زبان‌کوچک حجم گوشتي از بافت است که از قسمت پشتي نرم‌کام آويزان شده است. وقتي غذاهاي جامد يا مايعات را مي‌بلعيم، زبان کوچک و نرم‌کام براي بستن نازوفارنکس بالا مي‌روند، تا از رفتن غذا به حفره بيني جلوگيري کنند. در اينجا اطلاعات لازم درمورد عملکرد زبان کوچک را برايتان فراهم آورده‌ايم.

 کام، که سقف دهان است، از سخت‌کام و نرم‌کام تشکيل شده است. زبان کوچک، برآمدگي کوچک و مخروطي‌شکل است که از کام نرم در انتهاي گلو آويزان شده است. اين برآمدگي از بافت پيوندي ساخته شده است که حاوي غدد خوشه‌اي و فيبرهاي عضلاني است. نرم‌کام که در پزشکي غشا ناميده مي‌شود، بخش نرم سقف دهان است. زبانچه عضله‌اي از نرم‌کام است که از قسمت پشتي تيغه بيني شروع شده و به زبان‌کوچک متصل مي‌شود. اين عضله به بالا بردن و جمع شدن زبان‌کوچک کمک مي‌کند.

وقتي صحبت از عملکرد زبان‌کوچک به ميان مي‌آيد، با تئوري‌ها و مشاهدات مختلفي روبه‌رو مي‌شويم. بااينکه باور بر اين است که زبان‌کوچک و نرم‌کام در ايجاد سخن نقش دارند، برداشتن زبان‌کوچک يک آداب سنتي است که هنوز در بعضي از قسمت‌هاي افريقا انجام مي‌شود. در بعضي فرهنگ‌ها، اعتقاد بر اين است که برداشتن زبان‌کوچک فوايد درماني به دنبال دارد.

عملکردهاي زبان‌کوچک:

زبان‌کوچک نقشي حياتي در ايجاد سخن و عمل بلع دارد. همچنين مقدار قابل‌توجهي بزاق ترشح مي‌کند که حاوي ترکيبات سروزي و مخاطي است، درنتيجه پشت گلوي شما را نرم مي‌کند. بعضي خانواده‌ها ادعا مي‌کنند که زبان‌کوچک به آنها براي توليد ارتعاشات صدا کمک مي‌کند که اثري ضربه‌دار در خوانندگي است که با ايجاد ارتعاشات توليد مي‌شود.

- توليد گفتار

کليه صداهاي گفتار زماني توليد مي‌شوند که پيکربندي دستگاه صوتي، جريان‌هوا را تغيير مي‌دهد. بعنوان مثال، انتهاي زبان مي‌بايست براي توليد صداهايي مثل «ک» و «گ»، با نرم‌کام تماس پيدا کند. زبان‌هاي عربي، آلماني، فرانسوي، عبري و همونگ بعضي از زبان‌هايي هستند که در آن حروف‌ بيصداي زبان‌کوچک در آنها استفاده مي‌شود. اينها صداهايي هستند که در پشت زبان ساخته مي‌شوند.

- بلع

زبان‌کوچک و نرم‌کام براي جلوگيري از وارد شدن غذا به حفره بيني در طول عمل بلع، با هم همکاري مي‌کنند. عضله بالابرنده پرده کامي (levator veli palatini) و عضله جمع‌کننده پرده کامي (tensor veli palatini)، عضلاتي هستند که کام و زبان‌کوچک را بالا بردن و صاف مي‌کند، درنتيجه گذرگاه نازوفارنکس (مجراي بيني) را مسدود مي‌کند. اين مسئله باعث مي‌شود موادغذايي و مايعات وارد حفره بيني نشود. در حين بلع، قسمت آويخته غضروف که زبانک ناميده مي‌شود، دهانه حنجره را مي‌پوشاند و درنتيجه از ورود غذا و مايعات به ناي جلوگيري مي‌کند.

رفلکس عق زدن يا واکنش غريزي استفراغ و بالا آوردن را مي‌توان با لمس زبان‌‌‌کوچک يا نرم‌کام ايجاد کرد. اين رفلکس مي تواند جايگزيني براي استفاده از داروهاي تهوع‌آور باشد.

مشکلات مربوط به زبان‌کوچک:

ازآنجاکه زبان‌کوچک در ساخت گفتار درگير است، مشکلاتي مي‌تواند درصورت آسيب ديدن عملکرد زبان‌کوچک اتفاق بيفتد. در زير به برخي از مشکلات پزشکي مربوط به زبان‌کوچک اشاره مي‌کنيم.

- نارسايي حلقي-کامي

واژه «دريچه حلقي-کامي» به دريچه مجراي هواي بيني اطلاق مي‌شود که شامل انقباض ديواره پشتي حفره دهان و بالا رفتن نرم‌کام مي‌شود. وجود دريچه حلقي‌-کامي براي توليد حروف صامت که با فشار دهان ايجاد مي‌شود، ضروري است. اين مکانيزم بستن مي‌تواند بخاطر نواقص آناتوميکي يا ساختاري مثل کوتاه بودن نرم‌کام، شکاف کام يا شکاف کام زيرمخاط مي‌تواند شديداً تحت‌تاثير قرار گيرد. اگر زبان‌کوچک و نرم‌کام به درستي در مقابل  پشت گلو بسته نشوند، هواي اضافي به حفره بيني فرار مي‌کند و درنتيجه باعث تودماغي شدن صدا مي‌شود. در چنين شرايطي، فرد قادر نخواهد بود بعضي از حروف صامت را به درستي ادا کند.

- نارسايي بيني

وقتي غذا را مي‌بلعيد، عضلات بالابرنده و جمع‌کننده پرده کامي زبان‌کوچک و نرم‌کام را بالا مي‌کشانند تا نازوفارنکس را ببندند. اين از ورود غذا به حفره بيني جلوگيري مي‌کند. اگر اين مکانيزم بستن عمل نکند، ممکن است غذا وارد حفره بيني شود. برگشت غذا از طريق بيني در افراديکه نارسايي حلقي-کامي دارند، بيشتر اتفاق مي‌افتد.

- عفونت زبان‌کوچک

التهاب زبان‌کوچک مي‌تواند بخاطر عفونت‌هاي ناشي از باکتري، ويروس و امثال آن ايجاد شود. در اين مشکل غشاي مخاطي دور زبان‌کوچک متورم مي‌شود که درمقابل مي‌تواند باعث شود زبان‌کوچک به چهار تا پنج برابر اندازه طبيعي خود شود. اين مشکل همچنين مي‌تواند با لمس گلو يا زبان، حس خفگي ايجاد کند.

- خروپف

باور بر اين است که جريان هواي غيرعادي بخاطر دراز شدن زبان‌کوچک مي‌تواند موجب ارتعاش بافت‌هاي گلو شود، که درمقابل موجب بلند شدن صداي خروپف يا تنفس سنگين در طول خواب شود. همچنين وقتي عضلات گلو يا زبان ريلکس مي‌شوند، مجراي هوا مي‌تواند مسدود شود و نرم‌کام و زبان روي ديواره پشتي مجراي هواي بالايي مي‌افتند. اين مي‌تواند باعث شود هوا وارد ريه‌ها نشود و درنتيجه موجب آپنه انسدادي خواب شود.  آپنه انسدادي خواب يک اختلال خواب است که با قطع خواب بخاطر قطع کامل يا جزئي جريان هوا که به علت انسداد مجراي هواست، همراه است. اين اتفاق مي‌تواند از چند ثانيه تا چند دقيقه طول بکشد.

در آخر بايد بگوييم که عملکردهاي زبان‌کوچک شامل توليد صداهاي گلويي و بستن نازوفارنکس براي جلوگيري از وارد شدن غذا به حفره بيني موقع عمل بلغ مي‌شود. اما، زبان‌کوچک در کنار نرم‌کام براي ايجاد عملکردهاي فوق همکاري دارد. ازاينرو برداشتن زبان‌کوچک درصورت بروز عفونت توصيه نمي‌شود و فقط درمواردي توصيه مي‌شود که افراد دچار مشکل خروپف بسيار بلند يا آپنه انسدادي خواب مي‌شوند.