امروزه اگر شما سوالي درباره ي طبيعت داشته باشيد انتظار داريد که يک جواب درست و علمي بشنويد. اما در زمان هاي قديم مردم براي بيان مجهولات خود افسانه مي پرداختند.
افسانه اي که يونانيان براي انعکاس صدا پرداخته بودند خيلي دلرباست. آيا مايليد آن را بدانيد؟ افسانه اين است:
اکو نام يک پري زيبايي بود. او نبايد با کسي صحبت مي کرد مگر آن که کسي ديگر با او حرف بزند. در اين صورت « اکو » حق داشت کلماتي را که مي شنيد فقط تکرار کند.
براساس اين افسانه يونانيان معتقد بودند که وقتي شما در جايي صحبت مي کنيد و صداي شما تکرار مي شود اين صداي اکو است که به گوشتان مي رسد.
البته اين افسانه ي غم انگيز علت واقعي انعکاس صدا را بيان نمي کند.
براي آن که علت انعکاس صدا را از نظر علمي بدانيد نخست بايد اطلاعاتي درباره ي خود صدا داشته باشيد.
صوت با سرعتي حدود 330 متر در ثانيه در هواي آزاد حرکت مي کند. صدا به صورت موج حرکت مي کند مانند موجي که با افتادن سنگريزه در آب ايجاد مي شود. امواج صدا از منبع توليد آن به هر سو پراکنده مي شود درست شبيه وقتي که اشعه ي نور از يک لامپ روشنايي به اطراف پاشيده مي شود.
هنگامي که امواج صدا به مانعي برخورد مي کند ممکن است به عقب بازگردد همان گونه که نور نيز پس از برخورد به مانع بازتاب مي شود.
بنابراين وقتي که امواج صدا به اين صورت باز مي گردد ما صداي مکرري را مي شنويم . پس انعکاس صدا يعني تکرار صدايي که از برخورد به مانعي پديد مي آيد .
البته هر مانعي نمي تواند باعث انعکاس صدا شود. بعضي از اجسام به جاي آن که صوت را منعکس کنند آن را به خود جذب مي نمايند. يعني صدا ديگر به عقب باز نمي گردد و در نتيجه انعکاسي پديد نمي آيد.
معمولاً سطح هاي صاف و هموار مانند ديوار صخره يا سقفي گنبدي به خوبي صدا را منعکس مي کنند.
آيا مي دانيد که ابر نيز صوت را منعکس مي کند؟
آيا مي دانيد دليل اين که هنگام رعد و برق غرش هاي پي درپي رعد را مي شنويد چيست؟ براي اين است که نخستين صداي آن به ابرها برخورد مي کند و چندين بار به وسيله ي آن ها انعکاس مي يابد.
حال به تعريف علمي انعکاس صدا مي پردازيم:
پژواک يا انعکاس صدا (Echo sound)
اکو(Echo) يا پژواک صدا به معني صوت تکرار شده است. اين عبارت معمولاً وقتي استفاده مي شود که صدا پس از يک تأخير قابل توجه از سطحي بازتاب مي شود و به منبع خود باز مي گردد. يک شخص مي تواند پژواک صداي خود را هنگامي که يک سطح سخت همانند ديواره ي يک پرتگاه امواج صدا را مستقيماً به شخص منعکس مي کند، بشنود.
استفاده از پژواک ها (اکو) جهت يافتن مکان اجسام، مکان يابي انعکاسي(echolocation) ناميده مي شود.
مواد و سطوح جاذب صدا:
به طور کلي سطوح سخت امواج صوتي را منعکس نموده و سطوح نرم آن ها را جذب مي کنند.
اکثر افراد با مواد و مصالحي که صدا را جذب مي کنند آشنا هستند. درصورتي که بخواهيد انعکاس صدا را در يک اتاق به حداقل برسانيد، بايد به جاي استفاده از چوب، کاشي و سراميک و لمينيت از مصالح نرمي نظير سقف هاي آکوستيک و موکت نرم استفاده نماييد.
امروزه انواع مختلفي از سقف هاي آکوستيک در بازار وجود دارد. تايل هاي آکوستيک و سقف هاي کاذب عملکرد مناسبي در کاهش انعکاس صدا در اتاق ها دارند. براي گرفتن نتيجه بهتر در کنترل انتقال صدا در يک محيط ، مي توان از ترکيبي از روش ها و مصالح فوق بهره گرفت.