استعداد تحلیلی (هوش کلامی)
معمول است که تقدیر و تشکّرها را بگذارند برای انتهای کلام. امّا برای این کتاب، ابتدا باید از تعدادی از مدیران آموزشی، نخبگان کنکوری و المپیادهای علمی که در تألیف کتاب نقش داشتند، سپاسگزاری شود: خانمها و آقایان شهره جعفری، محیا اصغری، هادی زمانیان، اشکان یادآور واحد، آرین توسّل، سجّاد فضلاللهپور، کامران الهمرادی، محمّدابراهیم مازنی، بردیا طاهری، بهراد احمدپور، مبینا فتحی، مریم عظیمپور، طنین اکبری، حمیدرضا پورطالبی، امیرحسین قاسمبگلو، علیرضا آزاد و دامون فخّاریان.
امّا اینکه این تقدیر و تشکر را در ابتدای کلام آوردیم، به ماهیت کتاب برمیگردد. گسترة وسیع اطلاعات این کتاب که از دانشهای زبانشناسی و ادبی گرفته و تا پزشکی و هنر و علوم مهندسی میرسد، به همین فهرست گرانمایه و پرشمار احتیاج دارد.
ساختارِ کتاب و ویژگیهای پرسشهای آن
پس از تألیف کتاب هوش غیرکلامی در مجموعة کانون و موفّقیت آن در جلب توجّه مخاطبان و استقبال کمنظیر از آن، بر مبنای تغییرات آزمونهای تیزهوشان و استخدامی در سالهای اخیر، تصمیم به تولید کتاب هوش کلامی با ساختاری مشابه کتاب پیشین گرفتیم. کتاب حاضر، در سه فصل «هوش ادبی و زبانی»، «هوش ریاضی» و «تمرکز و سرعت عمل»، بهعلاوة تعدادی سؤال ویژه، در مجموع ۵۲۰ سؤال دارد. چهار آزمون بیستسؤالة انتهای کتاب که به هدف جمعبندی مطالب و آمادهسازی مخاطب آمده است، مجموع سؤالات کتاب را به ۶۰۰ میرساند. این کتاب نیز همانند کتاب هوش غیرکلامی، به ابزار «پیمانهها» مجهّز است و در هر موضوع از آن، پرسشها از ساده به دشوار چیده شده است. همچنین هر موضوع، درسنامهای متناسب با اهمّیّت فصل دارد که توصیه میشود پیش از حلّ سؤالات هر فصل، حتماً مطالعه شود. البتّه برای مطالعة کتاب و حلّ پرسشهای آن، نیازی نیست به ترتیبِ فصلها پیش بروید، برای مثال میتوانید ابتدا پرسشهای قسمت ریاضی را پاسخ دهید و سپس به سراغ قسمت ادبی و زبانی بیایید.
نکته دیگر، که ممکن است از برخی نظرها مهمترین نکته هم باشد، ارتباط این کتاب با آزمونهای تیزهوشان و استخدامی است. آیا این کتاب، همه مباحث هوش کلامی را در بر میگیرد؟ پاسخ خیر است. هیچ کتابی نمیتواند چنین ادّعایی داشته باشد چرا که مباحث هوش پایانی ندارد. امّا از طرف دیگر، هدفِ ما تقویتِ مهارتهای حلّ مسأله است، یعنی تقویتِ آنچه به درست یا غلط در ذهنِ مردم «هوش» نامیده میشود. حقیقیت این است که «جدا از این موضوع که ما نمیتوانیم هوش خدادادیِ شخصی را با هوش خدادادیِ دیگران مقایسه کنیم، باید توجّه کنیم آنچه در زندگیِ عادی بهکار میآید، همین هوش ورزیده است.» پس باید کتابی تألیف کنیم که نه ادّعای شبیهسازی آزمونهای تیزهوشان و استخدامی را داشته باشد و نه ادّعای دربرگرفتن همة مسائل هوش. کتاب حاضر، همان کاری را میکند که باید بکند: ایجادِ درگیریِ ذهنی برای مخاطب، به هدفِ تقویتِ مهارتهای اندیشیدن.
درسنامه، پاسخهای تشریحی، پیمانهبندی، آزمونهای جمعبندی
در کتاب حاضر تلاش شده است از مباحثی استفاده شود که علاوه بر به چالش کشیدن مخاطب در حلّ پرسشهای کلامی، بر اطّلاعاتِ مخاطب در همة زمینهها نیز بیفزاید. برای مثال در مبحث ترتیب کلمهها، مخاطب زمانِ خود را صرفِ چیدنِ کلمههای یک جملة بیهوده نمیکند، بلکه با کشفِ ترتیبِ درستِ کلمات، جملهای میسازد که به تاریخِ علم مربوط است. در مثالی دیگر، برای پرسشهای هممعناییها، مخاطب خود را درگیرِ هممعناییهای ابیاتِ پراکنده و کمکاربرد نمیکند، بلکه هممعناییها را در ضربالمثلهایی میجوید که در زندگی روزمره برای او کارایی دارد. در مبحث ریاضیات، صرفِ حلّ سؤالهای پیچیده نیست که مهارتهای ذهن را تقویت میکند، بلکه برعکس، پاسخ دادن به مسائلی است که با سادهترین ابزارهای ریاضی حل میشود، امّا فهمِ مسأله و چگونگیِ استفاده از ابزار، ذهنِ او را به چالش میکشد. در مثالی دیگر، از مبحث تمرکز و سرعت عمل هم یاد کنیم که حتّی در این قسمت نیز فایده مطالب برای مخاطب اهمّیت داشته است. متنی که به سرعت عمل در شمارش مربوط است، متنی از صنعتهای ادبی است و نه متنی بیهوده. و آنچه به تمرکز اختصاص یافته است، علم به حروف ابجد است.
تیپ سؤال | تعداد سؤالها | تعداد پیمانهها |
هوش ادبی و زبانی | 240 | 24 |
هوش منطقی و ریاضی | 160 | 16 |
تمرکز و سرعت عمل | ۸۰ | ۸ |
سؤالات ویژه | 40 | 4 |
مجموع | ۵۲۰ | ۵۲ |
