1.عبارت کدام گزینه مسجّع نیست؟
1) رحم آوردن بر بدان ستم است بر نیکان، عفو کردن از ظالمان جور است بر درویشان.
2) هر آن سِرّی که در سر داری با دوست در میان منه. چه دانی که وقتی دشمن گردد.
3) هر که دشمن کوچک را حقیر می‌دارد، بدان ماند که آتش اندک را مُهمَل می‌گذارد.
4) هر که در حال ِتوانایی نکویی نکند، در وقت ِناتوانی سختی بیند.
2.به‌ترتیب چند مورد از ویژگی‌های زیر مربوط به شعر و چند مورد مربوط به نثر قرن چهارم و نیمة اول قرن پنجم است؟
«بیشتر به موضوع‌های حماسی، ملی و تاریخی توجه دارد / فکر و خیال را همان‌طور که به خاطر می‌رسید، بیان می‌کردند / مفاهیم ذهنی از قلمرو تعالیم کلّی اخلاقی فراتر نمی‌رفت / هنوز آوردن اصطلاحات علمی و امثال در آن رایج نشده است/ آوردن ترکیب‌های تازه و به‌کارگیری انواع توصیف / استفاده از داستان‌سرایی، قصّه‌پردازی و آوردن حکایت و مَثَل در آن»
1) دو ـ چهار 2) پنج ـ یک 3) یک ـ پنج 4) چهار ـ دو
3.در همة گزینه‌ها به‌جز … «واج‌آرایی، سجع و واژه‌آرایی» وجود دارد.
1) امروز خندان آمدی مفتاح زندان آمدی / بر مستمندان آمدی چون بخشش و فضل خدا
2) رو سخت کن ای (مُرتجا: امید داشته شده) مست از کجا شرم از کجا / ور شرم داری یک قدح بر شرم افشان ساقیا
3) ما شب‌روی آموخته، صد پاسبان را سوخته / رخ‌ها چو گل افروخته کان بیذق (سرباز) ما شاه شد
4) طوفان اگر ساکن بدی گردان نبودی آسمان / زان موج بیرون از جهت این شش جهت جنبان شود
4.درستی یا نادرستی هر یک از موارد زیر در کدام گزینه به‌ترتیب ذکر شده است؟
الف) در آغاز قرن سوم، دولت مستقل صفّاری و پس از آن دولت نیمه‌مستقل طاهری بر سر کار آمد.
ب) در مجموع، قرن چهارم هجری، دوران غلبه، رواج، حفظ و ارائۀ آداب و رسوم دینی بود.
پ) امرای سامانی با تأکید بر ضرورت تألیف به زبان فارسی دری و گردآوری روایات گذشتۀ ایرانی، به هویتی مستقل دست پیدا کردند.
ت) در آغاز قرن پنجم، دولت سامانی روی کار آمد و رسم‌های فرهنگی کهن ایرانی را رواج داد.
1) درست ـ نادرست ـ درست ـ درست 2) درست ـ نادرست ـ درست ـ نادرست
3) نادرست ـ درست ـ درست ـ نادرست 4) نادرست ـ نادرست ـ درست ـ نادرست
5.نوع سجع مشخص‌شده در عبارت زیر با نوع سجع عبارت کدام گزینه یکسان است؟
«هر مملکتی را که گرفتم رعیتش نیازردم و نام پادشاهان جز به نکویی نبردم.»
1) نشست و عتاب آغاز کرد که مرا در حال بدیدی چراغ بکشتی.
2) جان در حمايت يک دم است و دنيا وجودي ميان دو عدم.
3) دو چیز محال عقل است، خوردن بیش از رزق مقسوم و مردن پیش از وقت معلوم.
4) قسمت شما حضر شد و نصیب ما سفر.
6.ایرانیان در سه قرن نخست هجری به چه زبانهایی آثار فراوان پدید آوردند و امرای سامانی با تشویق شاعران و نویسندگان کوشیدند در کدام مناطق ترکیب تازهای از هویت فرهنگی را ترویج کنند؟
1) پهلوی، فارسی، عربی/ ماوراءالنهر و خراسان بزرگ 2) عربی، فارسی میانه، فارسی دری/ شمال و شمال غرب ایران
3) فارسی، عربی، پارتی/ بخارا و خراسان بزر 4) پهلوی، فارسی دری، پارتی / ماوراءالنهر و خراسان بزرگ
- 7.توضیحات زیر به‌ترتیب با کدام گزینه‌ها هماهنگ است؟
الف) کتابی که اصل آن به زبان عربی است و جمعی از دانشمندان آن زمان این کتاب را به فارسی ترجمه کردند.
ب) ابوعلی بلعمی این کتاب را به دستور یکی از امیران سامانی به فارسی برگرداند.
ج) شعر پارسی به دست او بنا نهاده شد؛ از این‌رو به او «پدر شعر فارسی» می‌گویند.
د) قصیده‌ای تمام و کمال در موضوع موعظه و نصیحت سرود.
هـ) یکی از شاعران قرن چهارم و اوایل قرن پنجم که شعر غنایی را قوت و استحکام بخشید.
1) تفسیر طبری – تاریخ بلعمی – رودکی – ناصرخسرو – شهید بلخی
2) ترجمة تفسیر طبری – تاریخ الرسل و الملوک – رودکی – کسایی – شهید بلخی
3) ترجمة تفسیر طبری – تاریخ الرسل و الملوک – شهید بلخی – ناصرخسرو – رودکی
4) تفسیر طبری – تاریخ بلعمی – شهید بلخی – کسایی – رودکی
- 8.در ابیات کدام گزینه واژه‌هایی آمده که با نام شاخه‌های زبان‌های ایرانی میانه، تشابه لفظی دارد؟
الف) ز شعر دلکش حافظ کسی بود آگاه / که لطف طبع و سخن گفتن دری داند
ب) مرغان باغ، قافیه‌سنجند و بذله‌گوی / تا خواجه مِی خورد به غزل‌های پهلوی
پ) منصفان استاد دانندم که از معنی و لفظ / شیوة تازه نه رسم باستان آورده‌ام
ت) فسانه گشت و کهن شد حدیث اسکندر / سخن نو آر که نو را حلاوتی (شیرینی) است دگر
ث) نه پارتی بُدَم او را من و نه حامل سیم / نه بی‌حمیت و بی‌شرم بودم و غدّار
1) الف، ب 2) ب، ث 3) ت، ث 4) پ، ب
- 9.با توجه به متن زیر همة گزینه‌ها دربارة سجع‌های متن زیر درست‌اند به‌جز … .
«ظالمی را حکایت کنند که هیزم درویشان خریدی به حیف و توانگران را دادی به طرح. تا شبی که آتش مطبخ در انبار هیزمش افتاد و او را از بستر نرم به خاکستر گرم نشاند. در آن حالت نومیدی ملک را دشنام دادن گرفت. که گفته‌اند: هر که دست از جان بشوید، هرچه در دل دارد بگوید و متکلم را تا کسی عیب نگیرد سخنش صلاح نپذیرد.»
1) نرم و گرم: سجع متوازی 2) حیف و طرح: سجع متوازن
3) بشوید و بگوید: سجع متوازی 4) نگیرد و نپذیرد: سجع مطرّف
- 10.ترتیب قرار گرفتن ابیات از نظر داشتن آرایه‌های «تلمیح، تشبیه، سجع، واج‌آرایی، واژه‌آرایی» در کدام گزینه درست است؟
الف) هزاران شاهد مه رو، گرفته هر یکی شمعی / تماشا را همی‌گشتند بر این فیروزه‌گون طارم
ب) به ماه مصر ز یک پیرهن مضایقه کرد / چه چشم‌داشت دگر از وطن بود ما را؟
ج) چنان به فکر تو در خویشتن فرو رفتیم / که خشک شد چو سبو دست زیر سر ما را
د) چشم گشا و رو نگر جرم بیار و خو نگر / خوی چو آب جو نگر جمله طراوات و صفا
هـ) خیال روی کسی در سر است هر کس را / مرا خیال کسی کز خیال بیرون است
1) ب، هـ، الف، د، ج 2) د، الف، ج، ب، هـ
3) ب، الف، د، ج، هـ 4) الف، د، ج، هـ، ب
دفترچه جامع رو یادتون نره!
