یکی از ابزارهای موفقیت در زمینهی کنکور و امتحانات نهایی، فراشناخت است. فراشناخت یعنی دانشآموز بداند در هر درس با چه روشی بهترین عملکرد و نتیجه را خواهد داشت. یکی از درسهایی که در همهی رشتهها درس اساسی و پایهای است ریاضیات است.
چهطور میتوان درس ریاضی را عمیق مطالعه کرد. اگر از کسانی که در زمینهی مطالعهی ریاضیات تجربهی زیادی دارند این سؤال را بپرسیم، جوابهای متفاوتی دریافت خواهیم کرد اما اشتراکاتی هم بین این روشها وجود دارد:
باید برای مطالعه، برنامهی هفتگی مشخص داشت. به طور مثال اگر دوستتان از شما بپرسد که روز یکشنبه ساعت 16 قرار است چهکار کنیم، برای آن پاسخ دقیقی داشته باشید. البته این برنامه باید متعادل و به دور از افراط و تفریط باشد. باید ساعتهای استراحت و خواب کافی (حداقل 7 ساعت )، ورزش، دیدار دوستان و آشنایان و شرکت در فعالیتهای فرهنگی و عبادتی و سیاسی و... کاملاً مشخص باشد. یادتان باشد همهی این فعالیتهاست که شخصیت ما را میسازد. البته یک شخصیت علمی.
متن درس را برای تدریس بخوانید؛ یعنی طوری درس را بخوانید که قرار است آن را به دیگری به زبان ساده توضیح دهید. یک معلم خوب برای خود طرح درس دارد. این طرح درس به گسترهی مطالعات و تجربیات او و ابزاری که در اختیار دارد وابسته است. او پس از مطالعهی عمیق با خلاصهبرداری دقیق، نقشهی جامعی از آنچه میخواهد ارائه کند، تهیه میکند و همیشه به دنبال مطالب جدید و تمرینات خارج از کتاب است.
به تفکر و تمرکز روی مسائل عادت کنید. باید از قبل بدانید بسیاری از مطالب جالب ریاضی بهسادگی قابل حل نیست؛ بنابراین اگر بار اول نتوانستید بار اول آن را حل کنید ناامید نشوید. بدانید که هر چه یک مسئله در هر کدام از شاخههای ریاضی سختتر باشد مهارت شما در آن موضوع بهخصوص را افزایش خواهد داد. یکی از پروفسورهای ایرانی که در آمریکا تدریس میکرد در یک همایش گفت استادم در دورهی فوق دکتری مسئلهای به من داد که پس از گذشت 6 ماه نتوانستم آن را حل کنم. او به من گفت انتظار نداشتم این مسئله را حل کنی ولی پس از گذشت 6 ماه مطمئنم هیچ ریز و درشتی از این موضوع نیست که راجع به این مبحث مطالعه و تفکر نکرده باشی! هدفم این بود.
سعی کنید خودتان طراح سؤال باشید. این مرحله برای کسانی است که میخواهند به پشت صحنهی علم و دانش سری بزنند. مخصوصاً ریاضیات این ماهیت را دارد که میشود مسائل را با یک تغییر جزئی در فرض یا در نظر گرفتن نقیص حکم یا شرایط مسئله، یک مسئلهی جالب و جدید تبدیل کرد. با این کار شما در مرز قرار خواهید گرفت.
کار گروهی را دستکم نگیرید. همیشه بحث گروهی روی سؤالات، جواب داده است و مفاهیمی که بین چند دانشآموز سر کلاس درس به بحث گذاشته میشود، خیلی بهتر و بیشتر در ذهن دانشآموزان میماند. مسئلهی ریاضی معمولاً ممکن است چند راهحل داشته باشد؛ پس میتوانید چند مسئله از کتاب یا خارج از کتاب انتخاب کنید و بین اعضای گروه تقسیم کنید و راهحلها را با اعضای گروه و حتی معلمان به اشتراک بگذارید.