نامناسب بودن فضای آموزشی یادگیری دانشآموز را تحت تأثیر قرار میدهد. ما همهی دانشآموزان را از نظر هوش، استعداد و عاطفی بودن یکسان فرض میکنیم و مطالب یکسانی را به آنها میآموزیم و نگرانی امتحان را در آنها ایجاد میکنیم. همهی این عوامل بر یادگیری آنها تأثیر منفی میگذارد.
کارشناسان آموزش و پرورش معتقدند بهترین معلمان آنهایی هستند که همهی مطالب را بدانند اما همهی آن را ارائه ندهند تا به این وسیله دانشآموز را به چالش بکشانند.
ارزشیابی توصیفی (نمره دادن به دانشآموز در طول سال، نه صرفاً کمی) باید مورد توجه قرار بگیرد. باید شرایط، امکانات و آزمونها را با دانشآموز متناسب کنیم. اگر در فرایند یاددهی و یادگیری مسئلهای به وجود آید نباید دانشآموز را متهم و مقصر بدانیم، بلکه باید در شرایط کلاس بازنگری کنیم. در دورهی ابتدایی باید 100 درصد دانشآموزان به پایههای بالاتر ارتقا یابند. بر اساس تئوری «یادگیری در حد تسلط» بیش از 90 درصد دانشآموزان آنچه را به آنها میآموزند فرامیگیرند و کاملاً به اهداف میرسند. بقیه نیز فقط کمی کمتر از 100 درصد را میآموزند؛ بنابراین همهی ضعفها در دورهی ابتدایی به روشهای تدریس و آموزش مربوط میشود. در دورههای تحصیلی بالاتر به علت آنکه حجم مطالب بالاتر میرود و درسها تخصصیتر میشود ممکن است تواناییهای ذهنی فرد و ویژگیهای فردی بر افت تحصیلی تأثیرگذار باشند. بررسیها نشان میدهد کمترین میزان افت تحصیلی در دورهی ابتدایی و بیشترین میزان نیز در دورهی متوسطه دیده میشود.
اگر با مقیاسها و ابزارهای درست، سواد و عملکرد دانشآموزان را بررسی کنیم شاهد رشد کیفی تعلیم و تربیت و آموزش و یادگیری خواهیم بود. اگر فضای آموزشی و فضای جامعه در زندگی دانشآموز مکمل هم نباشند و مغایرت داشته باشند شکافی به وجود میآید که افت تحصیلی را از نظر کیفی باعث میشود. 71 درصد دانشآموزان دبیرستانی شرط موفقیت تحصیلی خود را همدلی با معلمان خود دانستند. ارتباط دانشآموز و معلم باید بسیار مورد تأکید قرار بگیرد. شیوهی تعامل آنها با یکدیگر مهمترین عنصر در یاددهی و شخصیتبخشی به دانشآموز محسوب میشود. اگر این تعامل عاطفی و علمی، صمیمی و محکم باشد اعتماد دانشآموز جلب میشود و به تبع آن کیفیت ارتقا مییابد.
نیروی انسانی در کیفیتبخشی به آموزش حرف اول را میزند. باید به سمتی حرکت کنیم که معلمان صلاحیتها و مهارتهای حرفهای را به دست آورند و در کنار تخصص، با انگیزه و علاقه کار کنند.