اسم تفضیل - عربی یازدهم - شیما جوادی《 بسم الله الرحمن الرحیم 》
سلام خدمت دوستان پرتلاش کنکوری
من شیما جوادی هستم؛ رتبه ۲۳۹ کنکور سراسری سال ۹۹ و دانشجوی رشته آموزش زبان عربی دانشگاه فرهنگیان تهران. درصد عربی من در کنکور ۷۷ درصد
این مطلب شامل محتوای عربی دوازدهم از درس سوم، اسلوب استثنا و حصر، است. بنابراین درسنامه را با دقت بخوانید و سوالات خودتان را در قسمت کامنت بنویسید.
درسنامه:
اسلوب استثنا: اگر بخواهیم کسی یا چیزی را از حکم کلی جمله خارج کنیم آن کس یا چیز را مستثنی و حکم کلی جمله را مستثنی منه گویند ( مستثنی: حکم جزئی، مستثنی منه: حکم کلی)
مثال: نجح الزملاءُ إلّا زيداً: هم کلاسی ها موفق شدند به جز زيد.
ارکان استثنا:
• مستثنی: به معنای جدا شده که بلا فاصله بعد از إلّا میآید(حکم جزئی).----> نشانه های آن: َ ً ةً، ينِ مثنى، ينَ جمع، اتِ اتٍ .
• مستثنی منه: به معنای جدا شده از آن با فاصله یا بدون فاصله از إلّا میآید(حکم کلی).
• ادات استثنا: إلّا بین مستثنی و مستثنی منه میآید.
مثال: يغفر الله الذُّنوبَ إلّا الشِّركَ بالله. الذنوب--> مستثنى منه/ إلا--> ادات استثنا/ الشرك--> مستثنى.
نکته: مستثنی منه نقش نیست اما مستثنی نقش است.
اسلوب حصر:
حصر هم به وسیله إلّا صورت میگیرد و برای اختصاص و حصر است مانند استثنا ولی در حصر "مستثنی منه " در جمله نیست و قبل از إلّا جمله منفی میآید.
مثال: ما حفظ القصيدةَ إلّا كاظمٌ: فقط کاظم قصیده را حفظ کرد/ قصیده را جز کاظم حفظ نکرد.
نکته: کلمه فقط ، تنها بدون فاصله بر سر کلمه بعد از إلّا میآید.
• اگر جمله قبل از الّا به صورت نفی یا استفهام نیامده باشد یا مفهوم جمله سوالی یا منفی نباشد "إلّا" ادات استثنا و جمله استثنائیه است.
• اگر قبل از إلّا "أحد يا شيء" باشد اسلوب استثنا است.
• اگر اسمی که بلا فاصله بعد از إلّا میآید یکی از علامت های "ُ ، ٌ ،ان، ونَ" را داشته باشد ادات حصر است نه استثنا.
• اگر جمله قبل از الّا جمله کاملی نباشد یعنی به فاعل، مفعول، مبتدا، خبر و... نیاز داشته باشد إلّا ادات حصر است.
تستها:
۱. عیّن ما فيه الحصر ( في المعنى): (كنكور انسانى سال 1400)
١) لا يُحسنُ إلينا أحدٌ إلّا الّذي يُحسنُ إليه!
٢) لا تأكلُ البوماتُ في المزرعة غذاءً إلّا الفئران!
٣) لا تسببُ الأمطارُ الحمضيّةُ إلّا التلوث في الهواء!
٤) لا يرى المتشائمُ شيئاً في كلّ فرصة إلّا الصعوبة!
۲. عَيِّن ما فيه "الحصر": (كنكور تجربى سال 98)
١) لم نشاهد الأفلام مِن التِلفازِ إلّا ما يُفيدُنا منها!
٢) ما صعدنا إلى الجبال المرتفعَة إلّا الأقوياء منّا!
٣) ما أتذكّر مِن أيّام طفولتي إلّا قصص أبي الجميلة!
٤) لم تبلع الأسماك صغارَها في هذا الفلم إلّا سمكة واحدة!
۳. عيِّن ما ليس فيه "الحصر" : ( كنكور زبان سال 98)
١) لا يُبَيِّنُ الصّراطَ المسقيمَ و الدينَ الحقَّ إلّا الرّسل المُبشرونَ!
٢) ما أقامَ الوجهَ للدّينِ حنيفاً إلّا مَن لا يكوننَّ مِن المشركينَ!
٣) ما حمل الفأسَ لكسر الأصنام إلّا من اطمأنَّ بعمله!
٤) لا يتعلم الدرسَ أحد إلّا الّذي كان مِن المستمعين!
۴. عیِّن المستثنی لیس مضافاً:
۱) کُلُّ شیءٍ هالكٌ إلّا وَجهَه!
٢) ما سَمِعتُ اليومَ من الحديقة الّا صوتَ الطُّيور!
٣) ما نَجَحَ فى المسابقاتِ الّا تلميذاً واحداً!
٤) حَضَرَ الطُّلابُ فى صالةِ الامتِحانِ الّا صديق سعيدٍ!
۵. عيّن اُسلوب الجملة مُختلفاً:
١) لا تأكل الحشرة الصغيرة طول حياتها إلّا ما تجد هناك!
٢) لم يؤيَّد فى الجلسة كلام إلّا ما ينفع الطلّاب كلّهم!
٣) لن يحصل تلاميذنا على التقدّم العلمىّ إلّا من ابتعد عن الكسل!
٤) لم يبحث أحدّ عن رسالة مفيدة إلّا من يعرف قدرها!
پاسخنامه:
تست۱) گزینه ۳
لاتسببُ فعل متعدی/ الامطارُ فاعل/ الحمضيّة صفت/ التلوث مفعول به.
رد ساير گزینه ها: گزینه ۱ و ۴ با وجود کلمات "أحد، شيء" رد میشوند. در گزینه ۲ البومات فاعل/ غذاء مفعول است و اعراب جمله کامل است.
تست۲) گزینه ۳
نکته: در اسلوب حصر جمله قبل از الّا ناتمام است و جمله قبل از الّا ممکن است به فاعل، مفعول، نائب فاعل، مبتدا، خبر و... نیاز داشته باشد و جمله نیز با ادات نفی همراه است.
"أتذكّرُ" فعل متعدی و فاعل آن أنا مستتر، قصص مفعول است پس اسلوب حصر داریم.
سایر گزینه ها: ۱) ما مستثنی/ الأفلام مستثنی منه
۲) الأقوياء مستثنى/ ضمير نا مستثنى منه
٤) سمكة مستثنى/ الأسماك مستثنى منه
تست٣) گزینه ۴
نکته: اگر قبل از إلّا "أحد، شيء" باشد اسلوب استثنا است زیرا میتوانند مستثنی منه باشند.
سایر گزینه ها: ۱) الرّسل فاعل برای فعل لا یبینُ. حصر.
۲) من فاعل برای فعل ما أقام. حصر.
۳) من فاعل برای فعل ماحَمَل. حصر.
تست۴) گزینه ۳ در این عبارت تلمیذاً مستثنی و موصوف است چون صفت گرفته نه مضاف الیه.
رد گزینه ها: گزینه۱: وَجه مضاف و ضمیر ه مضاف الیه است.
گزینه ۲: صوتَ مضاف و الطّیور مضاف الیه است.
گزینه ۴: صدیق مضاف و سعيدٌ مضاف الیه است.
تست۵) گزینه ۱
در این گزینه جمله قبل از الّا از لحاظ مفهوم کامل نیست چراکه مستثنی منه از آن حذف شده است(مفعول به) و در نتیجه اسلوب حصر داریم ولی در سایر گزینه ها مستثنی منه به ترتیب: کلام، تلامیذنا، أحد در جمله قبل از الّا ذکر شده است و بنا بر این اسلوب از نوع استثنا است.
"موفق باشید"
برای رزرو مشاوره و رفع اشکال درسی و شرکت در کلاس های کنکوری با مشاوران سایت برترها بر روی لینک زیر کلیک کنید یا با شماره تماس 0216463 داخلی1174(حیدریان) تماس بگیرید.
مطالب مرتبط:
