86)
3-خواندن:دو بخش اصلي فرايند آموزش خواندن عبارتاند از: «کلمهخواني» و «مفهومخواني»
نکته: توجه بيشتر به کلمهخواني موجب کاهش ظرفيت پردازشي براي مفهومخواني ميشود.
راهکارهاي مختلف خواندن:
آواشناسي: تبديل يک حرف با آوا و صدا؛ افرادي که قادر به اين کار نباشند به «نارساخواني» مبتلا هستند. (نارساخواني: سؤال کنکور آزاد سال 86)
کلمات ديداري پايه: شناسايي کلمه با تأمل کم و کوتاه يا بدون آن (سؤال کنکور آزاد سال 87)
نشانههاي متن: شناسايي کلمه از طريق معنا يا زمينهي آن (سؤال کنکور آزاد سال 88)
تحليل ساختاري:تحليل واحدهاي سازندهي کلمات معنادار (منظور همون يافتن کلمات مشتق و مرکب زبان فارسيه!) (سؤال کنکور سراسري سال 87)
4- نوشتن:خردمندانهترين و پيچيدهترين موفقيت در سيستم زبان (سؤال کنکور سراسري سال 89)
راهکارهاي مختلف نوشتن: يادداشت روزانه و استفاده از نمودارها
نواحي مغزي زبان:
1. ناحيهي «بروکا» در لوب پيشاني چپ: تکلم (پس کسي که ناحيهي بروکاي مغزش آسيب ببينه نميتونه حرف بزنه اما اگه ورنيکهاش سالم باشه حرفهاي ديگران رو همچنان ميتونه بفهمه.)
2. ناحيهي «ورنيکه» در لوب گيجگاهي چپ: فهم زبان (بر عکس؛ کسي که ناحيهي ورنيکهي مغزش آسيب ديده باشه نميتونه حرفهاي ديگران رو بفهمه اما اگه بروکاش سالم باشه همچنان ميتونه حرف بزنه.) (سؤال کنکور سراسري سال 87)
موفق باشيد
مريم احمدي؛ رتبهي 5 کنکور سراسري سال 89
