سلام به همه دانش آموزان عزیز
من مهدی مسلمانی هستم رتبه ۱۴ کنکور انسانی و قراره اینجا مغالطه های درس منطق رو تک تک بررسی کنیم.
و یاد بگیریم پس حتما مطالب رو دنبال کنید تا بتونید بهترین نتیجه رو از این درس شیرین ولی پرزحمت بدست بیارید.
مغالطه تمثیل ناروا
قدم اول:
آشنایی با استدلال تمثیلی:
💫 استدلال تمثیلی،استدلالی است که برای رسیدن به نتیجه از تمثیل استفاده می کند و استدلالی ضعیف محسوب می شود.
مهم: ثمثیل،صادق دانستن حکم مربوط به یک امر جزئی برای امر جزئی دیگر به دلیل مشابهت ظاهری
هر چه وجوه مشابهت میان دو امر بیشتر باشد، استدلال تمثیلی قوی تر است اما نتیجه آن قطعی نیست .
- استدلال تمثیلی اگر به اندازه کافی قوی نباشد می تواند منجر به مغالطه تمثیل ناروا شود.
- مثال: برخی از شرکت ها نام یا نشان های مشابه شرکتی معتبر انتخاب می کنند تا افراد دچار خطای فکری شده و گمان کنند که تولیدات آن ها نیز از نظر کیفیت مشابه آن شرکت معتبر است.
- مقابله با مغالطه تمثیل ناروا:
برای مقابله با تمثیل ناروا می توان از ۲ روش استفاده کرد:
📑 توجه به وجوه اختلاف :
| یعنی: ذکر تفاوت های دو امر که با این کار سستی استناد به شباهت ظاهری مشخص می شود.
مثال: اگر کسی بگوید (کتاب های قدیمی مانند خوراکی هستند که تاریخ مصرف آن ها گذشته است؛ بنا بر این قابل اعتماد نیستند.
💫 ما داریم درباره کتاب صحبت می کنیم که محصول تفکر بشر است نه درباره مواد خوراکی⬅بیان تفاوت ها⬅ برخی کتاب های قدیمی با گذشت زمان هنوز مطالب آن ها صحیح است.
📑 یافتن استدلال تمثیلی مخالف :
|یعنی: همان طور که طرف مقابل به مدد مشابهت ظاهری موضوع بحث با یک امر دیگر به تایید نظر پرداخته است،ما هم امر مشابهی پیدا می کنیم که بواسطه آن استدلال تمثیلی دیگری مطرح کرده و به نتیجه ای متفاوت می رسیم.
مثال: در رد استدلالی که در مورد قبل مطرح شد می توان گفت:
کتاب های قدیمی مانند اشیای قدیمی ارزشمندی هستند که باید با دقت از آن ها نگهداری کرد.
مغالطه تعمیم شتاب زده:
قدم اول : آشنایی با خود استدلال استقرایی(تعمیمی) :
💫 در این نوع استدلال با مشاهده چند مورد جزئی،حکمی کلی به دست می آید و چون مبنای آن بر اساس تخمین است نمی توان نتیجه قطعی از آن گرفت و تشخیص آن بر مبنای قوی و ضعیف بودن است. اگر ضعیف باشد ⬅ مغالطه تعمیم شتاب زده (ناروا)
اگر قوی باشد ⬅ لازمه اش رعایت چند شرط است
قدم دوم : آشنایی با شرایط استدلال استقرایی (تعمیمی) قوی :
- نمونه ها باید متفاوت و تصادفی باشند
- نمونه ها باید بیانگر همه طیف های مختلف باشند که در جامعه آماری وجود دارد .
- تعداد نمونه ها نسبت به کل جامعه آماری نسبت مناسبی داشته باشد.
- هنگامی که شرایط استفاده از استقرا را به درستی رعایت نکنیم،دچار مغالطه تعمیم شتاب زده می شویم.
- مثال: اگر برای پیش بینی نتایج یک انتخابات فقط در تهران نظر سنجی کنیم یا فقط رای یک قشر خاص را حساب کرده و به آن استناد کنیم، دچار مغالطه تعمیم شتاب زده شده ایم.
نکته مثال: جامعه آماری همه مردم ایران است و نسبت تهران به کل کشور نسبت مناسبی نیست، نکته دوم اینکه رای یک قشر خاص تصادفی نیست و بیانگر تمام طیف های جامعه آماری نیست پس مغالطه تعمیم شتاب زده است.
سوالات چهار گزینه ای
۱_ کدام عبارت می تواند منجر به مغالطه تمثیل ناروا شود؟
الف) با انسان های بد همنشینی نکن.
ب) پرتو نیکان نگیرد هر که بنیادش بد است.
ج) تربیت نااهل را چون گردکان بر گبند است.
د) انسان بد، انسان خوب را پلید می کند.
پاسخ: گزینه ج
فقط در گزینه ج تمثیل وجود دارد، پس امکان بروز مغالطه تمثیل ناروا فقط در این عبارت وجود دارد.
۲_ در متن زیر چه مغالطه ای دیده می شود؟
" پسر عمویم به ویروس کرونا مبتلا شده و من اکنون همه علائم او را دارم، پس من هم کرونا دارم."
الف) تعمیم شتاب زده ب) تمثیل ناروا
ج) توسل به معنای ظاهری د) تعریف دوری
پاسخ:گزینه ب
استدلال تمثیلی می تواند منجر به مغالطه ای شود که آن را " مغالطه تمثیل ناروا " می نامند. در این استدلال فرد بر حسب شباهت علائم بیماری یکسان بودن آن را نتیجه گرفته است که نتیجه ای احتمالی است.
۳_اشکال این استدلال استقرایی تعمیمی چیست؟
"با بررسی معدل تمام دانش آموزان ۲۰ نفره کلاس خود، آن را به کل دانش آموزان پایه دهم مدرسه که ۶۰ نفره هستند تعمیم می دهیم."
الف)نمونه ها باید تصادفی باشند اما تصادفی نیستند.
ب)نمونه ها باید متفاوت و بیانگر همه طیف ها باشد،اما این گونه نیست.
ج)نمونه ها باید نهایت شباهت را با هم داشته باشند،اما این گونه نیست.
د)تعداد نمونه ها باید نسبت مناسبی با جامعه آماری داشته باشد اما این گونه نیست.
پاسخ: گزینه الف
استدلال ما همه شرابط را دارد به جز اینکه نمونه ها باید تصادفی باشد،در حالی که در سوال از پیش تعیین شده می باشد.
۴_کدام یک از استدلال های زیر، مصداق بارز برای تعمیم شتابزده می باشد؟
الف)میانگین نمرات درس منطق در دی ماه گذشته در منطقه ما نمره بالایی بود،زیرا ۷۰ درصد دانش آموزان مدارس منطقه نمره بالایی را کسب کردند.
ب)اکثر مردم در کوچه و بازار ماسک زده اند احتمالا یک بیماری واگیر دار مثل کرونا شایع شده است.
ج)من در آزمون قبلی قلمچی در درس منطق و فلسفه درصد خوبی داشته ام، پس در کنکور سراسری هم درصد خوبی خواهم داشت.
د)از مجموع بیماران مبتلا به کرونا که در بیمارستان بستری شدند ، ۹۰ درصد دچار تب و سرفه شده اند ؛ پس از علائم کرونا تب و سرفه می باشد.
پاسخ: گزینه ج
نتیجه یک آزمون قلمچی به کنکور سراسری تعمیم داده شده که تعمیم شتابزده و ناروایی است.
گزینه های ۱و۴ استقرای قوی هستند و گزینه ۳ استنتاج بهترین تبیین است.
۵_ کدام گزینه مغالطه عبارت زیر را به درستی بیان می کند؟
"علی و فاطمه برادر و خواهر هستند. آن ها خیلی مهربان اند، پس خانواده شان همچون آن ها مهربان هستند."
الف)تمثیل ناروا ب)توسل به معنای ظاهری
ج)تعمیم شتابزده د)ابهام در عبارت
پاسخ: گزینه ج
نتیجه دو مورد جزئی به کل خانواده سرایت داده شده است؛ پس با مغالطه تعمیم شتابزده رو به رو هستیم.
موفق باشید
لینک مربوط به محتوای سایر مغالطات :
