بازیابی نوعی گفتوگو با خود است و توضیح خود. توضیح واضح و شفاف خود نشانهی درک و فهم عمیقتر درسی است که از روی کتاب خواندهای و حالا کتاب را میبندی و شروع میکنی به بازیابی آزاد که در مسیر دایرهای حرکت میکند؛ یعنی بازیابی برعکس کتاب که خطی است، دایرهای است. از هر جا که شروع میکنی آغاز است.
وقتی مطالعهی یک درس یا سؤال به آخر میرسد بازیابی آغاز میشود. بازیابی با ابتکار و خلاقیت سروکار دارد؛ یعنی با تولید سروکار دارد، نه تکرار. با تفهیم و تفاهم توأم با کشف سروکار دارد، نه حفظ کردن.
در بازیابی فاصلهی بین سطرها یعنی سفیدیها را میخوانی و درواقع خلق میکنی؛ ازاینرو بازیابی پنجرهای است که به روی خودت باز میکنی و نکات روشنیبخش خودت را کشف میکنی؛ نکاتی که بر ما پوشیده هستند به این دلیل که همیشه جلو چشمان ما هستند؛ اما متوجه آنها نیستیم.
توضیح خود، مهارتی است که با تمرین و تکرار بازیابی به عمل میآید. توضیحِ خود به روش بازیابی یعنی جرئت داشته باش تا خودت برای خودت فکر کنی.