فیلسوفان مسلمان، انسان موجودی اخلاقگرا، 5تست همراه با نکات کلیدی
1- از نظر فلاسفة مسلمان انسان چند دسته تمایلات دارد؟ و کدام مربوط به کارهایی است که برای رفع نیاز انجام میدهیم؟
1) یک ـ انسانی 2) دو ـ طبیعی 3) سه ـ عقلی 4) چهار ـ اخلاقی
2- جملة زیر مربوط به چه کسانی است؟
«انسان میتواند فضائل و رذائل را بشناسد و حتی به آنها علاقه بورزد. اما این علاقه به تنهایی نمیتواند باعث ترک رذیلت و کسب فضیلت شود.»
1) فلاسفة مسلمان 2) طبیعتگراها 3) ماتریالیستها 4) کانت و ارسطو
3- کدام دسته از فلاسفه اعتقاد دارند «انسان موجودی مختار و با تمایلات قوی و شدید است و ممکن است برای رسیدن به آن تمایلات از فرمان خدا هم سرپیچی کند»؟
1) ماتریالیستها 2) کانت و افلاطون 3) فلاسفة مسلمان 4) طبیعتگراها
4- دیدگاه ابنسینا و دیگر فلاسفة مسلمان به کدام دسته از فلاسفة زیر نزدیک است؟
1) افلاطون و ارسطو 2) افلاطون و کانت 3) ارسطو و کانت 4) طبیعتگراها
5- در کدام گزینه گزارة نادرستی ذکر شده است؟
1) فلاسفة مسلمان معتقدند انسان توانایی علاقه ورزیدن هم به فضائل و هم به رذائل را دارد.
2) دیدگاه فلاسفة مسلمان در فلسفة اخلاق به حسن و قبح عقلی مشهور است.
3) اگر تمایلات حیوانی و مادی انسان قوی باشد قادر است مانع رسیدن انسان به فضیلتها شود.
4) فلاسفة مسلمان معتقدند انسان فطرتاً به ثروت و لذتهای مادی متمایل است پس انتخاب فضائل چندان آسان نیست.
پاسخ تشریحی تستها:
1- گزینة «2»
انسان دو دسته تمایلات دارد، تمایلات مربوط به بُعد مادی و تمایلات مربوط به بُعد روحی. (صفحة 85 و 90 کتاب درسی)
2- گزینة «1»
فلاسفة مسلمان میگویند: با اینکه انسان میتواند فضائل و رذائل را بشناسد و حتی به آنها علاقه بورزد اما این علاقه به تنهایی نمیتواند باعث ترک رذیلت و کسب فضیلت شود. (صفحة 91 کتاب درسی)
3- گزینة «3»
فلاسفة مسلمان اعتقاد دارند انسان موجودی مختار و با تمایلات قوی و شدید است و ممکن است برای رسیدن به آن تمایلات از فرمان خدا هم سرپیچی کند. (صفحة 91 کتاب درسی)
4- گزینة «1»
ابنسینا و دیگر فلاسفة مسلمان دیدگاهی نزدیک به افلاطون و ارسطو دارند. (صفحة 90 کتاب درسی)
5- گزینة «4»
فلاسفة مسلمان میگویند اگرچه بشر به فضیلتها فطرتاً علاقهمند است و عقل آنها را خوب و زیبا میداند اما انتخاب این فضائل و عمل به آنها چندان هم آسان نیست. (صفحة 90 و 91 کتاب درسی)
نکات مهم تستها:
فیلسوفان مسلمان
* ابنسینا و دیگر فلاسفة مسلمان، دیدگاهی نزدیک به افلاطون و ارسطو دارند.
* آنان عقل را منبع شناخت فضیلتها و رذیلتها میدانند.
* آنان عقل را از آن جهت که رفتار خوب و بد انسان را تشخیص میدهد، «عقل عملی» مینامند.
* عقل فضیلتهایی مثل عدل، احسان، خویشتنداری و … را کمالاتی میداند که باعث رشد و کمال روح میشود: درست مثل آب و غذا که جسم را رشد میدهند.
* هر انسانی فضیلت را دوست دارد و از رذائل اخلاقی گریزان است.
* رذائل اخلاقی به روح آدمی صدمه زده و او را از کمال باز میدارد.
* هر انسانی به دنبال کسب فضائل است و با کسب فضائل احساس نشاط و لذت میکند و به رضایت درونی میرسد.
* فلاسفة مسلمان میگویند اگرچه بشر به فضیلتها فطرتاً علاقهمند است و عقل انسان آنها را زیبا و خوب میداند، امّا انتخاب این فضائل و عمل به آنها چندان هم آسان نیست.
زیرا:
* انسان دو دسته تمایلات دارد: 1- تمایلات مربوط به بُعد مادی و حیوانی (مثل تمایل به ثروت) 2- تمایلات مربوط به بُعد روحی و معنوی (مانند تمایلات مربوط به عدالت و سخاوت که فضیلت شمرده میشوند.) آنها علت انجام رذائل اخلاقی را این میدانند که گاه میان فضیلتها و منافع و تمایلات مادی و حیوانی انسان تلاقی پیدا میشود، در چنین شرایطی در صورت قوی بودن تمایلات حیوانی و مادی انسان به سوی رذیلتها کشیده میشود.
* دیدگاه فلاسفة مسلمان به حسن و قبح عقلی مشهور است.
* حسن و قبح ذاتی مربوط به معتزله و نزدیک به دیدگاه فلاسفه و «حسن و قبح شرعی» مربوط به اشاعره و در مقابل دیدگاه معتزله است.
فلاسفة مسلمان میگویند:
«با اینکه انسان میتواند فضائل و رذائل را بشناسد و حتی به آنها علاقه بورزد اما این علاقه به تنهایی نمیتواند باعث ترک رذیلت و کسب فضیلت شود.»
آنها معتقدند به غیر از تمایل ذاتی پشتوانة دیگری هم لازم است که آدمی فضائل را به رذائل ترجیح دهد و این پشتوانه خداست.
اگر 1- خداوند ما را به کسب فضائل ترغیب 2- و از رذائل منع کند 3- و برای آنها پاداش و مجازات تعیین کند: «میل به فضائل در انسان تقویت میشود.»
اما باز هم پشتوانه بودن خدا دلیل قطعیت و حتمیت انجام فضائل نخواهد بود، زیرا انسان موجودی مختار است و ممکن است برای رسیدن به آن تمایلات، از فرمان خدا هم سرپیچی کند.
نویسنده: سیدمحمد مدنیدینانی
برای دانلود مطلب روی فایل ضمیمه کلیک کنید.
