دوستان عزیز سلام.
درسنامهی زیر از کتابهای سبز و آبی خلاقیت نمایشی کانون، توسط خانم گلشن اسکندری، رتبهی 5 منطقهی 3، دانشجوی رشتهی سینمای دانشگاه هنر تهران و پشتیبان ویژهی گروه هنر تهیه شده.
برای گرفتن مشاوره از ایشون میتونید با تلفن 0216463 و داخلی 1191 در تماس باشید.
ساختمان تئاتر در یونان
تاترون (کاوه آ) : به معنای دیدن و مشاهده کردن است.به شکل نیم دایره است و محل نشستن تماشاگران به شکل پله پله است.
ارکسترا : محلی دایره شکل در قلب و جلوی تاترون. مخصوص رقص و محل همسرایان بود.
تیمل : به معنی مذبح و قربانگاه است. محلی دایره شکل در وسط ارکسترا که قبل از شروع نمتیش در این محل بزی قربانی می گردد.
پروسینیوم : به معنی آوانسن امروزی است به قسمت جلوی صحنه اطلاق می شود.
اسکین : به معنی چادر یا کلبه است و همان صحنه امروزی است. محل تعویض لباس هنر پیشگان در انتهای پروسینیوم است.
تئولوژیون : پشت نام اسکین است. محلی بوده که خدایان و قهرمانان در آنجا ظاهر شده و با بازیگران به صحبت می پرداختند.
پارادوس : راهروی مسقفی است که در دو طرف ارکسترا قرار داشت و آنجا محل ورود و خروج همسرایان بوده است.
رامپ : سطح شیبداری بود که دو طرف پروسینیوم را با یک شیب ملایم به سطح زمین وصل می کرد.
فوندال : برای قسمت های انتهایی هر دکور ساخته می شود و در واقع قسمتهای انتهای اسکین است.
وسایل فنی و ماشین آلات صحنه در یونان
پریاکتوا perakto
پیناکس pnakes
یونانی ها برای نشان دادن مناظر و مکانهای مورد نظر در نمایش گاه از منشور سه گوش به نام "پریاکتوا" استفاده کردند. آنها را تحت زاویه خاصی کنار هم قرار می دادند و روی هر وجه منشورموضوع خاصی را مد نظر داشتند نقاشی می کردند. با گرداندن منشور هر کدام از صحنه های مورد نظر را در مقابل دید تماشاگرقرار میدادند.
پیناکس، دیواره های رنگ آمیزی شده ای است در طراحی صحنه محسوب میشود.وسیله ایی ساده ولی کاربردی بود.
ماشین آلات و وسایل فنی:
اکی کلما : وسیله ای چهار چرخه جهت تعویض دکور است.
مکین : جرثقیلی برای به پرواز در آوردن خدایان و قهرمانان، یا معلق نگه داشتن آنان بوده است.
پراتیکابل : سکوهایی چوبی جهت امور مختلف است.
معماری تئاتر هلنی
مهمترین وجه تمایز تئاتر هلنی با تئاتر یونانی، رواج صحنه های مرتفع است.
معماری تئاتر وسایل و ماشین آلات صحنه در روم باستان
رومی ها تئاتر خود را در زمین مسطح بنا میکردند(عکس یونانی ها که در دامنه کوه می ساختند). رومی ها از ستون های و طاق های قوسی زیاد استفاده میکردند. صحنه های تئاتر رومی بزرگتر از صحنه تئاتر های یونانی بود. صحنه آرایی رومی همانند یونانی ها ساده و سمبلیک است.رومی ها اولین کسانی هستند که از پرسپکتیو به شکل گسترده درصحنه آرایی سود بردند. ماشین آلات و وسایل صحنه رومی ها شبیه دستگاه های یونانی بود.
صحنه آرایی در روم باستان
صحنه تراژیک : یک قصر پادشاه و چند طبقه با ظرافت و دقت خاص
صحنه کمیک : یک میدان یا یک خیابان و دو خانه رو به روی هم
صحنه روستایی یا پاستورال : یک دهکده با درختان و گیاهان
معماری تئاتر در قرون وسطی
از نمای کلیساها به عنوان دکور استفاده میشود. موضوع نمایش اغلب در ارتباط با ذکر مصائب حضرت علی و حواریون بود.بسته به موضوع نمایش دکورها تغییر میکرد.معمول ترین صحنه، صحنه های بهشت و جهنم بود. در این صحنه عمارت بهشت در سمت چپ و عمارت دوزخ در سمت راست است.عمارتهایی که بین این دو قرار گرفته هر روز نسبت به نیاز نمایشنامه تغییر می یافت.برای اجرای این نمایش 25 روز وقت لازم بود.
معماری تئاتر رنسانس
قدیمی ترین تئاتر دائمی رنسانس، تئاتر " الیمپیکو " است.محل تماشاگران در این تئاتر به شکل نیمه یک بیضی است.
نزدیکترین تئاتر به تئاتر امروزی تئاتر " وفارنیز " است که در پارما ساخته شد.این تئاتر قاب عکسی (پروسینیوم) است.
در دوران رنسانس، از پریاکتوا و پرسیکتیو فراوان و دکور های متحرک و نورپردازی توسط شمع و چراغ نفتی در پیشرفت و نو آوری روی صحنه و صحنه آرایی این دوره استفاده میشد.
صحنه آرایی در دوران رنسانس
صحنه تراژیک : یک اتاق،یک یا دو خیابان و دو طاق در طرفین.
صحنه کمیک : یک میدان و چند خانه یا یک اقامتگاه خصوصی همراه با ایوان ها و ردیف پنجره ها.
صحنه روستایی : متشکل از کوه ها و رودخانه ها و سایر مناظر طبیعی.
تست
استفاده از پریاکتوا در کدام نوع از طراحی صحنه کاربرد بیش تری دارد؟
1) طراحی صحنه به صورت جداگانه و برای هر یک از صحنه ها یا پرده های نمایش
2) طراحی صحنه با استفاده از سکو
3) طراحی صحنه با اسکلت ثابت ، لوازم صحنه و آلمان های قابل تغییر
4) طراحی صحنه ی متحرک و قابل تغییر به شکل ها و حجم های متفاوت
گزینه 4 صحیح است.
تحلیل سوال : به کار گیری منشور های سه گوش ( پریاکتوا) در طراحی صحنه های متحرک و قابل تغییر بسیار کاربرد دارد.
در یونان باستان ، کدام مورد به معنای محلی در وسط ارکسترا بود که در آن بزی را قربانی می کردند؟
1) پروسکنیون 2) تیمل 3) اسکین 4) تئولوژیون
گزینه 2 صحیح است.
تحلیل سوال : تیمل : به معنی مذبح و قربانگاه است. محلی دایره شکل در وسط ارکسترا که قبل از شروع نمایش در این محل بزی قربانی می گردد.
اسکین : به معنی چادر یا کلبه است و همان صحنه امروزی است. محل تعویض لباس هنر پیشگان در انتهای پروسینیوم است.
تئولوژیون : پشت نام اسکین است. محلی بوده که خدایان و قهرمانان در آنجا ظاهر شده و با بازیگران به صحبت می پرداختند.
پروسینیوم : به معنی آوانسن امروزی است به قسمت جلوی صحنه اطلاق می شود.
صحنه کمیک در روم باستان شامل کدام مورد بود؟
1)یک ساختمان چند طبقه با یک درخت در جلوی صحنه
2) یک دهکده با درختان و گیاهان
3) یک اقامتگاه خصوصی همراه با ایوان و ردیف پنجره ها
4) یک میدان با یک خیابان و دو خانه ی روبه روی هم
گزینه 4 صحیح است.
تحلیل سوال : صحنه کمیک در روم باستان : یک میدان یا یک خیابان و دو خانه رو به روی هم
صحنه تراژیک در روم باستان : یک قصر پادشاه و چند طبقه با ظرافت و دقت خاص
صحنه روستایی یا پاستورال در روم باستان : یک دهکده با درختان و گیاهان