سلام دوستان
در این مطلب متن کتاب و شکل های فصل دو دهم را به همراه نکات و تستهای کنکور آن را بررسی میکنیم.
ویژگی درسنامه
🎯 بررسی کامل همۀ شکلهای فصل
🎯 نمونه سوالات امتحان نهایی و کنکور و حل ویدئویی
🎯 درسنامه کامل به همراه نکات کنکوری آن
نمونه سوال نهایی گفتار دوم :
خلاصه درسنامه گفتار دوم :
جذب مواد و تنظیم فعالیت دستگاه گوارش
ورود مواد به محیط داخلی جذب نام دارد. برای جذب مواد باید از یاختههای پوششی عبور کنند. در دهان و معده جذب اندک است و جذب اصلی در رودۀ باریک است.
مواد پس از گوارش در روده باید از یاختههای پوششی بگذرند و بعد از آن وارد محیط داخلی شوند ( ورود به یاختههای پوششی جذب نیست). در روده چین های حلقوی بزرگی از جنس مخاط و زیر مخاط وجود دارد که روی آن پرزهایی قرار دارد. اکثر سلولهای پوششی پرز دارای ریزپرز غشایی به سمت فضای داخلی روده است. همه این موارد باعث افزایش سطح جذب میشود. در بیماری سلیاک ( بر اثر پروتئین گلوتن موجود در گندم و جو ) یاختههای روده تخریب میشود و ریزپرز و حتی پرز ( نه چینهای حلقوی) ممکن است از بین برود. در این صورت مواد کمتری جذب میشود و بدن دچار کمبود میشود.
ریزپرز در ساختار خود سلول ندارد چون از جنس غشای سلول است. لایههای بیرونی و ماهیچهای رودۀ باریک در چینها شرکت نمیکنند. ماهیچهای که در ساختار مخاط قرار دارد موجب حرکت پرزها میشود.
جهت حرکت خون در سیاهرگ پرز همجهت با مواد داخل رگ لنفی است. سیتوپلاسم یاخته در بدن ما جز محیط داخلی نیست اما در تکسلولیها است. هر مادهای که جذب میشود مونومر نیست چون این لفظ برای موادی مانند آب صحیح نیست. جهت حرکت لنف در رگ لنفی موجود در پرز از راس به سمت پایین است.
به محل هستۀ سلول های پوششی دقت کنید. همه سلولهای پوششی ریزپرز ندارند چون سلولهای ترشح کننده مادۀ مخاطی ریزپرز ندارند. بین دو ماهیچه طولی و حلقوی لایه پیوندی سست وجود دارد. بین لایه مخاطی و زیرمخاط لایه ماهیچهای که برای مخاط است وجود دارد. به ترتیب منشعب شدن رگ ها به پرز را دقت کنید. رگ ها فقط به پرز منشعب نمیشود. به جهت حرکت مواد در رگ ها توجه کنید. طول چینهای حلقوی برابر نیست.
لیپیدهای جذب شده در کبد و بافت چربی ذخیره میشود. کبد با این لیپید ها لیپوپروتئین ( پروتئین و لیپید) میسازد. گروهی از اینها کلسترول زیادی دارند و
به آنها LDL میگویند. در نوعی دیگر که پروتئین از کلسترول بیشتر است HDL میگویند. هرچه نسبت پرچگال به کمچگال بیشتر باشد احتمال رسوب مواد در رگها کمتر میشود. چاقی و کمتحرکی میزان LDL را افزایش میدهد.
رودۀ بزرگ و دفع
ابتدای روده بزرگ رودۀکور قرار دارد که آپاندیس نیز به آن قسمت متصل است. رودۀ بزرگ پرز ندارد و مادۀ مخاطی ترشح میکند اما آنزیم گوارشی ترشح نمیکند ( آنزیم گوارشی درون سلولی دارد). انتهای رودۀ بزرگ به راست روده متصل است که دارای دو بنداره داخلی ( غیراردی، ماهیچه صاف) و خارجی ( ارادی ، ماهیچه اسکلتی) است.
یاختههای مرده، مواد گوارش نیافته، باقیمانده شیرههای گوارشی وارد روده بزرگ میشود. با جذب آب و یونها توسط رودۀ بزرگ به تدریج مدفوع جامد شکل میگیرد و بصورت ارادی از راست روده دفع میشود.
بخش انتهایی راست روده چون در محدوده لگنی است و درون حفره شکمی نیست با صفاق ارتباطی ندارد ( صفاق فقط حفره شکمی را در برمیگیرد). منفذ اتصال رودۀ باریک به رودۀ کور از منفذ اتصال آپاندیس قطورتر است. به طناب وسط رودۀبزرگ دقت شود. شکل راست روده متفاوت است.
بنداره خارجی مخرج قطورتر از داخلی است. بخش ابتدایی راستروده از بخش انتهایی رودۀباریک پایینتر است. بخش میانی راست روده از کولونها و رودۀباریک قطورتر است.چینخوردگیهای موجود در سطح خارجی رودۀ بزرگ در رودۀ باریک موجود نیست.
تنظیم فرایندهای گوارشی
دستگاه گوارش باید به ورود غذا پاسخ مناسب بدهد و همه عوامل را با هم هماهنگ کند. فعالیت این دستگاه از دو طریق عصبی و هورمونی تنظیم میشود.
تنظیم عصبی دستگاه گوارش را بخشی از دستگاه عصبی به نام دستگاه عصبی خودمختار انجام میدهد. فعالیت این دستگاه خودمختار است. مانند وقتی که به غذا فکر میکنیم بزاق ترشح میشود مانند دیدن غذا و بوی آن.
انجام فعالیت گوارشی باید با دستگاههای دیگر نیز هماهنگ شود مانند وقتی که بلع صورت میگیرد تنفس قطع میشود.
از مری تا مخرج دستگاه عصبی حضور دارد که به آن شبکه عصبی رودهای گویند که تحت اثر دستگاه خود مختار است.
البته باید بدانید که بزاق همواره ترشح میشود و در مواقعی این میزان افزایش مییابد. دهان و حلق تحت اثر شبکۀ عصبی رودهای نیستند. در مغر مرکزی برای بلع وجود دارد که بر مراکز تنفس اثر گذار است.
شبکۀ عصبی رودهای تنها مربوط به لولۀ گوارش بوده و این شبکه بر کبد و پانکراس اثر ندارد.
از معده و روده دو هورمون گاسترین و سکرتین ترشح میشوند. گاسترین از یاختههای نزدیک پیلور ترشح میشود که باعت افزایش پپسین و اسید معده میشود. سکرتین از دوازدهه ( نزدیک پیلور ) ترشح میشود و بر پانکراس اثر میگذارد و سبب افزایش ترشح بیکربنات از پانکراس میشود.
وزن مناسب
چاقی به علت مصرف غذاهای پرانرژی است البته در بعضی افراد به سبب ژنهای آنها است. چاقی موجب بیماری هایی از قبیل دیابت نوع 2، سرطان، تنگ شدن سرخرگها، سکته قلبی و مغزی میشود. لاغری هم موجب بیماری هایی نظیر: کمخونی و کاهش استحکام استخوانها میشود.
شاخص تودۀ بدنی کمتر از 19، نشاندهندۀ کمبود وزن و بیشتر از 30 به معنی چاقی است. بین 19 تا 25 نشاندهندۀ وزنمناسب است. این روش برای افرا بالای 20 سال است و به سن ، جنس، میزان تودۀ استخوان، چربی و بافت ماهیچهای است.
🎇برای دسترسی به درسنامه کامل و تمام نکات این فصل فایل ضمیمه را دانلود کنید🎇
تستهای کنکور
✨برای مشاهده ویدیو پاسخ تشریحی و تحلیل تست ها اینجا کلیک کنید✨
🔮عضویت در کانال تلگرام کانون برترها🔮
با آرزوی موفقیت
