دوستان عزیز سلام.
مطلب زیر خلاصهی نکات مهم کتاب طراحی صحنه است که توسط گلشن اسکندری تهیه شده.
معماری تئاتر در قرون وسطی
از نمای کلیساها به عنوان دکور استفاده میشود.
موضوع نمایش اغلب در ارتباط با ذکر مصائب حضرت علی و حواریون بود. بسته به موضوع نمایش دکورها تغییر میکرد.
معمولترین صحنه، صحنههای بهشت و جهنم بود. در این صحنه عمارت بهشت در سمت چپ و عمارت دوزخ در سمت راست است. عمارتهایی که بین این دو قرار گرفته هر روز نسبت به نیاز نمایشنامه تغییر مییافت. برای اجرای این نمایش 25 روز وقت لازم بود.
معماری تئاتر رنسانس
قدیمیترین تئاتر دائمی رنسانس، تئاتر " الیمپیکو " است.محل تماشاگران در این تئاتر به شکل نیمه یک بیضی است.
نزدیکترین تئاتر به تئاتر امروزی تئاتر " وفارنیز " است که در پارما ساخته شد. این تئاتر قاب عکسی (پروسینیوم) است.
در دوران رنسانس، از پریاکتوا و پرسیکتیو فراوان و دکورهای متحرک و نورپردازی توسط شمع و چراغ نفتی در پیشرفت و نو آوری روی صحنه و صحنهآرایی این دوره استفاده میشد.
صحنه آرایی در دوران رنسانس
صحنه تراژیک: یک اتاق،یک یا دو خیابان و دو طاق در طرفین.
صحنه کمیک: یک میدان و چند خانه یا یک اقامتگاه خصوصی همراه با ایوانها و ردیف پنجرهها.
صحنه روستایی: متشکل از کوهها و رودخانهها و سایر مناظر طبیعی.
انواع صحنه
صحنه میدانی (گرد): به شکل دایره یا چهار گوش است. تماشاچی برصحنه مسلط است مانند استادیوم ورزشی و آمفی تئاترهای یونان. به این نوع صحنه، صحنههای آرنا میگویند. حرکات بیشتری در این نوع صحنه دیده میشود و طراحی صحنه سمبولیک است. این صحنه نورپردازی خاصی میخواهد طوری که نورهای روبه رو چشم تماشاگر را اذیت نکند. به علت نزدیکی تماشاچی به صحنه باید دررجزئیات صحنه و گریم و لباس بازیگران بیشتر دقت شود زیرا جزئیات از نزدیک قابل دیدن است.
صحنه هلالی(سه سویه): این نوع صحنه یادگاری از دوران الیزابتن دردانگلستان است. نسبت به صحنه میدانی دست طراح بازتر است چون تماشاچی از سه طرف دید دارد و صحنه از جانب پشت محدود است. در قسمت انتهایی از دکورهای مرتفع استفاده میشود.
صحنه قاب عکسی: این نوع صحنه یادگاری از دوران رنسانس است. مانند تالار وحدت، تئاتر شهر، تئاتر سنگلج و ...
در این نوع صحنه دست طراح و کارگردان باز است. به خاطر بعد مسافت بین بازیگر و تماشاچی می توان از جزئیات دکور،لباس و گریم صرف نظر کرد.
صحنه آزاد (جعبه سیاه): صحنه آزاد از یک فضای مکعب مستطیل سیاه تشکیل شده است. تالار چهار سو و تالار مولوی تهران از نوع صحنه آزاد هستند. نظریات برتولت برشت که معتقد هستند همه جریانات روی صحنه در جلوی چشمان تماشاگر اتفاق بیفتد و نباید تماشاچی خود را غرق در نمایش و طراحی صحنه نبیند و همواره به او یاد آور شود در سالن تئاتر نشسته و مشغول دیدن نمایش است.
در این نوع صحنه بیشتر کارهای مدرن اجرا میشود. مهمترین نکته و تفاوت با صحنه قاب عکسی برداشته شدن فاصله بین بازیگر و تماشاچیان است. تفاوت دیگر، محل نشستن تماشاچیان و محل اجرای نمایش است. در صحنه آزاد بر عکس قاب عکسی بازیگر قدری بالاتر از تماشاچیان به ایفای نقش میپردازد. در صحنه آزاد دید تماشاچیان مانند دید تماشاچیان مسابقه والیبال داخل سالن است.
صحنه موقت: طراحی صحنه موقت سمبولیک با استفاده از وسایل و لوازم صحنه است.
انواع صحنه
طراحی صحنه جعبهایی
طراحی صحنه ساده و سمبولیک
طراحی صحنه با اسکلت ثابت و المانهای قابل تغییر
طراحی صحنه با استفاده از سکو
طراحی صحنه متحرک و قابل تغییر
طراحی صحنه به وسیله نور و پروژکسیون
ارکان صحنه
خط -بعد - حرکت - نور - رنگ – بافت
تستهای مرتبط
استفاده از پریاکتوا در کدام نوع از طراحی صحنه کاربرد بیشتری دارد؟
1) طراحی صحنه به صورت جداگانه و برای هر یک از صحنهها یا پردههای نمایش
2) طراحی صحنه با استفاده از سکو
3) طراحی صحنه با اسکلت ثابت ، لوازم صحنه و المانهای قابل تغییر
4) طراحی صحنهی متحرک و قابل تغییر به شکل ها و حجمهای متفاوت
گزینه 4 صحیح است.
تحلیل سوال: به کار گیری منشور های سه گوش ( پریاکتوا) در طراحی صحنه های متحرک و قابل تغییر بسیار کاربرد دارد.
صحنه کمیک در روم باستان شامل کدام مورد بود؟
1)یک ساختمان چند طبقه با یک درخت در جلوی صحنه
2) یک دهکده با درختان و گیاهان
3) یک اقامتگاه خصوصی همراه با ایوان و ردیف پنجرهها
4) یک میدان با یک خیابان و دو خانهی روبهروی هم
گزینه 4 صحیح است.
تحلیل سوال: صحنه کمیک در روم باستان : یک میدان یا یک خیابان و دو خانه روبهروی هم
صحنه تراژیک در روم باستان : یک قصر پادشاه و چند طبقه با ظرافت و دقت خاص
صحنه روستایی یا پاستورال در روم باستان : یک دهکده با درختان و گیاهان
کدام سالن در تهران از نظر نوع صحنه با دیگر گزینهها متفاوت است ؟
1) تئاتر سنگلج 2) تالار مولوی 3) تئاتر شهر 4) تالار وحدت
گزینه 2 صحیح است.
تحلیل سوال: تالار مولوی و چهارسو دارای صحنه آزاد هستند و بقیه گزینهها دارای صحنه قاب عکسی هستند.
صحنه قاب عکسی ، یادگاری از دوران رنسانس است. مانند تالار وحدت، تئاتر شهر، تئاتر سنگلج و ...
در این نوع صحنه دست طراح و کارگردان باز است. به خاطر بعد مسافت بین بازیگر و تماشاچی میتوان از جزئیات دکور،لباس و گریم صرف نظر کرد.
صحنه آزاد (جعبه سیاه)، از یک فضای مکعب مستطیل سیاه تشکیل شده است. تالار چهار سو و تالار مولوی تهران از نوع صحنه آزاد هستند. مهمترین نکته و تفاوت با صحنه قاب عکسی برداشته شدن فاصله بین بازیگر و تماشاچیان است. تفاوت دیگر، محل نشستن تماشاچیان و محل اجرای نمایش است.
استفاده از کدام نوع صحنه ، برای اجرای تئاتر دایره گچی قفقازی ، مناسب است ؟
1) صحنه آزاد 2) قاب عکسی 3) هلالی 4) میدانی
گزینه 1 صحیح است.
تحلیل سوال: دایره گچی قفقازی اثر برتولت برشت است. برشت که معتقد است همه جریانات روی صحنه در جلوی چشمان تماشاگر اتفاق بیفتد و نباید تماشاچی خود را غرق در نمایش و طراحی صحنه نشود و همواره به او یاد آور شود در سالن تئاتر نشسته و مشغول دیدن نمایش است ، از علتهای اصلی به وجود آمدن صحنه آزاد ( بلک باکس) است. در این نوع صحنه بیشتر کارهای مدرن اجرا می شود.
در یونان باستان ، کدام مورد به معنای محلی در وسط ارکسترا بود که در آن بزی را قربانی می کردند؟
1) پروسکنیون 2) تیمل 3) اسکین 4) تئولوژیون
گزینه 2 صحیح است.
تحلیل سوال: تیمل به معنی مذبح و قربانگاه است. محلی دایره شکل در وسط ارکسترا که قبل از شروع نمایش در این محل بزی قربانی می گردد.
اسکین: به معنی چادر یا کلبه است و همان صحنه امروزی است. محل تعویض لباس هنر پیشگان در انتهای پروسینیوم است.
تئولوژیون: پشت نام اسکین است. محلی بوده که خدایان و قهرمانان در آنجا ظاهر شده و با بازیگران به صحبت می پرداختند.
پروسینیوم: به معنی آوانسن امروزی است به قسمت جلوی صحنه اطلاق می شود.