سلام به همه دوستان !
در این مطلب قصد داریم مباحث مهمی از درس 8 تاریخ یازدهم را
با هم مطالعه و بررسی کنیم .
امیدواریم مطالب بیان شده ، به شما در یادگیری بهتر ، کمک کند .
تهیه شده توسط :
امیرحسین کاروین - رتبه 97 کنکور 1401 / حقوق بهشتی
ساسانیان برای دفاع از مرزهای ایران، دولت دست‌نشانده‌ای از اعراب آل منذر را در حیره ایجاد کردند.
یمن، بحرین و عمان جزوی از قلمرو ساسانیان بودند.
عوامل ضعف ساسانیان :
1-جنگ‌های طولانی و پرخرج با روم
2-نبرد با اقوام بیابان‌گرد
3-اختلاف و نزاع بزرگان و اشراف
4-تبعیض طبقاتی
5-نابردباری مذهبی
6-شیوع طاعون و طغیان رود دجله و فرات و ضربه به اقتصاد آنها
7-حذف حکومت آل‌منذر توسط خسروپرویز و بی‌دفاع ماندن مرزهای ایران
مسلمانان ابتدا به فرمان ابوبکر به منطقه سواد حمله کردند و شهرهای آن منطقه را با جنگ و صلح گشودند اما حملات جدی مسلمانان به ایران در زمان عمر شروع شد. در آن زمان یزدگرد سوم در ایران به قدرت رسیده بود و اوضاع ایران تا حدی سامان یافته بود به طوری که ایرانیان مناطق تصرف‌شده بسیاری را در جنگ جسر آزاد کردند اما در ادامه جنگ، سپاه مسلمانان که روحیه بیشتری داشت، ابتدا در جنگ قادسیه تیسفون –پایتخت ساسانیان- را تصرف کرد؛ سپس در جنگ جلولا بقایای سپاه ساسانی را درهم کوبید و در نهایت در جنگ نهاوند که به فتح‌الفتوح معروف شد، سرنوشت حکومت ساسانی را قطعی کردند.
عوامل شکست ساسانیان از اعراب :
1-اختلاف داخلی ایرانیان
2-ناامیدی رستم فرخزاد از پیروزی
3-همکاری برخی دهقانان و قبیله‌های عرب ساکن سواد با مسلمانان
4-خبر پیروزی اعراب بر شامیان که روحیه‌شان را تقویت کرد
ایرانیان چندین بار بر علیه اعراب شوریدند اما از آنجایی که میان این شورش‌ها هماهنگی وجود نداشت،سرکوب شدند.
در ابتدای اشغال ایران از آنجا که اعراب تجربه حکومت‌داری نداشتند، اداره امور دیوانی را همچون گذشته به ایرانیان واگذار کردند. دفترهای دیوانی مثل قبل به پهلوی نگاشته می‌شد و سکه‌های ساسانی همچنان در گردش بود تا زمانی که نافرمانی صورت نمی‌گرفت و اعراب در اداره این مناطق دخالتی نمی‌کردند.
در دوره امویان، ایران تحت نظر والی عراق اداره می‌شد اما گاهی شخص خلیفه برای انتخاب حاکم مناطق مهم دخالت میکرد. حاکمان ایران در این دوره همگی از اشراف اموی و عرب بودند.
زیادبن‌ابیه و پسرش عبیدالله،حجاج بن یوسف ثقفی و یوسف بن عمر از معروف‌ترین این والیان بودند.
در دوره امویان گروه‌های بزرگی از اعراب به ایران کوچانده شدند تا سلطه امویان بر ایران تحکیم شود در ابتدا درگیری‌های متعددی بین ایرانیان و اعراب به وجود آمد که به مرور برطرف شد.
در دوره عباسیان اوضاع ایرانیان بهتر شد و توانستند مناصب مهمی را در خلافت عباسی کسب کنند.
جنبش‌های ضد اموی ایرانیان به دو صورت سیاسی-نظامی و اجتماعی-فرهنگی بروز یافت.
مبارزات فرهنگی ایرانیان بر ضد حکومت اموی با استدلال به آیات قرآن و روایات بود که بر برابری همه اقوام و نژادها تاکید میکرد البته برخی در این کار افراط کردند و با تفاخر به ایران ساسانی و یادآوری گذشته بادیه‌نشین اعراب به تحقیر آنان پرداختند. اینان به شعوبیان معروف شدند و تا دوره اول عباسیان در عراق فعال بودند.
عباسیان با قتل ابوسلمه خلال و ابومسلم،همچنین نابودی خاندان برمکیان و سهل و سخت‌گیری و ستم به شیعیان و اهل بیت پیامبر، زمینه‌های نارضایتی را ایجاد کردند.
جنبش‌های ضد عباسی ترکیبی از عقاید دینی و فلسفی اسلامی و غیراسلامی مانند زرتشتی و مانوی و مزدکی بودند. روند مسلمان‌شدن ایرانیان تدریجی و بلندمدت بود. تبعیض نژادی و دریافت جزیه از نومسلمانان از جمله اقدامات ناصوابی بود که این روند را کند کرده بود.
عوامل موثر در اسلام‌آوردن ایرانیان :
1-اسلام دینی جهانی است که پیام برادری دارد و مناسک ساده‌ای دارد.
2-تقریبا تمام ساکنین ایران با هر دینی،یکتاپرست بودند که پذیرش اسلام را برایشان آسان‌تر کرده بود.
3-مهاجرت گسترده اعراب به ایران و حضور معصومین و امامزادگان
فایل پی دی اف درسنامه در قسمت ضمیمه قرار گرفته است .
سپاس از توجه شما 🌹
