درسنامه درس دوم اقتصاد دهم

به نام خدا

درس دوم اقتصاد ( منبع : کتاب آبی جامع اقتصاد دهم )

کسب و کارها در ایران به صورت: کسب و کار شخصی / شرکتی / سهامی / تعاونی

اگر بخواهیم به صورت کلی تفاوت مفهومی شکل‌های مختلف کسب و کار را درک کنیم، باید به سؤال زیر پاسخ دهیم:

«مالک محصول یا کالای (نهایی) که به مشتری عرضه می‌شود، کیست؟ یک نفر یا چند نفر و چگونه؟»

این سؤال و پاسخ آن، بیانگر مفهوم «سازمان تولید» است.

انواع کسب و کار ها از منظر سازمان تولید

نوع اول: کسب و کار شخصی

× کسب و کار شخصی متعلق به یک شخص است.

× ‌اغلب کسب و کارها در ایران به شکل شخصی است.

× بیشتر کسب و کارهای شخصی کوچک مقیاس‌اند و در همه نوع فعالیتی از کشاورزی تا صنعت به‌ویژه خدمات حضور دارند. 

× نمونه‌هایی از کسب و کارهای شخصی: مشاغل خویش فرمایی (مانند تعمیرکاران خودرو و لوازم خانگی)، بنگاه‌های معاملات ملکی، خرده فروشان، کشاورزان، صنعتگران خرد و هنرمندان

× در زمینه‌های تخصصی مانند پزشکی،‌ دندان‌پزشکی، وکالت و حسابداری اغلب کسب و کارها شخصی‌اند.

نوع دوم: شراکت

× شراکت،‌ کسب و کاری متعلق به دو نفر یا بیشتر است که شریک نامیده می‌شوند؛ هر کدام هم متناسب با سهمشان در سود کسب و کار سهیم‌اند.

× کسب و کار شخصی شما، مشابه بیشتر کسب و کارهای شراکتی کوچک، مانند برخی از مغازه‌ها، رستوران‌ها و پیمانکاران است.

نوع سوم: شرکت

× پیچیده‌ترین نوع کسب و کار شرکت است.

× شرکت کسب و کاری است که خودش هویت قانونی دارد. (به این معنی که قانون با یک شرکت، مشابه با یک فرد و یا انسان رفتار می‌کند.)

× شرکت‌ها حقوق و تعهدات خاصی دارند. (دقیقاً همانند آنچه که انسان‌ها انجام می‌دهند.)

× یک شرکت می‌تواند دارایی داشته باشد، با دیگر شرکت‌ها یا افراد وارد قرارداد شود و حتی علیه آن‌ها شکایت کند و مورد شکایت قرار بگیرد.

× ‌دارایی هر شرکت به تعداد معینی سهم تقسیم می‌شود.

× هر کس با خرید سهام شرکت به سهام‌دار آن تبدیل می‌شود که به اندازة سهمش مالکیت نسبی آن را دارد و در منافع و مسئولیت‌ها به همان اندازه سهیم است.

× سهام یک سند مالکیت است و نشان‌ می‌دهد که دارندة آن، بخشی از مالکیت شرکت را در اختیار دارد و در سود و زیان آن، شریک است.

ایجاد یک شرکت :

×  ایجاد یک شرکت، به‌ویژه یک شرکت سهامی، پرهزینه‌ترین نوع کسب و کار است. (زیرا شرکت سهامی از پول دیگران برای راه‌اندازی کارش استفاده می‌کند.)

× دولت برای شرکت‌ها قوانینی دارد تا به سرمایه‌گذاران اطمینان بدهد و کمک کند تا فریب نخورند.

× پذیرش و عمل به چنین قوانینی زمان‌بر و پرهزینه است و به مشاوره‌های حقوقی نیاز دارد.

× برای تشکیل شرکت، ممکن است به وکیل نیاز داشته باشید تا شما را برای تکمیل اساسنامه شرکت و سایر اسناد مورد نیاز کمک کند.

× اساسنامه شرکت باید موارد زیر را مشخص کند.

• شرکت برای چه کسب و کاری تشکیل شده است.
• سهام آن ‌چه میزان است و چگونه تقسیم و فروخته می‌شود.
• چگونه شرکت سرمایة اولیة خود را تأمین می‌کند.
• چگونه سود و زیان تقسیم می‌شود.
• سهام‌داران چه حقوق و مسئولیت‌هایی در شرکت دارند.
• شرکت چگونه منحل می‌شود.

مزایای ایجاد شرکت

• مسئولیت محدود برای سهام‌داران (ضرر و بدهی سهام‌داران محدود به میزان سهام)
• امکان افزایش سرمایه و تأمین مالی بانکی 

(از طریق افزایش سهام داران یا افزایش سرمایة آن‌ها و نیز وام‌های بانکی)

 امکان رقابت بالاتر

(به دلیل مقیاس تولید بالا، امکان سرمایه‌گذاری بیشتر و قیمت پایین‌تر نسبت به رقبا)

تخصص گرایی بیشتر (امکان خوب افراد توانمندتر در زمینه‌های تخصص و ویژه)

معایب ایجاد شرکت

• هزینه‌های راه‌اندازی بالاتر
• پیچیدگی در رابطه مدیریت و مالکیت و موفقیت‌های غیر فردی
• تقسیم سود به تناسب مالکیت سهام
• مالیات بر سود شرکت علاوه بر مالیات بر درآمد
• قوانین پیچیده‌تر و گزارش‌دهی بیشتر

نوع چهارم: تعاونی‌ها

× تعاونی کسب و کاری است که با هدف تأمین نیازمندی‌ها اعضا تشکیل می‌شود و به بهبود وضعیت اقتصادی آن‌ها کمک می‌کند.

× در تعاونی تولید، تعدادی تولیدکننده جهت بهره‌مندی از مزایای فعالیت‌های اقتصادی با مقیاس بزرگ، گردهم می‌آیند و با اقدامات جمعی منفعت خود را بیشینه می‌کنند.

× به عنوان مثال: تعاونی کشاورزی را عده‌ای از کشاورزان تشکیل می‌دهند تا برای تهیة بذر مرغوب و تهیة سموم و کود و نیز امکان بازاریابی، تبلیغات جمعی و ایجاد زنجیرة توزیع به آن‌ها کمک کند.

× تعاونی‌ها مراحل راه‌اندازی کم و بیش مشابهی با شرکت‌ها دارند؛ اما نحوة ادارة آن‌ها براساس هر نفر، یک رأی است (یعنی هر کدام از اعضا صرف نظر از اینکه چقدر از سرمایة‌ تعاونی را تأمین کرده باشد، یک رأی خواهد داشت.)

× توزیع سود احتمالی در پایان دوره به نسبت سرمایة هر عضو است.

نوع پنجم: مؤسسات غیرانتفاعی و خیریه

× یکی از انواع شرکت‌ها: مؤسسات غیرانتفاعی و خیریه هستند.

× یک مؤسسة غیرانتفاعی، نهادی قانونی است که برای انجام مأموریتی غیر سودآور، یعنی با هدفی غیر تجاری شکل گرفته است.

× این مأ‌موریت‌ها اغلب زمینه‌هایی انسانی و اجتماعی دارند؛ مانند امور خیریه، آموزش، توسعة علمی و دینی، بهداشت و سلامت و ... 

× محدودة عمل آن‌ها گاهی محلی، گاهی ملی و حتی جهانی است.

ارسال کننده : پرگل رحیمی