باسلام خدمت کنکوری های 1401
در این مطلب می خواهیم به جمع بندی نکات مهم از مغالطه اشتراک لفظ بپردازیم و با چند تست مهم نکات را تثبیت کنیم. این مطلب توسط امیرحسین جلالی، رتبه 3کشوری کنکورانسانی، دانشجوی رشته مدیریت مالی دانشگاه تهران تهیه شده است.
مغالطه اشتراک لفظ
هر گاه لفظی دارای چند معنی متفاوت باشد به آن "مشترک لفظی" میگویند، مانند شیر,سیر,پیچ,شیرین,آهو,کاری,و... .
گاهی وجود کلمات مشترک لفظی منجر به مغالطه اشتراک لفظ میشود.
اشتباه گرفتن کلماتی که ظاهری مشترک دارند باعث مغالطه اشتراک لفظ میشود.
نکته:صرف وجود داشتن لغات مشترک لفظی باعث مغالطه نمیشود.
مثال: بود سهمگین جنگ شیر و پلنگ
کاملا مشخص است که در مصرع بالا لفظ شیر فقط معنی حیوان میدهد ومغالطه ای نداریم.
آن یکی شیر است که انسان میخورد
اما در این مصرع لفظ شیر باعث مغالطه اشتراک لفظ شده است زیرا در یک معنی حیوانی است که انسان را میخورد و درمعنی دیگر مایعی است که انسان آن را میخورد.
نکته: اشتباه گرفتن لغاتی که ظاهری شبیه به هم اما متفاوت دارند مانندسفَر,ِ ِسفر, َصفَر, ِصفر و...باعث مغالطه اشتراک لفظ نمیشود.
تست:
1)کدام گزینه مغالطه بکار رفته درعبارت زیر را به درستی نشان میدهد؟(3ابان 89 کانون)
فردی برای گرفتن وام وارد بانک می شود اما چون ضامن نداشته است منفجر می شود.
1_اشتراک لفظ
2_نگارشی کلمات
3_ابهام در عبارت
4_توسل به معنای ظاهری
پاسخ: گزینه 1 زیرا لفظ ضامن مشترک لفظی است که منجر به مغالطه شده است.
2)در صورتیکه لفظ تکرار شده درمقدمات یک استدلال معنایی یکسان نداشته باشد و با این وجود از قیاس نتیجه گرفته شود,با چه مغالطه ای مواجه هستیم؟(2 ابان 88کانون)
1-اشتراک لفظ
2_توسل به معنای ظاهری
3_نگارش کلمات
4_ابهام در مرجع ضمیر
پاسخ: گزینه 1 مثال:»شیر کلسیم دارد +شیر حیوان جنگل است«لفظ تکرار شده معنای یکسانی ندارد و با نتیجه گرفتن از این استدلال مغالطه اشتراک لفظ روی میدهد.
3)در کدام گزینه کلمات مشترک لفظی دیده نمیشود؟(3 ابان 89کانون)
1_شور فرهاد کجا کم شود از پاسخ تلخ
2_بی مهر رخت روز مرا نور نماندست
3_یا رب آن زاهد خودبین که بجزعیب ندید
4_گفتا غلطی خواجه در این عهد وفا نیست
پاسخ: گزینه3 – کلمات شور,مهر,عهد مشترک لفظی هستند.
4)در کدام گزینه مشترک لفظی دیده میشود؟(تالیفی)
1_تا مدعیان هیچ نگویند جوان را
2_ای روی تو آرام دل خلق جهانی
3_ترسم نبرم عاقبت ازدست تو جان را
4_کزشادی وصل تو فرامش کند آن را
پاسخ: گزینه دو- «روی» ازکلمات مشترک لفظی است(صورت-فلز-بالای چیزی)
نکته:در سوالات سه و چهار صرف وجود کلمات مشترک لفظی کفایت می کند و نیاز به بررسی وجود مغالطه اشتراک لفظ نیست.
صفحه اینستاگرام تجربی گروه برترها
صفحه اینستاگرام انسانی گروه برترها