امپرسیونیسم Impressionism (آغازگر هنر مدرن)
امپرسیونیسم طی سالهای 1860 از رئالیسم زاده شد.ادوارد مانه تئوری اولیه امپرسیونیسم را مطرح کرد.
اصولی که نقاشان امپرسیونیسم به آن معتقد بودند :
■ حذف رنگهای تیره از سایه ها و استفاده از رنگهای مکمل و خالص (حذف رنگ مشکی)
■ استفاده بیشتر از تکنیک آلاپریما (رنگ گذاری یکباره روی بوم).
■ نقاشی از طبیعت در فضای باز
■ خارج شدن از آتلیه
■ نمایش آنی رنگ براساس تغییرات نور و تاثیر جو و انعکاس رنگها
■ نقاشی از یک موضوع در ساعات مختلف به منظور بررسی تغییرات نور و رنگ(دریافت آنی نور و رنگ)
■ ضبط آنی لحظات زودگذر نور و رنگ ↑(ثبت تغییرات گذرا و ناپایدار در طبیعت)
■ عامل پیوند دهنده این نقاشان حساسیت به رنگ و جلوه های ناپایدار نو و حرکت است(نور نقش اصلی را در نقاشی امپرسیونیستی ایفا میکند).
■ وظیفه هنرمند امپرسیونیستی ثبت دقیق و فوری ارتعاشات زودگذر نور است.
■ نزد امپرسیونیست ها شی ء ترسیم شده اساسا یک سطح منعکس کننده نور است.
■ دگا و مانه و رنوار به شیوه ای مستقل تر و فردی کار میکردند.
کلود مونه-ادوارد مانه-کامیل پیسارو-آلفرد سیسلی-برت موریسو-اگوست رنوار و ادگارد دگا از هنرمندان امپرسیونیسم هستند.
طبیعت در جنبش امپرسیونیسم:
نگرش متغییر نور و رنگ باعث شد تا هنرمند امپرسیون به تجربیات عینی و زود گذر طبیعت تاکید کند.رنوار،سیسلی،پیسارو،مانه،مونه و دگااز سردمداران نهضت امپرسیونیسم به شمار می آیند.
کلود منه Monet نقاش فرانسوی
کلود منه، مهمترین رهبر جنبش امپرسیونیسم است. بسیاری از آثار متاخرش از بسیاری جنبه ها، پیام آور اکسپرسیونیسم انتزائی است.
به همراه پیرآگوست رنوار، کامیل پیسارو و آلفرد سیسلی دست به تجربه در نقاشی هوای باز زد.
منه در نخستین نمایشگاه امپرسیونیست ها، پرده طلوع آفتاب را نشان داد. → اصطلاح امپرسیونیسم در ارتباط با همین پرده از منه رایج شد.
نکته: منه از زاویه دید ثابت، در ساعتهای مختلف روز در شرایط جوی متفاوت به نقاشی از یک موضوع پرداخت. مانند: پشته علف، روبنای کلیسا. نتیجه این تجربه ها، وانهادن ساختار اشیاء و تحلیل شکلها در نور بود. از این پس در نقاشی هایش فرم به واسطه رنگ نمود پیدا کرد.
در دوره ای طولانی کلود منه نیلوفرهای آبی را تصویر می کرد و آخرین گام را در جهت استحاله واقعیت عینی، و نفی اعتبار موضوع برداشت. در پرده های متعدد از نیلوفرهای آبی، صور طبیعی بیش از پیش به انتزاع گراییدند. ولی با این حال منه هیچگاه به ذهنیتگرایی دچار نشد و هرگز از اصول اساسی روش مشاهده کاملا عدول نکرد.
نکته: منه طی دوره های پیشین، جلوه های بصری نور و جو را به مدد رنگها باز نمود، رفته رفته تصاویرش را به حد روابط انتزائی سطحهای رنگین فرو کاست.
آثار کلود منه: کلیسای روئن - نیلوفرهای آبی - جلوه های برف - سپیدارها - طبیعت بی جان ها -
ادوارد مانه Manet نقاش فرانسوی
مانه به اسلوبی دست یافت که بر تقابل نور و سایه با حداقل نیمسایه های ممکن، نقاشی مستقل از مدل، استفاده از رنگهای محدود بخصوص سیاه و رنگ آمیزی خیس در خیس مبتنی بود.
نکته: مانه با نفی عاطفه گرایی رمانتیکها بر آن بود که دنیا را بدانگونه که هست به طریقی علمی و غیر شخصی نقاشی کند.
نکته: مانه هیچگاه روش رنگپردازی امپرسیونیستها را کامل نپذیرفت و هرگز هم در نقاشی های گروهی آنها شرکت نکرد. با این حال بر اثر پافشاری منه و برت مریزو به نقاشی هوای باز روی آورد. مانه حتی در نقاشی داخل کارگاه از جلوخ های مرتعش نور و رنگهای پاک و درخشان چشم نپوشید. و در صحنه های خارجی، فقط به چشم انداز طبیعی بسنده نمی کرد؛ بلکه منظره را همچون محیط زندگی امروزین در نظر گرفت.
آثار امپرسبونیستی مونه، پویایی شکلها، رنگهای غنی ، قلمزنی آزادتر برایش به ارمغان آورد.
مونه در همه حال کوشید سیمای زمانه خود را در نقاشی هایش بازتابد.
آثار ادوارد مانه: گاو باز مرده - نی لبک نواز - بالکن - ناهار در چمنزار - چهره امیل زولا - المپیا - آذین بندی خیابان منیه - نوازنده گیتار اسپانیایی -بار فلی بروژ - قایقرانی در آرژنتوی.
ادگار دگا DeGas نقاش و چاپگر فرانسوی
پس از ملاقات با انگر، هرگز سخنان استادش را درباره اهمیت خط از یاد نبرد.
نکته: دگا در کوشش برای ضبط لحظات تصادفی با امپرسیونیست ها قرابت داشت. اما هیچ گاه تاکید های بصری امپرسیونیسم و نقاشی هوای باز را نپذیرفت.
دگا هیچگاه در فضای خارج از کارگاه نقاشی نمی کرد؛ او نقاشیهایش را پس از مشاهده دقیق، مشقهای متعدد، ارتباط نزدیک با موضوع و با تکیه بر حافظه بصری خود به وجود می آورد.
نکته: آنچه دگا بر هنر نقاشی افزود، تجسم حقیقت پایدار در واقعیت گریزنده بود.
دگا، نگاهی تیز و دستانی توانا داشت. حتی در مشقهای آکادمیک اولیه اش از سطح ظاهر به عمق رسوخ می کرد و اساس درست کالبد مدل را می کاوید.
در مراحل تکامل یافته کارش به چنان مهارتی در طراحی دست یافت که بغرنج ترین ساختمان و حرکت پیکره ها را با ساده ترین خطها می نمود. بی شک در اول راه، سنت طراحی استادش انگر سرمشق و راهنمایش بود؛ ولی دگا برخلاف استادش امکانات توصیفی خط را در بازنمایی حرکت به کار گرفت.
موضوع کارهای دگا: رقصندگان، استحمام کنندگان، اسبهای مسابقه و غیره
دگا محیط زندگی انسان صنعتی سده نوزدهم، خیابان ها، خانه ها، مکانهای نمایش و تفریح و محل کار و مناظر شهری را بازیافت و به تصویر کشید.
دگا آنچه را که از کنش ها و حرکات مردم شهری می دید، بعدا در کارگاه خود به صورت ترکیب بندهای دقیق و سنجیده در آورد.
آثار ادگار دگا: اتوکشها - رقصندگان - طشت استحمام - خانواده بله لی -
پیر اگوست رنوار Renoir نقاش و پیکره ساز فرانسوی
رنوار در آثار اولیه اش تحت تاثیر کوربه بود. مانند: چهره سیسلی و همسرش.
در جریان همکاری با منه، نخستین منظره های امپرسیونیستیش را آفرید.
نکته: پیر آگوست رنوار و ادوارد و کلود منه به طور مستقیم از موضوعاتی چون دشت شقایق، آدم ها زیر درختان و بستر رود سن نقاشی می کردند و به منظور ثبت لحظه های متغیر طبیعت، اسلوب ضربات قلم را به کار می بردند. هر دو نقاش از رنگهای مکمل استفاده می کردند (رنوار با لکه های ملایم و منه با ضربات خشن قلمو و سریع).
نکته: در آثار رنوار هیچ نشانه ای از زشتیهای زندگی نمی توان سراغ گرفت. رنوار فقط به زیبایی، لطافت و شادمانی دلبستگی دارد. این علاقه بخصوص در تجسم زنان و گلها آشکار است.
نکته: تلقی رنوار از زن، موجودی پریگون، زیباچهره و سرخوش است. رنوار برخلاف نقاشان پیشین تفسیری فلسفی یا اخلاقی از موضوع زن ارائه نمی کند. همانگونه که نیازی هم به تفسیر معنای زندگی نمی بیند. از نظر رنوار، زندگی چنان شگرف و زیبا جلوه گر می شود که صرف سهیم شدن در آن به معنای درک هستی است.
آثار پیر اگوست رنوار: مجسمه آهنگر - مجسمه مادری - گلدان شقایق - ناهار قایقرانان – لژ
کامیل پیسارو
آثار اولیه پیسارو با رنگسایه های ملایم و ترکیب بندیهای ساده مورد توجه منتقدان واقع شد. کامیل پیسارو راهنمای هنرمندانی چون سزان و گوگن بود و بر آنها اثر گذاشت.
نکته: کامیل پیسارو اسلوب نقطه گذاری (پوانتیلیسم) سورا را به عاریت گرفت.
نکته: شکل گیری سبک و اسلوب امپرسیونیسم تا حد زیادی مدیون تجربه های پیسارو است.
نقاشی های پیسارو از 2 لحاظ با آثار امپرسیونیست های دیگر متفاوت است:
1) نقاشی های او نه فقط محصول مشاهده دقیق موقعیت های معین در طبیعت بلکه نمایانگر کار و زندگی آدم ها هستند.
2) منظره های او با افق رفیع، فضاهی فراخ و انباشتگی رنگ هز ترکیب بندیهای دقیق تری برخوردار است.
مری کاسات (کست) نقاش امپرسیونیست آمریکایی
موضوع نقاشی های خانم کاسات ← مادر و بچه بود.
منبع : دایره المعارف هنر-کتاب تاریخ هنر جهان-کتاب آشنایی با مکاتب نقاشی
تهیه و تنظیم : گلشن اسکندری