سلام دوستان !🖐
در این مطلب به بررسی مبحث " حال " پرداختیم . در آزمون 17 آذر از این مبحث سوال خواهید داشت .
فایل اصلی را می توانید در قسمت فایل های ضمیمه دانلود کنید .
اگر سوالی داشتید در قسمت کامنت ها از بنده بپرسید . همچنین نکات و تست های چالشی که سراغ دارید را می توانید کامنت کنید تا در مطلب بعدی این نکات با نام خودتان در سایت قرار گیرد .
برای ارتباط بیشتر با برترها و رزرو پشتیبان ویژه، پیج کانون برترها را دنبال کنید، همچنین می توانید با شماره ۰۲۱۸۴۵۱ داخلی ۳۱۲۳ تماس بگیرید.
منظور از حال همان قید حالت در فارسی است .
حال یک اسم مشتق ( اسمی که معنای صفتی دارد ) ، منصوب و نکره است که بعد از اسم معرفه می آید و حالت و چگونگی آن اسم را به هنگام انجام فعل جمله مطرح می کند .
مثال | |
رأیتُ الولد ، مسروراً. | پسر را خوشحال دیدم. |
دَخَلَ علیٌ الی الصّف ، ضاحکاً. | علی خندان به کلاس وارد شد. |
1 – مفرد ( اً ) : جاء الرجل عالماً
2 – اسم مثنی ( فقط با ینِ ) : شاهدتُ اللاعبَینِ ناجِحَینِ
3 – جمع مذکر سالم ( فقط با ینَ ) : رجع الطّلاب مبتسمینَ
4 – جمع مونث سالم ( فقط با اتٍ ) : وَصَلَت المجتهدات فرحاتٍ
موارد زیر شبیه حال هستند اما با حال اشتباه نگیرید :
1 – صفتی که بعد از اسم نکره بیاید : وجدتُ حقیبةً جمیلةً ( موصوف نکره است در صورتی که صاحب حال باید معرفه باشد )
2 – صفتی که بعد از اسم معرفه بیاید : وجدتٌ الحقبیة الجمیلة ( صفت معرفه است در صورتی که حال باید نکره باشد )
3 – مفعول دوم : أطعَمَت الأُم الولد الطعام ( طعامآً ) : مادر به کودک غذا ( یی ) داد ( در فارسی به مفعول دوم متمم می گوییم )
گاهی قید حالت به صورت یک جملۀ اسمیه می آید .
با فرمول : اسم معرفه + " و " + مبتدا ( ضمیر منفصل ) + خبر
مثال : رأیتُ الفلّاحَ و هو یجمَعُ المحصول : کشاورز را دیدم درحالی که محصول را جمع می کرد .
| اسم معرفه | " و " | مبتدا ( ضمیر منفصل ) | خبر |
| الفلّاحَ | و | هو | یجمَعُ |
جملۀ حالیه با سه فرمول دیگر نیز می تواند بیاید :
1 – مضارع تنها : ذهبَ علی یضحک
2 – " و " + قد + ماضی : دخلتُ و قد کنت مسروراً
3 – " و " + لم + مضارع : خرجتُ مِن الصّف و لم أُشاهِد أحداً
( سراسری انسانی 95 )
عیّن الحال :
1 ) قال الطّائر المسجون مضطرّاً !
2 ) یا صاحبی اُقتلنی فی الحال تکرّماً !
3 ) أو أعطنی قلیلاً من الحبّ محبّةً !
4 ) أو خلّصنی من هذا القفص راحةً !
( سراسری تجربی 93 )
عیّن ما لیس فیه الحال :
1 ) قطعت هذه الطّالبة طریقها نحو المدرسة مُسرعة !
2 ) نشاهد فی أعماق البحار الظّلمات متراکمة فی طبقاتٍ !
3 ) اندفع المجاهدون إلی القتال متوکّلین علی الله تعالی !
4 ) لیس العدوّ قادراً علی أن یسیطر علی شعبنا المقاوم !
( سراسری تجربی 97 )
عیّن « الحال » :
1 ) جعل الله لنا فی الدنیا من کلّ الموجودات زوجین !
2 ) نسأل الله أن یجعل السکینة فی قلوب الخائفین !
3 ) اِندفع شباب المسلمین إلی مراکز العلم فرحین !
4 ) کان طلّاب مدرستنا فی أداء واجباتهم دؤوبین !
( سراسری تجربی 95 )
عیّن صاحب الحال و هو فاعل :
1 ) تحمل الطالبة الحجارة ثقیلة !
2 ) ساعدت الاُمّ أخی الصغیر مریضاً !
3 ) ینادی هذا الوالد ابنه نائماً !
4 ) شجّع هولاء الطّالب النموذجیّ مصفّقین !
( سراسری ریاضی 91 )
عیّن العبارة الّتی تبیّن حالة الفاعل :
1 ) إنّ الأنبیاء یهدون النّاس ضالّین !
2 ) نبَّهته اُمّه نادماً علی عمله السیّئ !
3 ) اِستیقظت الطفلة من النوم قلقة !
4 ) لأساعد إخوانی المسلمین مظلومین !
پاسخ تست 1 : گزینه 1 ؛
« مضطرّاً » حال مفرد است . در سَایر گزینه ها مشتق نکره منصوب وجود ندارد .
نکته : « قلیلاً » مشتق نکره و منصوب است اما حال نیست بلکه مفعول دوم است .
پاسخ تست 2 : گزینه 4 ؛
« قادراً » پس از فعل ناقصه آمده و نقش خبر دارد نه حال .
در سایر گزینه ها به ترتیب مُسرعة ، متراکمة و متوکّلین حال هستند .
پاسخ تست 3 : گزینه 3 ؛
بررسی گزینه ها :
1 ) « زوجین » مفعول است .
2 ) « السکینة » مفعول و « الخائفین » مضاف الیه است .
3 ) « فرحینَ » حال و صاحب حال « شباب » است .
4 ) « دؤوبین » خبر است نه حال .
پاسخ تست 4 : گزینه 4 ؛
در سایر گزینه ها صاحب حال مفعول است . در گزینه 4 « مصفّقین » حال و « هولاء » صاحب حال است که نقش فاعل دارد .
پاسخ تست 5 : گزینه 3 ؛
بررسی گزینه ها :
گزینه 1 : ضالّین به حالت النّاس اشاره دارد که مفعول است .
گزینه 2 : نادماً مفرد مذکر است و به ضمیر « ه » برمی گردد که نقش مفعول دارد .
گزینه 3 : قَلِقَة حالت الطفلة را بیان می کند که فاعل است .
گزینه 4 : إخوان مفعول است و مظلومین حال آن . ( اگر قرار بود حال برای ضمیر مستتر أنا باشد ، باید به صورت مفرد می آمد ) .
موفق باشید !
