جناس تام_ایستگاه سیزدهم آرایه_ادبیات فارسی_سمیرا معروف

درود به دوستاي گل كنكوري😌🍃

من سيده سميرا معروف هستم  رتبه 168 كنكور انساني قراره توي اين قسمت باهم مهم ترين نكات آرايه هاي ادبي كنكور و تستاي نمونه رو تحت عنوان "ايستگاه كوئيك مرور آرايه ها" داشته باشيم كه مطمئنم مرور كردن نكاتشون قبل آزمون هاتون بسيار كمكتون ميكنه كه تست هاي مهم آرايه ادبي رو بدون غلط پاسخ بديدبه مرور آرايه هاي تخصصي رشته انساني روهم قرار ميديم تا دوستاي عزيز هر سه رشته بتونن از مطالب استفاده كافي و وافي رو ببرن.😊🍃

سایر ایستگاه های آرایه :

حس آمیزی_ایستگاه دوازدهم آرایه_ادبیات فارسی_سمیرا معروف

شرایط جناس :

 1- در نظم و نثر می آید

2-جای مشخصی در کلام ندارد

3- با آرایه های دیگر-به جز تکرار-تناقضی ندارد.

ویژگی های جناس :

1-هماهنگی در نگارش و تلفظ

2-تفاوت در معنی

انواع جناس :

جناس همسان(تام): در نگارش و تلفظ هماهنگی کامل دارند.

جناس ناهمسان(ناقص): در نگارش و تلفظ اندکی تفاوت دارند.

در این قسمت میخواهیم به جناس همسان یا تام بپردازیم.

گفتیم که جناس تام آن است که دو واژه در یک بیت یا عبارتی با تلفظ یکسان و املای یکسان اما با معنی متفاوت بیایند.

نمونه هایی برای جناس تام :

روی جانان طلبی آینه را قابل ساز//ورنه هرگز گل و نسرین ندمد ز آهن و روی-

در این بیت دوبار واژه روی به کار رفته که در مصرع اول به معنای چهره است و در مصرع دوم به معنی فلز روی می باشد.

گر آمدم به کوی تو چندان غریب نیست// چون من در آن دیار هزاران غریب هست-

در این بیت نیز غریب در مصرع اول به معنای عجیب و در مصرع دوم به معنای بیگانه و ناآشنا می باشد.

-با زمانی دیگر انداز ای که پندم میدهی//کاین زمانم گوش بر چنگ است و دل در چنگ نیست

در این بیت چنگ اول به معنی ساز چنگ است و چنگ دوم به معنی دست است.

نکته کنکوری: جناس تام را با ایهام اشتباه نگیرید! در جناس تام دو واژه عینا تکرار میشوند که دارای معانی متفاوت از هم هستند ولی در ایهام یک واژه داریم که می تواند در دو معنی به کار رود.

چند نمونه تست:

1) در کدام گزینه آرایه «جناس تام / همسان» به کار نرفته است؟

قدح به چنگم و آواز چنگ در گوشم  ...  بهْ از نگین سلیمان و نغمهٔ داوود

با تار زلف او شب تار است هم‌چو روز  ...  خود در مقابل مه رویش کم از هلال

مگر مدام در این فصل خاک مست بود  ...  ز بس که بر وی ریزند جرعه‌های مدام

وفا را زاد مادر چون مرا زاد  ...  جفا را زاد مادر چون تو را زاد

تحلیل تست: پاسخ صحیح گزینه4 است.

آرایه جناس تام / همسان در سایر گزینه‌ها:  1)چنگ (سرپنجه)، چنگ (از ابزار موسیقی)    2) تار (دانهٔ مو)، تار (تاریک)        3) مدام (همواره، همیشه)، مدام (شراب)

2) در کدام بیت جناس تام وجود ندارد؟

منگر که شه و میری بنگر که همی میری/ در زیر تو یک دهر و کم تر ترک و برخوان

دوش از در میخانه کشیدند به دوشم/تا روز جزا مست ز کیفیت دوشم

ایا غزل سرای و غزل سرای بدیع/بگیر چنگ به چنگ اندر و غزل بسرای

طومار ندامت است طبع من/حرفی است هر آتشی ز طومارم

تحلیل تست: پاسخ صحیح گزینه4 است.

گزینه1: میری( به معنای شاه و امیر) و ( می میری) به کار رفته است.

گزینه2:دوش( به معتای دیشب)و( شانه و کول) به کار رفته است.

گزینه3:چنگ( به معنای ساز چنگ)و (دست) به کار رفته است.

3) در کدام گزینه جناس تام وجود دارد؟

بصر در خواب و دل در استقامت/زبانش امتی گو تا قیامت

 خرامان می رود آن سرو قامت/جهانی را از آن قامت قیامت

موذن گر ببیند قامتت را/فراموشش شود تکبیر و قامت

به نیک و بد مشو در بند فرزند/نیابت خود کند فرزند فرزند

تحلیل تست: پاسخ صحیح گزینه3 است.

واژه قامت در این گزینه جناس تام دارد که در مصرع اول به معنای قد و در مصرع دوم بخشی از اذان(قد قامت صلاه) می باشد.

تهیه کننده:سیده سمیرا معروف

رتبه168 کنکور انسانی99

دانشجوی حقوق دانشگاه خوارزمی تهران