سلام به همه دوستان !
در این مطلب قصد داریم درس وزن در شعر نیمایی را با هم مطالعه و بررسی کنیم .
امیدواریم مطالب بیان شده ، شما را در یادگیری بهتر ، یاری کند .
 | دانشجوی حقوق دانشگاه خوارزمی تهران رتبه 138 منطقه دو - کنکور انسانی 1398 |
 | دانشجوی حقوق دانشگاه بهشتی تهران رتبه 95 منطقه یک - کنکور انسانی 1399 |
صفحه اینستاگرام ما
برای ارتباط با برترها و رزرو پشتیبان ویژه ، پیج کانون برترها را دنبال کنید .
همچنین میتوانید با شماره ۰۲۱۸۴۵۱ داخلی ۳۱۲۳ تماس بگیرید .
🟡 ویژگی های مطلب 🟡
درسنامه جامع و طبقهبندی شده
5 تست با پاسخ تشریحی
🟡 شعرهایی که تاکنون در مباحث عروضی بررسی میکردیم ، در هر بیت ، دو پایه یا مصراع داشتند که مانند کفه های ترازو با یکدیگر کاملا برابر بودند و نشانه های هجایی و وزن یکسان داشتند . نیما برای رهایی از محدودیت های عروضی ، قید تساوی هجاهای مصراع های شعر را برداشت تا دست شاعر در سرودن شعر باز باشد ، بدون آنکه از زیبایی موسیقایی وزن قدیم کاسته شود . 🟡
🟡 در شعر نیمایی ، طول مصراع ها لزوما با هم برابر نیست ؛ اما ارکان عروضی سازنده تمام مصراع ها با هم یکسان هستند . 🟡
🟡 با توجه به مثال بالا ، تقریبا هر چیزی که در دروس قبلی دیده میشد ، در شعر نو هم دیده میشود : بکار رفتن وزن واژههای یکسان در تمام مصراع ها ( وزن همسان ) ، اختیار زبانی تبدیل مصوت کوتاه به بلند ، بلند به حساب آمدن هجای آخر مصراع و . . . 🟡
🟡 بنابراین (( شعر نیمایی وزن عروضی دارد )) اما تعداد هجاها میتواند در مصراعها برابر نباشد . برای نمونه در مثالی که بررسی کردیم ، همه مصراعها با (( فاعلاتن )) ساخته شدهاند اما تعداد هجاها و پایههای مصراعها برابر نیست . لزومی ندارد که تعداد وزن واژههای تمام مصراع ها برابر باشد ، هر مصراع میتواند یک یا چند وزن واژه داشته باشد یا مثلا حتی نیمی از یک وزن واژه را . 🟡
🟡 بلند به حساب آمدن هجای پایان مصراع ، حذف همزه ، تبدیل هجای کوتاه به بلند و بلند به کوتاه در مثال بالا یافت میشود . 🟡
🟡 در شعر نیمایی نیز مانند شعر سنتی ، انواع اوزان همسان ، همسان دولختی و ناهمسان وجود دارد . 🟡
🟡 کوتاه و بلند شدن مصراع های شعر ، در بعضی قالب های کهن شعر نیز وجود داشته است . برای مثال : قالب مستزاد 🟡
🟡 اگرچه واحد وزن شعر فارسی (( مصراع )) است ، مطابق شیوه عروضی اعراب ، برای نامگذاری وزن ها ، (( بیت )) مبنای محاسبه قرار گرفته است که در عروض سنتی آن را (( بحر )) مینامند . 🟡
🟡 کوتاهترین مصراع شعر سنتی فارسی دو رکن و بلندترین آن چهار رکن دارد ؛ بنابراین بیت ها بین 4 تا 8 رکن خواهند داشت . 🟡
🟡در بسیاری از مواقع ، یک یا چند هجا از رکن پایانی مصراع حذف میشد ، اگر یک هجا حذف شود ، بیت را (( محذوف )) مینامند.🟡
در شعر زیر کدام پایه آوایی وجود ندارد ؟
(( باز طوفان شب است / هول بر پنجره میکوبد مشت / شعله میلرزد در تنهایی / باد فانوس مرا خواهد کشت ))
1. فاعلاتن 2. فعلاتن 3. فعلن 4. فعلات
در شعر نیمایی زیر کدام پایه آوایی وجود ندارد ؟
(( شیپور شادمانی تاتار / در سالگرد فتح / فرصت نمیدهند / تا بانگ تازیانه وحشت را / در پهلوی شکسته آنان / در آن سوی حصار گرفتار بشنویم ))
1. مستفعلن 2. مفاعل 3. مفعول 4. مفاعلن
پایههای آوایی کدام گزینه تماما در شعر زیر وجود دارد ؟
(( کهسار بارها به سحرگاه پرنسیم / بیدار شد ز هلهله سم او ز خواب / اسب سفید وحشی اینک گسسته یال / بر آخور ایستاده
غضبناک / سم میزند به خاک ))
1. فاعلات / مستفعلن / مفاعیل
2. مفعول / مفاعلن / فعولن
3. مستفعل / فاعلات / مفعولن
4. مفعول / فاعلات / مفتعلن
کدام گزینه در بحر (( رجز مثمن سالم )) است ؟
1. چه باد است اینکه میآید که بوی یار ما دارد / صبا در جیب گویی نافه مشک ختا دارد
2. امروز دیگر ذره را خور مهربانی میکند / وین لحظه گویی بنده را تشریف سلطان میرسد
3. سحر چو بوی گل از طرف مرغزار برآید / نوای زیر و بم از جان مرغ زار برآید
4. برین خوان هرروزه این قرص زرین / برِ اهل معنی به نانی نیرزد
کدام گزینه در بحر (( هزج مسدس محذوف )) است ؟
1. چو گل بیرون شد از بستان چه حاصل / ز غلغل بلبل فریادخوان را
2. مرا در مجلس خوبان سماع انس کی باشد / که چون سروی به رقص آید مرا از رقص وا دارد
3. این را به باغ دولت وان را به گلشن بخت / یا رب که تا قیامت نشو و نما بماند
4. تا مقصد عشاق رهی دور و دراز است / یک منزل از آن بادیه عشق مجاز است
حسنتعلیل/حسآمیزی/اسلوبمعادله - فنون - نکات - گزدرازی/جابری
تهیه کنندگان :
فاطمه گزدرازی - دانشجوی حقوق دانشگاه خوارزمی
علی جابری - دانشجوی حقوق دانشگاه بهشتی
سپاس از توجه شما 🌹
