ویژگی های مطلب 
10 تست با سطح دشواری
جداول جمع بندی
تعابیر مهم پرتکرار در تست ها
شناسنامه ی فصل : این فصل یکی از مهم ترین فصل های زیست کنکور می باشد و معمولا بالاترین تعداد تست را به خود اختصاص داده است .
پیش نیاز فصل : فصل تقسیم سلولی (فصل ششم زیست یازدهم ) پیش نیاز این فصل است و برای درک مفاهیم گامت زایی ؛ نیاز به تسلط به فصل پیش نیاز دارید .
تعداد تست ها در سال های اخیر : در کنکور 1400 ، سه تا تست ؛ در کنکور 1399 دو تست و در سال 1398 سه تا تست از این فصل طراحی شده است .
امیرحسین برهانی - دانشجوی دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان - رتبه ی 182 منطقه 1 کنکور 1400
1-کدام گزینه برای تکمیل عبارت زیر، مناسب است؟
((شکل زیر کاریوتیپ تهیه شده از یاختههای پیکری یک دختر جوان را در مرحله متافاز چرخه یاختهای نشان میدهد.در یاختههای...................این دختر جوان ممکن نیست..................))
1)چنسی مادر- ناهنجاری فامتنی مشاهده شود
2)پیکری پدر-یک یا چند کروموزوم در مرحله آنافاز میوز از هم جدا نشوند.
3)جنسی پدر-در پایان تقسیم کاستمان 1 تقسیم سیتوپلاسم به طور کامل انجام نشود.
4)پیکری مادر-در نقطه وارسی دوم چرخه یاختهای، از اتصال دقیق کروموزومها به رشتههای دوک و استقرار آنها در میانه یاخته اطمینان حاصل میشود.
گزینه:4 / متوسط / آزمون کانون
کاریوتیپ تهیه شده، یک فرد مونث مبتلا به سندروم داون را نشان میدهد چرا که دارای سه کروموزوم شماره 21 است.دقت کنید علت بروز این حالت این است که یکی از یاختههای جنسی ایجاد کننده فرد، به جای یک کروموزوم شماره 21، دارای دو کروموزوم 21 بوده است.در نقطه وارسی دوم چرخه یاختهای((G2، اگر پروتئینهای دوک تقسیم یا عوامل لازم فراهم نباشد، نقطه وارسی اجازه عبور از این مرحله را نمیدهد
بررسی سایر گزینهها:
1)با افزایش سن مادر، احتمال خطای کاستمانی در تشکیل یاختههای جنسی وی بیشتر میشود بنابراین ممکن است در یاختههای جنسی مادر ناهنجاری فامتنی مشاهده شود.
2)دقت کنید یاختههای پیکری انسان توانایی انجام تقسیم میوز را ندارند.
3)در پایان تقسیم میوز 1 یاخته جنسی در پدر، یاختههای اسپرماتوسیت ثانویه تشکیل میشوند که تقسیم سیتوپلاسم به طور ناقص انجام میشود و یاختهها با یکدیگر ارتباط سیتوپلاسمی دارند.
2- با توجه به فرایند تخمکزایی و مسیر تولید تخمک از یاخته اووگونی، چند مورد برای تکمیل عبارت زیر، نامناسب است؟
((شکل زیر مرحلهای از فرایند تقسیم هسته در یاختههای اووسیت اولیه را نشان میدهد که همانند مرحله.................خود در تقسیم هسته یاخته اووسیت ثانویه،.................))
الف- بعد- دو جفت سانتریول در مجاورت هر هسته هاپلوئید قرار دارند.
ب- قبل- پروتئین اتصالی در ناحیه سانترومر کروموزومها دیده نمیشوند.
ج- قبل- ساختارهای چهار کروموزومی در استوای یاخته روی رشتههای دوک قرار دارند.
د- مشابه- به دنبال کوتاه شدن گروهی از رشتههای دوک، کروموزومهای دو کروماتیدی در قطبین یاخته قرار دارند.
1)1 2)2 3)3 4)4
گزینه:4 / متوسط / زیست ترکیبی
همه موارد برای تکمیل عبارت داده شده نامناسب هستند.شکل صورت سوال، مرحله آنافاز را نشان میدهد
بررسی همه موارد:
الف)مرحله بعد از آنافاز، تلوفاز میباشد که در مجاور هر هسته تازه تشکیل شده، یک جفت سانتریول قرار دارد.یاختههای حاصل از تقسیم میوز 2 اووسیت ثانویه، دومین جسم قطبی و تخمک میباشند.
ب)مرحله قبل از آنافاز، متافاز میباشد.در مرحله آنافاز، پروتئین اتصالی در ناحیه سانترومر تجزیه میشود بنابراین در مرحله متافاز این پروتئین اتصالی قابل مشاهده است.
ج)مرحله قبل از آنافاز، متافاز میباشد. دقت کنید تترادها ساختارهایی چهارکروماتیدی(نه چهار کروموزمی) هستند که در مرحله آنافاز در استوای یاخته، روی رشتههای دوک قرار میگیرند.
د)دقت کنید یاختههای حاصل از تقسیم اووسیت ثانویه، هاپلوئید و تک کروماتیدی هستند بنابراین در مرحله آنافاز میوز 2 با کوتاه شدن رشتههای دوک کروموزومهای تک کروماتیدی در قطبین یاخته قرار میگیرند.
3-کدام گزینه برای تکمیل عبارت زیر، مناسب است؟
«همزمان با نوعی تقسیم هسته که منجر به تولید.................میشود،در مرحلهای که.................به طور حتم..................»
1)گامت زنبور نر- با تجزیه نوعی پروتئین اتصالی، کروماتیدها از هم جدا میشوند- بر طول گروهی از رشتههای دوک افزوده میشود.
3)دومین جسم قطبی- با افزایش موقتی تعداد کروموزومهای یاخته همراه است- کروموزومها به دو سوی هسته کشیده میشوند.
2)اسپرماتوسیت ثانویه- فرایند کراسینگ اور ممکن است رخ دهد-کروموزومها ابتدا فشرده و سپس در کنار هم قرار میگیرند.
4)اسپرماتوسیت اولیه-کروموزومها در سطح استوایی یاخته ردیف میشوند- رنابسپاراز بیشترین دسترسی را به ژن دارد.
پاسخ:گزینه 1 / دشوار / آزمون کانون
گامت زنبور نر با تقسیم میتوز تولید میشود.در مرحله آنافاز میتوز با تجزیه پروتئین اتصالی در ناحیه سانترومر، کروماتیدها از هم جدا میشوند.با توجه به شکل کتاب درسی در این مرحله، یاخته حالت کشیده پیدا میکند و بر طول گروهی از رشتههای دوک افزوده میشود.
بررسی سایر گزینهها:
2)دومین جسم قطبی در طی میوز 2 تشکیل میشود.در مرحله آنافاز 2 ، با جدا شدن کروماتیدها از یکدیگر، تعداد کروموزومها به موقتا افزایش مییابد.کروموزومها که اکنون تک کروماتیدی اند، به دو سوی یاخته(در این مرحله هستهای وجود ندارد) کشیده میشوند.
3)اسپرماتوسیت ثانویه در طی میوز 1 تشکیل میشود.در مرحله پروفاز امکان کراسینگ اور و ایجاد یاختههای نوترکیب وجود دارد. با توجه به متن کتاب درسی، کروموزومها همتا ابتدا از طول در کنار هم قرار میگیرند و سپس فشرده میشوند.
4)اسپرماتوسیت اولیه با تقسیم میتوز تولید میشود.کروموزومها در مرحله متافاز در سطح استوایی یاخته ردیف میشوند.در این مرحله کروموزوم در بیشترین فشردگی قرار دارد بنابراین با توجه به تنظیم بیان ژن در سطح فامتنی، رنابسپاراز دسترسی کمتری به ژن دارد.
4-در انسان، همۀ یاختههایی که در طی مراحل تخمکزایی و با تقسیم نامساوي سیتوپلاسم به وجود آمدهاند و به ندرت ممکن است با زامه لقاح پیدا کنند، از نظر ............... به یکدیگر شباهت و از نظر ............... با یکدیگر تفاوت دارند.
1) تعداد سانترومرهای موجود در هسته - محل به وجود آمدن
2) داشتن فامتنهای همتا- تعداد فامینکهای هسته
3) مقدار دنای هسته - تعداد فامتنهای هسته
۴) تعداد میانکها - عدد کروموزومی
گزینه:1 / دشوار / زیست ترکیبی
جسمقطبی اول و جسم قطبی دوم، در طی مراحل تخمکزایی و با تقسیم نامساوی سیتوپلاسم بهوجود آمدهاند. بهندرت ممکن است اسپرم با جسمقطبی لقاح پیدا کند. جسمقطبی اول دارای یک مجموعۀ کروموزومی مضاعف و جسم قطبی دوم، دارای یک مجموعۀ کروموزومی غیرمضاعف میباشد. هر دو جسم قطبی واجد 23 کروموزوم و در نتیجه، 23 سانترومر هستند. جسمقطبی اول درون تخمدان تشکیل میشود اما جسم قطبی دوم، درون لولههای رحمی ایجاد میشود و از نظر محل تشکیل، یا یکدیگر متفاوتاند.
بررسی سایر گزینهها:
2) هیچکدام از جسمهای قطبی، فامتن همتا ندارند؛ پس نمیتوان گفت از نظر داشتن فامتنها همتا مشابه یکدیگراند. تعداد فامینکها در اولین جسم قطبی و دومین جسم قطبی بهترتیب 46 و 23 عدد میباشد.
3) مقدار دنا در اولین جسمقطبی، دو برابر دومین جسم قطبی میباشد؛ زیرا اولین جسمقطبی برخلاف دومین جسمقطبی، واجد یک مجموعه کروموزوم مضاعف شده میباشد. هردو جسمقطبی از نظر تعداد فامتن، مشابه یکدیگر میباشند.
جدول های جمع بندی :
تعابیر مهم پرتکرار در صورت تست ها :
- هر اندام ضمیمهای که سبب ایجاد ساختار مؤثر در حرکات اسپرم میشود= هیچکدام
- هر اندام ضمیمهای که اسپرمها را از طریق چند مجرا دریافت میکند= اپیدیدیم+ پروستات
- هر اندام ضمیمهای که میتواند پردۀ صفاق را سوراخ و از آن عبور کند= اسپرمبر
- هر اندام ضمیمهای که ترشحات قلیایی تولید و سپس ترشح میکند= پروستات+ غدد پیازیمیزراهی
- هر ساختاری که هم اسپرم و هم ادرار از آن عبور میکند= میزراه
- آخرین غدۀ موجود در مسیر خروج اسپرم= غدد پیازی میزراهی
- یاختههای هاپلوئید دیوارۀ لولههای اسپرمساز= اسپرماتوسیت ثانویه، اسپرماتید و اسپرم
- بزرگترین یاختۀ دیوارۀ لولۀ اسپرمساز= یاختههای سرتولی
- یاختهای از دیوارۀ لولههای اسپرمساز که طی تقسیمی بدون کاهش عدد کروموزومی ساخته شده است= اسپرماتوگونی، اسپرماتوسیت اولیه و اسپرماتید
صفحه ی اینستاگرام ما
دوستان عزیزم ما تصمیم گرفتیم برای اینکه بتوانیم ارتباطمان را با هم بیشتر کنیم و قدم به قدم کنارتان باشیم ، صفحه ی اینستاگرام رتبه برترها را بسازیم و همراهتان باشیم . برای دیدن صفحه ما روی لینک زیر کلیک کنید .
امیرحسین برهانی - دانشجوی دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان - رتبه ی 182 منطقه 1 کنکور 1400
