روش‌های تقویت تمرکز و دقّت

روش‌هاي تقويت تمرکز و دقّت

اين مقاله: آمادگي براي مطالعه

تعيين زمان و مکان مطالعه

يکي از راه‌هاي برقراري تمرکز حواس، اين است که مطالعه در آن ساعت از روز انجام گيرد که براي فرد، مناسب‌تر است. امّا تعيين مناسب‌ترين زمان براي مطالعه، کاري دشوار است و به عادات فردي بستگي دارد. برخي افراد عادت دارند تا نيمه‌هاي شب بيدار بمانند و با استفاده از سکوت و آرامش شبانه، با خيالي راحت و آسوده مطالعه کنند؛ برخي ديگر عادت دارند شب‌ها، زود بخوابند و صبحِ زود از خواب بيدار شوند و به مطالعه بپردازند. با اين توصيف تعيين زمان و مقدار مطالعه، باعث آگاهي از تمام زمينه‌ي مطالعه، برقراري تمرکز حواس، عدم سردرگمي، جلوگيري از اتلاف وقت و انرژي و فهم بهتر مطالب مي‌شود.

«والتر پارک» در کتاب خود به نام «چگونه درس بخوانيم؟» چنين مي‌نويسد:«موفّقيّت يا عدم موفّقيّت شما در تحصيلات دانشگاهي، مستقيماً به اين امر بستگي دارد که چگونه از وقت خود استفاده مي‌کنيد ؟ موفّقيّت در دانشگاه و البته در مقاطع تحصيلي پايين‌تر نيز بستگي به استفاده‌ از زمان دارد.» محيط آشناي يک اتاق مشخّص، در حين مطالعه موجب انصراف کم‌تر و تمرکز بيش‌تر حواس مي‌شود، زيرا لوازم آن اتاق، هر روز پيش چشم شما است و کم‌تر توجّهتان را به خود جلب مي‌کند. به‌علاوه اگر هر روز به وقت مطالعه در اتاق معيّني بوديد، کم‌کم ذهنتان عادت مي‌کند که به محض رسيدن به آن اتاق، آماده‌ي تمرکز حواس و فراگيري شويد.» بنابراين ثابت بودن مکان مطالعه و مشخّص بودن آن، به علّت دسترسي به آن و فراهم بودن وسايل موردنياز از قبيل کتب درسي، دفاتر، کتاب لغت، خط‌کش، قلم و نظاير آن جهت مطالعه، موجب تمرکز حواس بيش‌تر و آمادگي ذهني هنگام مطالعه مي‌شود. پس يکي از بهترين‌ راه‌هاي برقراري تمرکز، اختصاص دادن يک اتاق مجهّز به آن‌چه لازم داريد، در موقع مطالعه است. اين اتاق خيلي زود مناسب تمرکز و يادگيري‌تان شده و کار شما را به‌طور خودکار راحت‌تر مي‌کند و بعد برايتان يک عادت مفيد مي‌شود. «براي داشتن تمرکز به هنگام مطالعه، ابتدا بايد خود را از دنياي خارج جدا کنيد و محيط مناسبي براي مطالعه بر گزينيد. چنين محيطي بايد آرام، روشن و داراي هواي مناسب باشد. هيچ چيز به اندازه‌ي سر و صدا، خسته کننده و مانع تمرکز حواس نيست. ايجاد محيط کار مناسب، به‌دليل ايجاد آرامش و شرايط مناسب اهميّت دارد و زمينه‌اي است براي تمرکز و دقّت.

ياد بگير که بگويي «نه!»

زماني‌که تصميم گرفتيد بايد مطالعه کنيد، امّا دوستان يا هم اتاقي‌هاي شما درخواست مي‌کنند که دور هم جمع شويد، هنرِ گفتن «نه» را در خود تقويت کنيد. اگر اين اراده در شما ضعيف است، مي‌توانيد روي درِ اتاق مطالعه‌ي خود بنويسيد: «مزاحم نشويد» اگر موفّق نشديد، مي‌توانيد کارهاي ديگري انجام دهيد که نشان دهد، شما دوست نداريد که کسي باعث از هم گسيختن افکار شما شود.

ترک افکار منفي و داشتن افکار مثبت

مطالعه‌ي عميق و يادگيري ثمربخش وقتي حاصل مي‌شود که فرد تصوّر مثبتي از خود داشته باشد و به خود اعتماد کند. زيرا اعتماد به خود در موفّقيّت مؤثّر است و مهارت و نيرو را افزايش داده و مغز را سالم‌تر مي‌کند. وقتي مي‌خواهيد کاري انجام دهيد، از گفتن کلماتي همانند «نمي‌خواهم، نمي‌دانم، نمي‌توانم» بپرهيزيد. جمله‌ي «اين کار محال است» را از دفتر زندگي خود خط بزنيد، ترس و بدگماني و بي‌ارادگي را از ذهن خود دور کنيد. هرگز به خويشتن اجازه ندهيد که هيجانات و افکار منفي، شما را در خود غرق سازد و تمرکز حواسّ شما را مختل کند. اعتماد به نفس داشته باشيد و پيوسته با خود تکرار کنيد که «من قادر به انجام کار هستم، من مي‌توانم انجام دهم و بايد انجام دهم.» بدين طريق تفکّر مثبت را در خود پرورش مي‌دهيد. قوي بودن اعتماد به نفس، احساس شعف و شادي را در شما به‌وجود مي‌آورد و در حالت شادماني از تمرکز حواسّ خوبي برخورداريد، بهتر فکر مي‌کنيد، بهتر مطالعه مي‌کنيد و نتيجه‌ي کارتان نيز، بهتر مي‌شود.

«مارگريت کوربت» مي‌نويسد: «انسان در بحر انديشه‌هاي خوشايند، حافظه‌ي بهتري پيدا مي‌کند و ذهن در حالت آرامي قرار مي‌گيرد و ميل به يادگيري را در خود به‌وجود مي‌آورد.» لذا خودپنداري مثبت، مهم‌ترين کمک براي تمرکز و يادگيري است. اگر بتوانيم تصوّرات غلط و منفي را از ذهن خود دور نموده و تصوّرات مثبت را جايگزين کنيم، مي‌توانيم علاقه به مطالعه و يادگيري را در خود ايجاد کنيم ؛چرا که علاقه به مطالعه، شرايط اصلي و اساسي ايجاد تمرکز حواس به هنگام مطالعه است. «آلفرد آدلر» روانشناس مشهور، در دوره‌ي جواني در درس رياضي بسيار ضعيف بود. معلّمش اين موضوع را با والدينش در ميان گذاشت. آن‌ها باور کردند که آدلر در درس رياضي ضعيف است، آدلر هم اين موضوع را پذيرفته بود. يکي از روزها که معلّم، مسئله‌اي را روي تخته نوشته بود و شاگردان کلاس از حلّ مسئله عاجز مانده بودند، آدلر جواب مسئله را پيدا کرد، پاي تخته رفت و در ميان حيرت همگان، مسئله را حل کرد. او فهميد که توانايي درک و فهم مطالب درس رياضي را دارد، استعدادش را باور کرد، تصوّرات مثبت را جايگزين تصوّرات منفي کرد و از آن به بعد يکي از دانش‌آموزان ممتاز در درس رياضي شد.